Ministri turk i Punëve të Jashtme, Hakan Fidan, ka deklaruar se incidentet dhe zhvillimet e fundit në luftën e Izraelit në Gaza kanë treguar se SHBA-ja mund të mos ketë aq shumë ndikim mbi politikat e Izraelit sa mendohet zakonisht dhe se realiteti mund të jetë edhe i kundërt, transmeton Anadolu.

"Siç e dini, ka pasur një realitet të kahershëm në politikën e brendshme amerikane në lidhje me atë se kush kontrollon dhe kush menaxhon kë. Ngjarjet e fundit kanë treguar se SHBA-ja nuk ka aq ndikim mbi politikat e Izraelit sa është menduar, madje mund të jetë e kundërta", tha Fidan, duke komentuar mbi diskutimet që po vazhdojnë me presidentin amerikan, Donald Trump, lidhur me paqen në Gaza dhe stabilitetin në Siri.

Duke theksuar se Izraeli gjithmonë ka qenë një problem për rajonin që kur pushtoi tokat palestineze, Fidan tha se të gjitha vendet e rajonit mbështesin zgjidhjen me dy shtete bazuar në kufijtë e vitit 1967.

"Megjithatë, Izraeli kurrë nuk ka dashur vërtet një zgjidhje me dy shtete. Ai vazhdimisht ka ndjekur një politikë të pushtimit të tokave palestineze përtej kufijve të vitit 1967, duke përdorur sigurinë si justifikim", tha Fidan në një intervistë me kanalin televiziv MBC Masr.

"Në këtë pikë, ky ka qenë problemi më i madh për botën islame për dekada të tëra. Në vitet e fundit, ekspansionizmi izraelit është bërë një kërcënim zyrtar për rajonin, përveç shtypjes së vazhdueshme në Palestinë", shtoi ai.

Duke theksuar rëndësinë e samitit të jashtëzakonshëm arabo-islam në Doha, Fidan tha se ky takim nxori në pah ekspansionizmin e Izraelit.

"Ne do të vazhdojmë të kundërshtojmë dhe të punojmë kundër gjenocidit të vazhdueshëm në Gaza dhe përpjekjeve të Izraelit për të aneksuar Bregun Perëndimor dhe do të përpiqemi për realizimin e një shteti palestinez. Kjo është e domosdoshme për paqen rajonale", shtoi ai.

Ministri turk kërkoi që politikat ekspansioniste të Izraelit të adresohen nga vendet rajonale dhe komuniteti global, duke kërkuar masa të përshtatshme në këtë drejtim.

"Kjo është jashtëzakonisht e rëndësishme. Nuk është as e mirë për Izraelin, as për vendet e rajonit. Fatkeqësisht, Izraeli e merr sigurinë e tij nga dobësitë politike dhe ekonomike dhe prapambetja teknologjike e vendeve afër tij", shtoi ai.

"Për shembull, pushtimi i tij në Liban, prania e tij në Siri, sulmet kundër Iranit, shënjestrimi i vazhdueshëm i zonave civile në Jemen, shkatërrimi sistematik i infrastrukturës dhe së fundmi, sulmi ndaj Katarit", tha ai.

Shefi i diplomacisë turke tha se sulmi i fundit izraelit ndaj udhëheqjes së Hamasit në Doha "ka ndryshuar shumë gjëra, teksa përpjekjet e ndërmjetësimit janë duke vazhduar".

Duke theksuar dështimin e aktorëve ndërkombëtarë në zgjidhjen e gjenocidit të Izraelit në Gaza, luftën Rusi-Ukrainë dhe konflikte të tjera, Fidan tha se sistemi aktual tregon tendencën për të "nxitur krizat në vend që të ofrojë zgjidhje".

Fidan tha se blloqet, aleancat dhe organet globale, veçanërisht BE dhe OKB, shpesh dështojnë në adresimin e problemeve globale.

"Struktura e OKB-së, veçanërisht Këshilli i Sigurimit, duket e pamjaftueshme në zgjidhjen e këtyre çështjeve. Reforma e Këshillit të Sigurimit dhe e OKB-së në tërësi është e nevojshme", tha Fidan, duke bërë thirrje për zbatimin e një mekanizmi vendimmarrës më gjithëpërfshirës dhe pjesëmarrës.

