Dolar
40.53
Euro
47.60
Altın
3,363.96
ETH/USDT
3,641.60
BTC/USDT
116,785.00
BIST 100
10,689.05
Kültür, Portre

"İslam medeniyeti" eksenli bakış açısıyla eserler kaleme alan yazar: Rasim Özdenören

Çok sayıda önemli esere imza atan ve edebiyat çevrelerince "Yedi Güzel Adam"dan biri olarak anılan, Rasim Özdenören'in vefatının ardından 3 yıl geçti.

Aişe Hümeyra Akgün  | 22.07.2025 - Güncelleme : 23.07.2025
"İslam medeniyeti" eksenli bakış açısıyla eserler kaleme alan yazar: Rasim Özdenören

İstanbul

Usta edebiyatçı, 2. Dünya Savaşı'nın olduğu yıllarda Anadolu'da memuriyet yapan İstanbullu mühendis Hakkı Özdenören ile Kahramanmaraşlı Ayşe Hanım'ın çocuğu olarak 1940'ta Kahramanmaraş'ta dünyaya geldi.

Şair Alaeddin Özdenören'in ikiz kardeşi olan yazar, çocukluğunun ilk yıllarını dedesiyle geçirdi. Dedesinin vefatından sonra anneannesinin sevgisi ve ilgisi, Özdenören'in kişiliğinin oluşumunda önemli rol oynadı. Ninesinin anlattığı masallar, söylediği türküler yazarın çocukluğundan unutamadığı en güzel hatıralar oldu.

📲 Artık haberler size gelsin
AA'nın WhatsApp kanallarına katılın, önemli gelişmeler cebinize düşsün.

🔹 Gündemdeki gelişmeler, özel haber, analiz, fotoğraf ve videolar için Anadolu Ajansı
🔹 Anlık gelişmeler için AA Canlı

İlk hikayesi, "Akarsu" Varlık dergisinde yayınlandı

Rasim Özdenören, Kahramanmaraş'ta başladığı ilkokula, babasının görev yeri nedeniyle Malatya'da devam etti. İlkokulu 1952'de bitiren Özdenören, 1955'te Tunceli Ortaokulu'ndan mezun oldu.

Kahramanmaraş Lisesi'nde, edebiyatla yakından ilgili Erdem Bayazıt, Hasan Seyithanoğlu, Sait ve Cahit Zarifoğlu kardeşlerle arkadaş olan Özdenören, öğrencilik yıllarında arkadaşlarıyla Türkiye'nin önde gelen edebiyat dergilerini izleyip, yerel gazetelerde sanat sayfaları düzenlemeye başladı ve birlikte o dönem yayınına ara verilen Maraş Lisesi'nin Hamle dergisini yeniden çıkardılar.

Usta kalem, edebi hayatı için dönüm noktası olan lise öğrenimini 1958'de tamamladı.

Özdenören'in ilk hikayesi, "Akarsu", Varlık dergisinde 1 Ocak 1957'de çıktı. Aynı dergide, "Kasap" ve "Bayır Dereden Öyküler" adlı eserleri de yayınlandı. Usta yazarın ilk hikayeleri 1957-1958'de Türk Sanatı ve Arayış dergilerinde okuyucuyla buluştu.

Üniversite öğrenimi dolayısıyla ailesiyle İstanbul'a taşınan Özdenören, İstanbul Üniversitesinde İktisat Fakültesi Gazetecilik Enstitüsünü 1964'te, Hukuk Fakültesini ise 1967'de bitirdi.

Sezai Karakoç ile 1962'de tanışan yazar, 1964-1965'te Yeni İstiklal gazetesinin sanat sayfasını yönetti. Yazarın 1950'li yıllarda kaleme aldığı, "Eskiyen", "Oda", "Yolda", "Kan Otları", "Mani Olunmuş Adam", "Ricat", "Çark", "Sabah", "Koridor" ve "Düğüm" hikayeleri aynı sayfada yayımlandı.

Türk hikayesinde yerlilik unsurunu benimseyen Özdenören, 1969'da Nuri Pakdil, Mehmet Akif İnan, Erdem Bayazıt ve Alaeddin Özdenören ile Edebiyat dergisinin kurucuları arasında yer aldı.

"Edebiyat" dergisinde yazılar kaleme aldı

Usta edebiyatçı, üniversite sonrası Ankara'da Devlet Planlama Teşkilatında (DPT) uzman yardımcısı olarak işe başladı.

Nuri Pakdil'in yayımladığı Edebiyat dergisinde Akif İnan ve Erdem Bayazıt ile 1969'da yazılarını kaleme alan Özdenören, "Kalkınma İktisadı" konulu yüksek lisans çalışması için 1970'te ABD'ye gitti.

Başarılı yazar, New Mexico Üniversitesinde tezini tamamlayamadan geri döndü ve eylül 1971'de Ayşe Çalkaya ile Kahramanmaraş'ta evlendi. Çiftin Ömer Ümran ile Merve adını verdiği iki çocuğu dünyaya geldi.

Bursa'da yedek subay personel okulunda 1972'de 6 ay eğitim gören yazar, kışla görevi için mart 1973'te Şırnak'a gitti. Askerliğini 1974 şubatında tamamladı.

Rasim Özdenören, 1975'te Kültür Bakanlığına bakanlık müşaviri olarak atandı, 1977-1978'de müfettiş olarak çalıştı.

Kültür Bakanlığındaki görevinden 1978'de ayrılan yazar, 1980'de DPT'de yeniden çalışmaya başladı. Burada uzman, yayın ve temsil dairesi başkanlığı, genel sekreter yardımcılığı ve müşavirlik gibi çeşitli görevlerde bulunduktan sonra genel sekreter iken 2005'te DPT'den emekli oldu.

