Emërimi i fundit nga presidenti amerikan Donald Trump i guvernatorit të Luizianës, Jeff Landry, si të dërguar special në territorin autonom danez të Grenlandës, pjesë e përpjekjeve të tij për të kontrolluar ishullin, e ka rikthyer çështjen e rrugëve tregtare të Arktikut në qendër të vëmendjes, raporton Anadolu.

Sipas Shtëpisë së Bardhë, ky veprim synon të forcojë sigurinë dhe bashkëpunimin ekonomik në rajon, por përfaqësuesit danezë dhe Bashkimi Evropian (BE) thanë se kjo çështje lidhet me paprekshmërinë e kufijve dhe se ata po e ndjekin nga afër situatën.

Grenlanda është jetike për sistemin paralajmërues të raketave balistike të SHBA-së kundër kërcënimeve të mundshme ushtarake nga Rusia dhe vendet e tjera, por edhe për burimet e saj të pasura natyrore, të cilat do të ekspozohen teksa shkrihen akullnajat.

Rrugët detare të hapura nga shkrirja e akullnajave për shkak të ngrohjes globale po bëhen alternativa të reja për rrugët tradicionale detare si kanalet e Suezit dhe Panamasë. Vende si SHBA-ja, Rusia dhe Kina janë në kërkim të këtyre alternativave të reja.

Sipas Këshillit Arktik, një forum ndërqeveritar që promovon bashkëpunimin në Arktik, transporti detar në rajon është rritur ndjeshëm vitet e fundit, duke sjellë zona të reja konkurrence. Ekspertët thonë se sfidat logjistike si luhatjet e temperaturës, kushtet e akullit dhe mungesa e infrastrukturës i bëjnë këto rrugë të vështira, ato kërkojnë investime serioze dhe bashkëpunim global për qëndrueshmëri dhe siguri afatgjatë, pavarësisht potencialit ekonomik.

Rico Luman, ekonomist i lartë i sektorit për transportin dhe logjistikën në ING Group, tha për Anadolu se Grenlanda mund të bëhet një pikë lidhëse për rrugët e transportit detar të Detit të Veriut.

Luman theksoi se numri i anijeve që përdorin rrugën në drejtimin Lindje-Perëndim është në rritje, por ende mbeten shumë pengesa, pasi rrugët nuk janë të përshtatshme për përdorim gjatë gjithë vitit, pasi akulli që lëviz duhet të pastrohet dhe shpesh nevojiten anije akull-thyese. Ai përmendi se Rruga Detare Veriore (NSR) kalon nëpër territorin rus, duke mbartur rreziqe gjeopolitike.

Sipas tij, ndryshimi i klimës mund të përmirësojë kushtet e rrugës në të ardhmen, por këto rrugë mund të mos luajnë rol kyç në të ardhmen e afërt për shkak të mungesës së porteve të ndërmjetme për t'u thirrur ose ankoruar në raste emergjence si dhe shqetësimeve mjedisore.

Luman theksoi se rruga NSR zvogëlon distancën midis Azisë dhe Evropës me rreth 8 mijë kilometra, gjë që mund të rezultojë në kursime në shumë artikuj, përfshirë karburantet, por sipas tij kufizimet dhe rreziqet mbeten.

Ai deklaroi se teksa rruga e Kanalit të Suezit po rihapet, sigurimi i transportit detar do të jetë me rëndësi të madhe dhe kthimi i Kanalit të Suezit mund të sjellë me vete kapacitet të rritur në fillim të vitit 2026, pasi ka shumë anije të reja që hyjnë në biznesin e transportit të kontejnerëve dhe ky presion kërkon vlerësim për të rritur më tej kapacitetin e tepërt aktual.

Luman shtoi se kohëve të fundit shumë aktorë si SHBA-ja, Rusia dhe Kina kanë treguar interes në rritje në rajonin e Arktikut, por pavarësisht zhurmës së madhe në rajon, akoma nuk ka pasur veprime të vërteta në zonë, ndërsa numri i udhëtimeve është në rritje, veçanërisht i udhëhequr nga transportuesit kinezë, rruga ende përbën një pjesë shumë të vogël.

Ai thotë se vlera strategjike e Grenlandës duhet të dallohet si një burim lëndësh të para, pasi ishulli është një trup i madh me sasi të mëdha rezervash minerale që mund të zbulohen në rajon. Teksa rruga ka kuptim për transportuesit e mallrave me shumicë, siç tha Luman, për shkak të popullsisë së vogël dhe mungesës së zonave të thella, mund të mos ketë shumë mundësi për transportuesit e kontejnerëve.