"Nëse reforma të tilla nuk ndodhin, siç e përmendët, është e pashmangshme që të shfaqen aktorë alternativ rajonal, siç janë BRICS, Organizata e Bashkëpunimit të Shangait, ASEAN dhe shumë të tjera që nuk janë të listuar këtu, që kërkojnë qasje të ndryshme", theksoi ai.

- Vendet arabe dhe islame mund të bashkohen për sigurinë rajonale

Fidan argumentoi se shumë anëtarë të Organizatës së Bashkëpunimit Islam (OBI) dhe Ligës Arabe janë pjekur politikisht deri në atë pikë sa mund të formojnë "një sistem politik të integruar".

Sipas ministrit turk, nëse udhëheqjet politike të këtyre vendeve vendosin, është e mundur të arrihet një vizion i tillë brenda një kornize të caktuar sistematike.

Ai theksoi se në rajon, përfshirë Turqinë, vendet duhet të angazhohen për sigurinë, integritetin territorial dhe sovranitetin e njëri-tjetrit.

"Të gjitha vendet duhet t'i besojnë njëri-tjetrit. Duhet të ketë një platformë që e bën këtë të mundur. Pastaj, shumë çështje ekonomike dhe të sigurisë mund të ndërtohen mbi këtë", tha ai.

Fidan gjithashtu tha se në rajon gjithmonë është folur për dominimin turk, arab ose persian.

"Unë besoj se kjo është një qasje primitive. Ajo që na duhet është bashkëpunimi, jo dominimi. Jo sundimi, por puna së bashku. Kufijtë e të gjithëve janë të qartë. Kombet janë të qarta. Ne e respektojmë njëri-tjetrin", shtoi ai.

- "Niveli më i mirë në historinë moderne" me Egjiptin

Fidan theksoi përmirësimin e marrëdhënieve të Turqisë me Egjiptin, duke e quajtur atë "niveli më i mirë në historinë moderne".

Ai tha se teksa lidhjet midis popujve të të dy vendeve kanë qenë gjithmonë të forta, marrëdhëniet midis elitave politike dhe qeverive kohët e fundit kanë arritur një nivel të ri, duke mundësuar dialogun për të gjitha çështjet.

Duke treguar solidaritetin e fortë midis dy vendeve, Fidan tha se marrëdhënia po përparon vazhdimisht dhe lidhjet tregtare janë "jashtëzakonisht të mira".

Ai theksoi se bashkëpunimi midis Ankarasë dhe Kajros duhet të përparojë përmes përpjekjeve profesionale në të gjitha fushat.

"Por dua të theksoj këtë... ne duhet të punojmë profesionalisht dhe të punojmë shumë. Ekziston qëllimi dhe vullneti politik", tha ai.

Fidan tha se Turqia po përparon marrëdhëniet e saj tregtare dhe politike me Egjiptin dhe Arabinë Saudite, duke theksuar rëndësinë e bashkëpunimit në industrinë e mbrojtjes për shkak të incidenteve të fundit në rajon.

"Por në këtë pikë, ekziston një realitet me të cilin përballemi, kërcënimet në rajon tani po na shtyjnë të flasim më shumë për sigurinë dhe sinqerisht të bashkëpunojmë për këtë çështje. Ne duhet të bashkëpunojmë veçanërisht në industrinë e mbrojtjes. Dhe gjithashtu duhet të flasim më shumë për çështjet tona të përbashkëta të sigurisë", tha ai.

Duke theksuar bashkëpunimin e vazhdueshëm të Turqisë me Arabinë Saudite në industrinë e mbrojtjes, Fidan tha se diskutimet me Egjiptin po vazhdojnë në këtë drejtim.

"Por veçanërisht me Egjiptin dhe Arabinë Saudite, Turqia duhet ta vendosë çështjen e sigurisë së përbashkët në tryezë me vendet e rajonit, ashtu siç bëjmë me çështjet e ekonomisë, tregtisë dhe teknologjisë", shtoi ai.