"Mavera" dergisi kurucuları arasında yer aldı

Cahit Zarifoğlu, Mehmet Akif İnan, Erdem Bayazıt ve Alaeddin Özdenören ile 1976'nın sonunda Mavera dergisini çıkaran yazarın, yazıları Varlık, Türk Sanatı, Arayış, Hamle, Dost, Soyut, Yeni İstiklal, Diriliş, Edebiyat, Mavera, Yeni Devir, Yeni Zemin, Yedi İklim, Kaşgar, Hece, Zaman, Yeni Şafak ve Yeni Dönem'de yayımlandı.

Özdenören, 1967'de ilk kitabı "Hastalar ve Işıklar"ın ardından 1973'te "Çözülme", 1974'te "Çok Sesli Bir Ölüm" adlı kitaplarını çıkardı.

Prag'da yapılan Uluslararası TV Filmleri Yarışması'nda Jüri Özel Ödülü'nü kazanan "Çok Sesli Bir Ölüm" 1984'te, "Çözülme" ise 1973'te televizyon filmi olarak uyarlandı.

Yazarın "Çarpılmışlar" kitabı 1977'de, "Gül Yetiştiren Adam" romanı 1979'da, "Denize Açılan Kapı" eseri 1983'te, Hz. Yusuf kıssasından yola çıkarak kaleme aldığı "Kuyu" 1999'da, "Ansızın Yola Çıkmak" ile "Hışırtı" 2000'de, "Toz" ise 2002'de okuyucuyla buluştu.

Bütün eserleri İz Yayıncılık'tan çıkan usta isim en son aylık yayımlanan Hece dergisinin yayın yönetmenliğini üstlendi.

Özdenören, eserleriyle Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü, TBMM Üstün Hizmet Ödülü ve Necip Fazıl Kısakürek Saygı Ödülü gibi pek çok ödüle layık görüldü.

Usta edebiyatçı, 23 Temmuz 2022'de, 82 yaşındayken Ankara'da hayata gözlerini yumdu. Cenazesi Eyüp Sultan Mihrişah Valide Sultan Haziresi'ne defnedildi.

Türk hikayeciliğine yeni bir yön verdi

Cumhuriyet döneminde, düşüncede ve sanatta "İslam medeniyeti" eksenli bir bakış açısını benimseyen Diriliş, Edebiyat ve Mavera dergilerinde eserler kaleme alan yazarlar arasında yer alan Özdenören, mistik ve metafizik yönelişiyle Türk hikayeciliğine yeni bir yön verdi.

Denemeleri ve hikayeleriyle Türk edebiyatında muhafazakar aydınlar ve modern edebiyat temsilcileri arasında önemli bir konuma sahip olan yazar, fikri ve edebi eserleriyle adından oldukça söz ettirdi ve Türk hikayeciliğinde kendinden sonra gelen yazarların da örnek aldığı isimlerden biri oldu.

Rasim Özdenören'in hikayelerinde kullandığı anlatım teknikleri ve temalarla 1950 kuşağının modern hikaye anlayışına yaklaştığı belirtiliyor. Türk hikayesine modern tema ve anlatım teknikleriyle mistik/metafizik bir açılım sağlayan Özdenören'in hikayeleri hakkında birçok çalışma yapıldı. Hikayeler felsefi ve sosyolojik açılardan incelenip, yazarın kullandığı kavram ve temalar farklı perspektiflerle ele alındı.

Usta edebiyatçının eserlerinden bazıları şöyle:

Hikaye: "Hastalar ve Işıklar" (1967), "Çözülme" (1973), "Çok Sesli Bir Ölüm" (1974), "Çarpılmışlar" (1977), "Denize Açılan Kapı" (1983), "Kuyu" (1999), "Hışırtı" (2000), "Ansızın Yola Çıkmak" (2000), "Toz" (2002)

Roman: "Gül Yetiştiren Adam" (1979)

Deneme: "İki Dünya" (1977), "Müslümanca Düşünme Üzerine Denemeler" (1985), "Yaşadığımız Günler" (1985), "Ruhun Malzemeleri" (1986), "Yeniden İnanmak" (1987), "Kafa Karıştıran Kelimeler" (1987), "Çapraz İlişkiler" (1987), "Yumurtayı Hangi Ucundan Kırmalı?" (1987), "Müslümanca Yaşamak" (1988), "Red Yazıları" (1988), "Yeni Dünya Düzeninin Sefaleti" (1996), "Ben ve Hayat ve Ölüm" (1997), "İpin Ucu" (1997), "Acemi Yolcu" (1997), "Kent İlişkileri" (1998), "Yüzler" (1999), "Köpekçe Düşünceler" (1999), "Eşikte Duran İnsan" (2000), "Yazı İmge ve Gerçeklik" (2002), "Aşkın Diyalektiği" (2003), "Düşünsel Duruş" (2004) "Siyasal İstiareler" (2009), "Açık Mektuplar" (2014), "Edebiyat ve Hayat" (2012), "Hadislerin Işığında Hz. Muhammed" (2018)

Çeviri: "Hayvan Çiftliği" (George Orwell, 1964), "İslam’da Devlet Nizamı" (Mevdudi, 1967), "İslam Devletinde Mali Yapı" (Dr. S.A. Sıddıki, 1972)

Anadolu Ajansı web sitesinde, AA Haber Akış Sistemi (HAS) üzerinden abonelere sunulan haberler, özetlenerek yayımlanmaktadır. Abonelik için lütfen iletişime geçiniz.