BAKÜ - Ruslan Rehimov

Hazar Denizi'ne kıyısı bulunan ülkeler, Hazar'ın hukuki statüsüyle ilgili anlaşma taslağında mutabakat sağladı.

Kıyıdaş ülkeler olan Azerbaycan, Rusya, İran, Türkmenistan ve Kazakistan arasında 1996'da başlayan süreçte sona geliniyor.

Geçen 21 yılda 49 çalışma grubu toplantısı ve 4 devlet başkanları zirvesi gerçekleştiren taraflar, 5 Aralık'ta Moskova'da yapılan dışişleri bakanları toplantısında anlaşma taslağı üzerinde uzlaştı.

Taslağa göre, sahilden 15 deniz mili mesafeye kadar olan bölgeler, her ülkenin kendi arazisi olarak kabul edilecek.

Bu mesafeye 10 deniz mili eklenerek toplam 25 mil, her ülkenin balıkçılık alanı olarak belirlenecek.

Diğer kısımlar ise ortak kullanıma açık, tarafsız bölge olacak.

Kıyıdaş ülkelerin iş birliği ilkelerini ve yasal sorumluluklarını içeren ve 5 devlet için eşit şartlar getiren taslağa göre, Hazar'ın dibi, yan yana ve karşı karşıya olan ülkeler arasında bölgelere bölünecek. Kimin ne kadar bölgeye sahip olacağı daha sonra belirlenecek.

Hazar'ın dibinin paylaşılması, zengin petrol ve doğalgaz yataklarının işletilmesi açısından önem taşıyor. Azerbaycan ile İran arasında olası sınır bölgesinde bulunan ve henüz işletilmeyen Alev doğalgaz yatağı ile Azerbaycan ve Türkmenistan arasındaki Kepez (Serdar) doğagaz yatağı eksenindeki anlaşmazlıkların, Hazar'ın dibi paylaşıldığında çözüme kavuşması bekleniyor.

Taslağa göre, ülkeler, Hazar'da askeri dengeyi koruyacak, biyolojik kaynakların korunması, acil durum ve olağanüstü hallerde iş birliği yapacak.

Petrol ve doğal gaz boru hatları hangi ülkelerin bölgesinden geçecekse o ülkeler karşılıklı olarak anlaşma sağlayacak. Bu madde, Türkmenistan doğalgazının Hazar'dan geçerek Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınmasını öngören Trans Hazar Doğalgaz Boru Hattı Projesinin de önünü açıyor.

Hiçbir devlete hiçbir alanda üstünlük sağlamayan, herkesin eşit haklara sahip olduğu anlaşma süresiz olacak.

Nihai anlaşma, teknik detaylar hazır olduğu takdirde 2018'in ilk yarısında Kazakistan'da yapılacak devlet başkanları zirvesinde liderlerin onayına sunulacak.