Gërmimet në qytetin antik 3.000-vjeçar Syedra, rreth 20 kilometra në lindje të Alanyas në provincën Antalya të Turqisë, tregojnë se vendi ishte qendër e madhe për prodhimin e vajit të ullirit gjatë periudhave helenistike dhe romake, me gati 20 punishte të zbuluara deri më tani dhe më shumë se 100 të identifikuara në të gjithë qytetin.

Hulumtuesit thonë se gjetjet tregojnë se Syedra nuk ishte vetëm një prodhues rajonal, por edhe një nga furnizuesit kryesorë të Mesdheut në antikitet, duke sfiduar supozimet e mëparshme lidhur me rolin ekonomik të qytetit.

Puna po kryhet nga Universiteti "Alaaddin Keykubat" i Alanyas në kuadër të projektit "Trashëgimia për të Ardhmen" të Ministrisë së Kulturës dhe Turizmit, i cili përshpejtoi përpjekjet pas fillimit të gërmimeve sistematike në vitin 2019.

Duke folur për Agjencinë Anadolu (AA), drejtori i gërmimeve, profesor Ertug Ergurer tha se gjetjet nxjerrin në pah shkallën industriale të qytetit. "Përmes gërmimeve kemi zbuluar gati 20 punishte vaji ulliri. Përtej kësaj, kemi identifikuar mbi 100 punishte të tilla në të gjithë qytetin antik. Kjo tregon prodhim shumë intensiv të vajit të ullirit këtu", tha ai.

Hulumtuesit thonë se pothuajse çdo strukturë në Syedra përmban një punishte vaji ulliri ose prodhimi tjetër poshtë saj, me enë të mëdha magazinimi të njohura si "pito" të përdorura për mbajtjen e vajit të ullirit.

"Prania e punishteve të vajit të ullirit brenda qytetit ishte interesante për ne. Zakonisht, prodhimi ndodh jashtë qytetit, përtej mureve. Këtu, megjithatë, ato janë nën pothuajse çdo ndërtesë, gjë që është e rëndësishme. Kjo tregon se prodhimi i vajit të ullirit kryhej në një shkallë masive".

Sipas ekipit të gërmimeve, vëllimi i prodhimit sugjeron se mallrat eksportoheshin në të gjithë Mesdheun, përfshirë Afrikën e Veriut dhe Levantin, në vend që të shërbenin vetëm për nevojat lokale.

Arkeologët vërejnë se kultivimi i ullirit në Mesdheun Lindor daton rreth vitit 6000 p.e.s. dhe është përhapur gjerësisht që nga Epoka e Bronzit, me pellgun e Mesdheut, përfshirë rajonet bregdetare të Turqisë, që mbeti një zonë kryesore prodhimi dhe tregtie për mijëvjeçarë.