DAKAR (AA) - FATMA ESMA ARSLAN ÖZDEL - Minibusët shumëngjyrësh "car rapide" të përdorur për transportin urban në kryeqytetin e Senegalit, Dakar, për 60 vjet janë një nga simbolet e trashëgimisë kulturore të qytetit, por rrezikojnë të zhduken nën presionin e modernizimit.

Minibusët unikë janë bërë simbol i Dakarit si taksitë e verdha të New Yorkut ose autobusët e kuq të Londrës.

Minibusët nisen rreth orës 04:00 me agimin e parë të ditës dhe ofrojnë shërbim të pandërprerë deri në orën 02:00, duke i ndërruar shoferët dy herë. Transporti publik me shpejtësi të lartë është opsioni më i preferuar i transportit publik në Dakar dhe rrethinat e tij.

I prodhuar në Francë në vitet 1960 për transport mallrash, "Saviem-Renault SG2 Fourgon", mori një pamje krejtësisht të re kur mbërriti në Senegal në vitin 1975. Këto automjete, të cilat fillimisht nuk kishin as dritare as ndenjëse, me kalimin e kohës janë bërë një pjesë e domosdoshme e qytetit.

Minibusët, të cilëve iu shtuan dritare dhe ndenjëse dhe u lyen, morën emrin aktual "car rapide". Edhe pse "car rapide" do të thotë "automjet i shpejtë", ndryshe nga emri lëviz shumë ngadalë pasi ndalet në çdo cep duke marrë pasagjerë.

Ajo që i bën këto automjete simbole të Dakarit është dizajni i tyre unik shumëngjyrësh dhe shprehjet e gjuhës Wolof mbi to. Shprehjet më të përdorura në dizajnin e makinave janë qyteti i shenjtë i urdhrit sufist Muridi "Touba", shejhu Muridi "Ahmadu Bamba", "elhamdullah" dhe "merci mama" (faleminderit nënë).

Shprehjet e mirënjohjes, falënderimeve, rrëfimeve fetare ose proverbave preferohen shpesh në dekorime.

- "Nëse i hiqni këto automjete ikonike nga trafiku, do të hidhni poshtë një pjesë të madhe të kujtesës së qytetit"

Këta minibusë, të cilët kanë transportuar pasagjerë në Dakar dhe rrethinat e tij për 60 vjet, rrezikojnë të ndalohen me arsyetimin se ndotin mjedisin.

Assane Niang, themeluesi i iniciativës "Car Rapide Tours", foli për Anadolu rreth kuptimit të këtij mjeti transporti, i cili është bërë një nga simbolet e Dakarit.

Niang deklaroi se minibusët e shpejtë janë një pjesë e rëndësishme e identitetit të qytetit dhe se këta minibusë janë i vetmi mjet transporti që operon pothuajse 24 orë në ditë në Dakar.

"Car rapide nuk është vetëm një mjet transporti publik, por edhe një nga gjërat e para që të vjen ndërmend kur përmendet Dakari. Të gjithë turistët që vijnë në Dakar patjetër që bëjnë fotografi të car rapide dhe madje duan të udhëtojnë me car rapide", tha Niang.

Duke theksuar se minibusët me makina të shpejta janë mjeti më i lirë i transportit publik në qytet, Niang tha se shumë njerëz që punojnë natën mund të kthehen në shtëpi vetëm me makina të shpejta.

Niang u bëri thirrje autoriteteve t’i mbrojnë këto automjete si një trashëgimi kulturore, duke shtuar se ndotja mund të zgjidhet me zgjidhje teknologjike dhe se është e rëndësishme të demonstrohet vullneti për ta mbajtur gjallë këtë trashëgimi.