İsrail ile 27 Kasım 2024'te varılan ateşkes anlaşması ve Lübnan siyasetini yıllardır etkileyen Baas rejiminin 8 Aralık 2024'te Suriye’de devrilmesinin ardından, Lübnan'da 2025 boyunca

dengeleri değiştirecek önemli gelişmeler yaşandı.

AA muhabiri Lübnan'da 2025'te dikkati çeken önemli gelişmeleri derledi.

Joseph Avn'ın Cumhurbaşkanı seçilmesi ve hükümetin kurulması

Lübnan Meclisi'nde cumhurbaşkanı seçimi için 9 Ocak'ta düzenlenen oturumunun ikinci turunda yeni Lübnan Cumhurbaşkanı belirlendi.

Joseph Avn, Lübnan'da 2 yılı aşkın süren cumhurbaşkanlığı boşluğu ve siyasi krizin ardından mecliste yapılan oturumun ikinci turunda, 14. Cumhurbaşkanı seçildi.

Avn, 13 Ocak'ta, Uluslararası Adalet Divanı Başkanı Nevvaf Selam'ı yeni hükümeti kurmakla görevlendirdi.

Yeni Suriye yönetimiyle ilişkiler ve karşılıklı ziyaretler

Baas rejiminin yıkılmasının ardından Lübnan ile Suriye arasındaki ilişkilerde yeni bir sayfa açılırken, taraflar karşılıklı saygı ve egemenlik vurgusu eşliğinde temaslarını artırmaya başladı.

Bu çerçevede dönemin Lübnan Başbakanı Necib Mikati, 11 Ocak'ta Şam'a resmi ziyarette bulundu. Mikati'nin ziyareti, Lübnan'dan Suriye'ye 14 yıl aradan sonra başbakanlık düzeyinde gerçekleştirilen ilk ziyaret olması bakımından yeni dönemin başlangıcı olarak değerlendirildi.

Bu sürecin devamında yeni Başbakan Selam, 14 Nisan'da Şam'a giderek Suriyeli yetkililerle bir araya geldi.

Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani da 10 Ekim'de Beyrut'a düzenlediği ziyarette yaptığı açıklamada, mevcut Suriye yönetiminin "Lübnan'ın egemenliğine saygı duyduğunu" ve "iç işlerine karışmama" ilkesine bağlı olduğunu vurgulayarak, "Lübnan'la geçmişin engellerini aşmak istiyoruz." mesajını verdi.

İki ülke arasında uzun süre askıda kalan dosyaların da ele alındığı bu görüşmelerde, kara ve deniz sınırlarının belirlenmesi, Lübnan’daki Suriyeli tutuklular, geri dönüş ve sınır güvenliği gibi başlıklar öne çıktı.

İsrail'in saldırıları ve işgali sürdü, UNIFIL askerleri hedef alındı

Lübnan ile İsrail arasında 27 Kasım 2024'te sağlanan ateşkes anlaşmasına rağmen, İsrail'in hava ve kara saldırılarıyla anlaşmayı ihlal etmesi, 2025 yılı boyunca Lübnan gündeminin öne çıkan başlıkları arasında yer aldı.

İsrailli Alma Eğitim ve Araştırma Merkezinin yayımladığı rapora göre, İsrail ordusu 27 Kasım 2024–27 Kasım 2025 döneminde Lübnan’a 669 dalga halinde hava saldırısı düzenledi. Lübnan Sağlık Bakanlığı da bu saldırılarda 331 kişinin hayatını kaybettiğini, 945 kişinin yaralandığını açıkladı.

İsrail’in yıl içinde, sınır hattında görev yapan Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Barış Gücü (UNIFIL) askerlerini hedef alan saldırıları da dikkati çekti.

Öte yandan İsrail, 8 Ekim 2023’ten sonra Lübnan’ın güneyinde ele geçirdiği 5 tepeyi halen işgal altında tutmaya devam ederken, UNIFIL 14 Kasım’da yaptığı açıklamada, İsrail ordusunun ekim ve kasım aylarında Lübnan toprakları içinde 2 beton duvar inşa ettiğini duyurdu.

