Rreth 2 milionë njerëz u mblodhën në Touba të Senegalit për të përkujtuar gradën shpirtërore që besohet se Shejhu sufi, Ahmadu Bamba, themeluesi i urdhrit Muridi, e ka arritur gjatë syrgjynimit të tij nga administrata koloniale franceze në vitin 1895, raporton Anadolu.

Nxënësit sufi (murid) u mblodhën në qytetin Touba, një vend i shenjtë 200 kilometra larg kryeqytetit të Dakarit, për "Grand Magal" (Lëvdata), që përkujtohet çdo vit më 18 të muajit Safer sipas kalendarit islamik dhe këtë vit mbahet për herë të 131-të.

Qyteti ku u themelua tarikati Muridi u mbush me vizitorë që nga orët e para të mëngjesit. Qindra mijëra njerëz nga i gjithë Senegali si dhe nga vende me popullsi të madhe senegaleze si SHBA-ja, Franca dhe Italia, formuan radhë me kilometra për të vizituar Xhaminë e Madhe të Toubës dhe varrin e Shejh Ahmadu Bamës.

Magal, që do të thotë "lavdërim" në gjuhën lokale Wolof, përkujton ngritjen shpirtërore që besohet se Shejh Ahmadu e ka arritur gjatë syrgjynosjes së tij në Gabon nga administrata koloniale franceze në vitin 1895. Gjatë ceremonisë përkujtimore, ndjekësit e urdhrit këndojnë lutje kolektive, vizitojnë të afërmit dhe adhurojnë Zotin së bashku.

"Rezistenca sufiste" ndaj kolonializmit francez

Islami arriti në Senegal në shekullin e 11-të përmes tregtarëve dhe dijetarëve fetarë nga Afrika e Veriut dhe Lindja e Mesme. Urdhrat sufistë filluan të përhapen me shpejtësi në vend.

Senegali ishte në qendër të aktiviteteve koloniale të Francës në Afrikën Perëndimore në shekullin e 19-të. Territori kolonial i njohur si "Afrika Perëndimore Franceze", që përfshin shtetet si Beninin, Burkina Fason, Bregun e Fildishtë, Guinenë, Malin, Mauritaninë, Nigerin, Senegalin dhe Togon, u administrua nga Senegali.

Edhe pse francezët u përpoqën të ndalonin përhapjen e Islamit në Senegal, ata nuk patën sukses për shkak të rezistencës pasive të urdhrave sufistë. Ndërsa Senegali nuk u përfshi në rezistencë të armatosur kundër kolonializmit francez, si në rastin e Algjerisë, udhëheqësit e urdhrave Muridi dhe Tixhani si dhe tregtarët muslimanë, zgjodhën të negocionin.

Gjatë kësaj periudhe, lufta paqësore kundër kolonializmit nga Shejh Ahmadu Bamba (1853-1927), themeluesi i urdhrit Muridi, tërhoqi kritika të pushtimit francez.

Për shkak të famës së tij në rritje, veçanërisht në zonat rurale dhe përhapjes së shpejtë të urdhrit, Bamba u syrgjynos shumë herë me akuza të ndryshme. Ai kaloi 33 vjet të jetës së tij në syrgjyn ose nën mbikëqyrje si brenda ashtu edhe jashtë Senegalit. Syrgjynosja e tij në Gabon luajti rol të rëndësishëm në përhapjen e urdhrit mistik.

Ushtria franceze arrestoi Bambën me akuzën e "kryengritjes" dhe e internoi atë në Mayumba, Gabon.

Bamba u mbajt në kishë për afërsisht 42 muaj nën mbikëqyrjen franceze, gjatë së cilës kohë ai shkroi vepra të shumta fetare. Pas Gabonit, Bamba u dërgua në jug të Mauritanisë. Edhe pse u kthye në vendin e tij vetëm në vitin 1902, ai iu nënshtrua shpesh kufizimeve koloniale deri në fund të jetës së tij.

Magala, një nga ngjarjet më të rëndësishme fetare të Afrikës

Ndjekësit e urdhrit, Muridi e konsiderojnë këtë internim jo si një dështim, por më tepër një fitore që shërbeu si mjet për të ngritur statusin shpirtëror të shejhut të tyre.

Mërgimi forcoi dashurinë senegaleze për Bambën, duke nxitur një numër më të madh ndjekësish dhe studentësh dhe duke vendosur traditën Muridiyye si një traditë islame sunite dhe sufiste në vend.

Festimi i parë i Magalit u mbajt një vit pas vdekjes së Bambës në vitin 1927, nën udhëheqjen e djalit të tij, Mohammed Mustafa Mbacke. Ndërsa festimet fillestare ishin më të vogla, sot Magali konsiderohet si një nga ngjarjet më të rëndësishme fetare të Afrikës.

Jo vetëm anëtarët e urdhrit, por edhe presidenti dhe kryeministri si dhe figura të shquara në Senegal, biznesmenë, artistë dhe madje diplomatë të huaj, vizitojnë rregullisht Toubën dhe shejhun aktual, Shejh Serigne Mountakha Mbacke.

Bashkëjetesa e një shteti modern sekular dhe traditës konservatore

Ahmadu Bamba, i cili luajti rol të rëndësishëm në luftën e Senegalit për pavarësi, është krahasuar me Mahatma Gandhin në disa burime perëndimore, duke përmendur stilin e tij të rezistencës ndaj kolonializmit dhe çmimin që ai pagoi dhe është quajtur si "Gandi musliman".

Në Senegal, i cili fitoi pavarësinë në vitin 1960 dhe u bë shtet i pavarur laik, urdhrat e bazuara në sufizëm kanë ruajtur vendin e tyre si një element i domosdoshëm i jetës shoqërore dhe politike.

Sipas shkencëtares politike, Lucy Creevey, në Senegal është vendosur ekuilibër i palëkundur midis shtetit modern laik dhe traditës konservatore muslimane. Ky ekuilibër besohet të jetë arsyeja pse Senegali mbetet imun ndaj organizatave terroriste ekstremiste që kanë pushtuar pothuajse çdo vend në Afrikën Perëndimore.

Këto tarikate konsiderohen struktura shoqërore pajtuese, të respektuara jo vetëm nga ndjekësit e tyre, por edhe nga një pjesë e madhe e shoqërisë.