Ticaret Bakanlığından edinilen bilgiye göre, bu yıl 29'uncusu düzenlenen Tüketici Konseyi toplantısında vatandaşların günlük hayatta karşılaştıkları dolandırıcılık vakalarının önlenmesi, hedefli reklamcılık, veri ve siber güvenlik, istenmeyen arama ve e-postaların engellenmesi, tüketicilerin korunması alanında yapay zekanın etkileri ve yeni kamu spotlarının hazırlanarak tüketici bilincinin artırılması konuları masaya yatırıldı.

Tüketici dernekleri temsilcilerinin güncel sorunları ve çözüm önerilerini ilettiği toplantıda, dolandırıcılık vakaları ve yapay zekanın etkilerine karşı çalıştay grupları oluşturuldu. Söz konusu başlıklarda Tüketici Konseyinin tavsiye niteliğindeki kararları belirlendi. Tüketici örgütleri temsilcileri de hazırlıkları başlayan çalıştaya ve dijital mağduriyetlere karşı çözüm arayışlarına yoğunlaştı.

"Dijital alışverişlerde tüketici hakları güçlendirilmeli"

Tüketiciyi Koruma Derneği Genel Başkanı Aziz Koçal, AA muhabirine, son dönemde taklit ve tağşiş yapılan ürünler ile merdiven altı üretimlerin piyasada giderek arttığını söyledi.

Kiralardaki fahiş artışın da son yıllarda tüketicileri mağdur eden en önemli konulardan biri olduğuna dikkati çeken Koçal, bankalar ve finans kuruluşlarınca tüketicilerden alınan masraf ve ücretlerin de öne çıkan şikayet konuları arasında yer aldığını bildirdi.

Koçal, internet üzerinden yapılan alışverişlerde yanıltıcı reklamlar, teslim edilmeyen ürünler, sahte siteler ve mesafeli satış sözleşmelerine uyulmaması gibi sorunların öne çıktığını anlattı.

Gelişen teknoloji ve yapay zeka kullanımının artmasıyla dolandırıcılık vakalarının zirveye ulaştığını, bu süreçte hakkını arayan tüketicilerin ise karmaşık prosedürlere maruz kaldığını belirten Koçal, kişisel verilerin ilgili kurumlarca yeterli şekilde korunamadığında zararın sorumlusunun tüketici değil, güvenlik açığı bulunan kurumlar olması gerektiğini dile getirdi.

Koçal, bu şikayetler doğrultusunda Tüketici Konseyi toplantısında sundukları çözüm önerilerini şöyle sıraladı:

"Siber suçlar ve dolandırıcılıkla etkin mücadele edilmesi, tüketicinin bilinçlendirilmesi, kurumlar arası iletişim ağının güçlendirilmesi, dolandırıcılık konularında başvurularda bürokratik engellerin kaldırılması ve sürece anlık müdahale edilmesi önemli. Tüketiciyi aydınlatan ve bilgilendiren kamu spotlarının yayınlanması gerekiyor. Temel gıda ve temel tüketim maddelerinde KDV ve dolaylı vergilerin azaltılması, yat, pırlanta gibi lüks tüketim ürünlerinden daha yüksek vergi alınması sağlanmalı. Tüketici kredileri ve kredi kartı borçları için faizlerin düşürülmesi ve borç yapılandırması yapılması önemli. Gıda üretim ve ithalatında sağlık ve güvenlik standartlarının sıkı denetlenmesi, dijital alışverişlerde tüketici haklarının güçlendirilmesi, tüketicinin gıdaya ve konuta erişiminin sağlanması için gerekli tedbirlerin alınması ve alım gücünü artırıcı düzenlemelerin yapılması da üzerinde durduğumuz konular arasında bulunuyor."

Özellikle dolandırıcılık ve e-ticaretle ilgili konularda Ticaret Bakanlığınca kapsamlı bir çalışma yapılmasını beklediklerini vurgulayan Koçal, tüketici hakem heyetlerinin güçlendirilmesi gerektiğini ifade etti.

Koçal, bu heyetlerin daha etkin ve hızlı hizmet vermesi için iyileştirilmesi gerektiğine işaret ederek, "Bu konuyu çok önemsiyoruz. Amacımız tüketici hakem heyetlerinin işlevselliğini artırmak ve tüketici sorunlarının çözümünü hızlandırmaktır. Tüketici sorunlarının çözülmesi yönünde karşılıklı işbirliğimizi sürdürerek, sayının azaltılmadan iyileştirilmesi yönünde çalışmalar yapılmasını bekliyoruz." diye konuştu.

"Dijital eşitsizliği giderecek çalışmalara ağırlık verilmeli"

Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Ergün Kılıç da tüketicinin sadece "aldığı bir üründen dolayı mağduriyet yaşan kişi" olarak değerlendirilmemesi gerektiğini, yaşam standartlarının kamu tarafından garanti altına alınması, özellikle barınma hakkının güvence altında bulunması gerektiğini söyledi.

Tüketici Konseyinde, kamu, özel sektör ve uluslararası kaynakların dahil edildiği sürdürülebilir bir finans modelinin geliştirilmesine yönelik önerilerde bulundukları bilgisini veren Kılıç, kronik hastaların ilaca erişimde yaşadığı sorunların, yaşlı bireyler için yaşam merkezleri ve evde bakım hizmetinin artırılmasının da öncelikli konulardan olduğunu kaydetti.

Kılıç, özel eğitime ihtiyacı olan ya da yoksul ailede yaşayan çocuk ve gençlerin kapsayıcı politikalarla desteklenmesini aktardıklarını ifade etti.

Dijital eşitsizliği gidermek için ücretsiz internet ve cihaz desteği çalışmalarına ağırlık verilmesi gerektiğini belirten Kılıç, şöyle konuştu:

"Özellikle çocuk, genç ve yaşlı olarak adlandırdığımız ve dijital sömürünün odak noktası olan kırılgan tüketicilere yönelik eğitim ve farkındalık kampanyaları düzenlenmesi gerektiğini düşünüyoruz. Doğal kaynaklarımızın sınırlı olduğu gerçeğinden hareketle sürdürülebilir üretim ve tüketim modellerinin geliştirilmesinin, bunun da adil şekilde işletilmesinin gerekli olduğuna inanıyoruz. Ayrıca kamu kurum ve kuruluşlarının içinde tüketici örgütleri temsilcilerinin de yer almasını öneriyoruz."