İsrail, Lübnan'da onlarca yıldır elinde bulundurduğu bazı bölgelerdeki varlığını da sürdürüyor.

İsrail ile müzakereler

ABD ve Avrupa'nın baskıları sonucu başlayan İsrail'le müzakere süreci, bu yıl dikkati çeken ve tartışmalara neden olan konulardan biri oldu.

İsrail ve Lübnan 3 Aralık'ta, "Mekanizma" olarak bilinen Ateşkesi Denetleme Komitesi'nin toplantılarına karşılıklı sivil temsilci gönderme kararı alarak, müzakere sürecini yeni bir aşamaya taşıdı. Lübnan heyetine sivil temsilci olarak atanan Büyükelçi Simon Kerem'in yetkileri ile müzakerelerin gündemi, tartışmaları da beraberinde getirdi.

Lübnan Cumhurbaşkanı Avn, görüşmelerde ülkenin egemenliğinden ödün verilmeyeceğini belirtirken, Hizbullah'ın Genel Sekreteri Naim Kasım, sivil temsilci kararının "hata ve İsrail lehine taviz" olduğunu savundu.

Taraflar masaya birbirinden uzak önceliklerle gelirken AA'ya konuşan uzmanlara göre İsrail, sınır hattını "ekonomik bölge" söylemi altında güvenlik gerekçeleriyle yeniden düzenlemeyi hedeflerken, Lübnan ise kalıcı ateşkes, saldırıların durması ve işgalin son bulmasını müzakerelerin merkezine koyuyor.

Hizbullah silahlarını teslim etmeyi reddediyor

Parlamentodan 26 Şubat'ta güvenoyu alan Selam hükümeti, açıkladığı hükümet programında silah taşıma yetkisinin yalnızca devlete ait olması gerektiğini vurgulayarak, yeni sürecin ilk sinyallerini verdi.

Ardından 5 Ağustos'ta toplanan Bakanlar Kurulu, silahların devlet tekelinde toplanmasına yönelik bir plan hazırlaması için Lübnan ordusunu görevlendirdi. Hükümet, eylül ayında ise ordunun hazırladığı 5 aşamalı planı memnuniyetle karşıladığını açıkladı. Planın ilk aşaması, Litani Nehri'nin güneyindeki silahların yıl sonuna kadar toplanmasını öngörüyor.

Ancak Hizbullah, çeşitli açıklamalarında silahlarını teslim etmeyeceğini belirterek hükümetin bu yöndeki adımlarına karşı tutumunu sürdürüyor.

Lübnan Genelkurmay Başkanı Rudolf Heykel ise 23 Aralık'ta yaptığı açıklamada, planın ilk aşamasının tamamlanmak üzere olduğunu, sonraki aşamalara ilişkin hazırlıkların sürdüğünü kaydederek, silahların devlet tekelinde toplanması sürecinden geri adım atılmayacağı mesajını verdi.

Papa'nın ziyareti

Vatikan Devlet Başkanı Papa 14. Leo'nun Lübnan'a 30 Kasım-2 Aralık'taki yaptığı ziyaret, 2025'te öne çıkan gelişmeler arasında yer aldı.

Papa, Başkent Beyrut'taki temaslarında sık sık "barış" mesajı verdi.

Diğer önemli olaylar

27 Mart: Lübnan hükümeti, Merkez Bankası Başkanlığı'na Kerim Said'in atanmasını duyurdu.

Mayıs ayındaki belediye seçimleri: Lübnan'da her 6 yılda bir gerçekleştirilen belediye seçimleri için mayıs ayı boyunca her hafta ülkenin farklı bir bölgesinde oy kullanma işlemleri gerçekleştirildi.

20 Kasım: Lübnan ordusu, ülkenin "en tehlikeli uyuşturucu kaçakçılarından" biri olan Nuh Ziaytir'in yakaladığını duyurdu.

3 Aralık: Lübnan'ın eski Washington Büyükelçisi Simon Kerem, Ateşkesi Denetleme Komitesi'ndeki toplantılara katılan Lübnan heyetine başkan olarak atandı.

19 Aralık: Lübnan hükümeti, 2019'dan bu yana dondurulan mevduatların iadesini öngören bir yasa tasarısı hazırladı.