AA'nın, "Yapay Zeka Çağına Doğru" başlıklı dosyasının on beşinci haberinde, Türkiye'nin yörüngesindeki hareketliliği izlemeye imkan verecek uygulama ele alındı.

Türk Hava Kurumu (THK) Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Tahsin Çağrı Şişman, projeye ilişkin bilgi verdi.

•⁠ ⁠Casus uydularının izlenerek Türkiye üzerinden geçiş zamanlarının bilinmesi mümkün olacak
•⁠ ⁠Casus uydularca görülmesini istemediğimiz faaliyetler gizlenebilecek

Türkiye üzerinden geçen casus uydular "yapay zeka" ile tespit edilebilecek https://t.co/1HFcUBiuyk pic.twitter.com/iJsnq8Fn61

— Anadolu Ajansı (@anadoluajansi) April 24, 2024

Üniversite olarak yapay zeka ve özelde derin öğrenme kullanarak uydu yörünge belirleme çalışmaları yaptıklarını belirten Şişman, amacın Türkiye'nin uzay durum farkındalığına ve kabiliyetlerine katkıda bulunmak olduğunu söyledi.

Şişman, Türkiye'nin Milli Uzay Programı'nda yer alan 10 hedeften birinin "Uzay Nesnelerinin Yerden Gözlemi ve Takibi" olduğunu anımsatarak, bu amaçla kendilerinin de çalışmalar yürüttüklerini bildirdi. Nihai hedeflerinin gökyüzünde uydu ve uzay cisimlerini tanımlayacak bir yapay zeka uygulaması geliştirmek olduğunu vurgulayan Şişman, şöyle konuştu:

"Biz, Türkiye üzerinden geçen uyduların ve uzay cisimlerinin, konum ve hızını yerli bir yapay zeka uygulaması kullanarak belirlemek amacıyla 2 sene önce çalışma başlattık. Projemizle uzay durum farkındalığı çalışmalarını yapay zeka kullanarak gerçekleştiriyoruz. Çalışmalar, 'derin öğrenme ile yörünge mekaniğini bir araya getirme' açısından önemli. Yıl sonunda test çalışmalarına başlamayı hedeflediğimiz projemizle ülkemiz üzerinden geçen, optik olarak gözlenebilen ve amatör radyo bantlarından izlenebilen her türlü uzay cisminin hızı, konumu ve yörüngesi anında öğrenilebilecek."

"Ulusal güvenlik" hassasiyeti

İnsanların gökyüzünü gözleyerek öğrenmesi gibi yapay zeka uygulamasının da uzay cisimlerini öğrenmesini sağlamak istediklerini dile getiren Şişman, projeyi ülkedeki diğer uzay paydaşı kurum ve kuruluşlarla da etkileşerek, onların profesyonel süreçlerine katkı sunacak hale getirmeyi hedeflediklerini anlattı.

Şişman, Ekvatoral düzlemde 2 boyutta yapay zeka temelli yörünge belirleme çalışmalarını tamamladıklarını, verileri 3 boyuta çıkararak yapay zeka uygulamasını daha profesyonel seviyeye getirmeyi hedeflediklerini bildirdi.

Projenin 2 yıl içinde olgunluğa ulaşmasını planladıklarını belirten Şişman, "Projemiz, profesyonel seviyeye ulaştığında TÜBİTAK projeleriyle gözlem altyapısını geliştirecek destekler sağlamayı ya da ülkemizde uzay durum farkındalığı üzerine çalışan kuruluşlarla etkileşerek, onların çalışmalarına yapay zeka temelli katkı sağlamayı amaçlıyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

Şişman, uydular radyo sinyali gönderdiğinde yer istasyonuna yaklaşırken ve uzaklaşırken sinyal frekansında "Doppler kayması" gerçekleştiğini ve bunun algılanarak da yörünge belirlemenin mümkün olduğunu ifade ederek, THK Üniversitesi Yer İstasyonu'nda bu doğrultuda çalışmalar yaptıklarını dile getirdi.

"Casus uydular izlenebilecek"

Milli Uzay Programı'ndaki "Uzay Nesnelerinin Yerden Gözlemi ve Takibi" hedefinin çıktılarından birinin de "ulusal güvenlik" ile ilgili olduğunu vurgulayan Şişman, şunları kaydetti:

"Türkiye, uydu ve diğer uzay cisimlerinin yörünge bilgilerini, 'space-track.org' üzerinden alabiliyor ancak buradan casus uyduların yörünge bilgileri alınamıyor. Bu nedenle projenin yerli olması, Türkiye'nin ulusal güvenliği açısından ayrı bir önem kazanıyor. Geliştirdiğimiz projenin hayata geçirilmesiyle bir ülkenin casus uydularının izlenip, yörüngelerinin yapay zeka ile belirlenmesi ve Türkiye üzerinden geçiş zamanlarının bilinmesi mümkün olacak. Bu sayede casus uydularca görülmesini istemediğimiz faaliyetler gizlenebilecek."