SELMAN AKSÜNGER

Ish-raportuesi special i Kombeve të Bashkuara (OKB) për Palestinën, Michael Lynk tha se lidhur me situatën në Gaza duhet të vihet në zbatim parimi "përgjegjësia e mbrojtjes" dhe shtoi se sipas rezolutës së Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së "Bashkimi për Paqe", në rajon mund të dërgohet një forcë ndërkombëtare paqeruajtëse.

Lynk në një prononcim për Anadolu tha se sulmet e Izraelit ndaj Gazës të cilat kanë zgjatur për 23 muaj, përbëjnë krime lufte, krime kundër njerëzimit dhe gjenocid. Ai rikujtoi se koncepti i "përgjegjësisë për mbrojtje", i miratuar në Samitin Botëror të OKB-së në vitin 2005, kërkon që komuniteti ndërkombëtar të ndërmarrë veprime kur një shtet nuk arrin të mbrojë popullsinë e tij nga krimet e luftës, krimet kundër njerëzimit, spastrimi etnik ose gjenocidi, ose kur ai vetë kryen këto krime.

Ai thekson se bazat për përgjegjësinë e mbrojtjes qëndrojnë në rezolutën "Bashkim për Paqe" të miratuar gjatë Luftës Koreane në vitin 1950. "Kur Këshilli i Sigurimit i OKB-së paralizohet nga vetoja e ushtruar nga një ose më shumë prej pesë anëtarëve të përhershëm, Asambleja e Përgjithshme mund ta mbushë këtë boshllëk autoriteti dhe të ndërmarrë hapat e nevojshëm për të ruajtur paqen ndërkombëtare", shtoi Lynk.

Lynk thotë se edhe pse përgjegjësia e mbrojtjes nuk është ende detyrim formal ligjor, ajo imponon përgjegjësi politike dhe morale mbi shtetet dhe është përmendur në më shumë se 95 rezoluta të Këshillit të Sigurimit të OKB-së gjatë 20 viteve të fundit.

- "Në Gaza po kryhet gjenocid"

Në pyetjen nëse kriteret për përgjegjësinë e mbrojtjes do të zbatohen apo jo për situatën në Gaza, Lynk tha se "Autoritetet dhe institucionet më të respektuara thonë se Izraeli po kryen krime lufte dhe krime kundër njerëzimit në Gaza, se Izraeli po kryen spastrim etnik dhe se sulmet e tij po shkaktojnë zhvendosjen me forcë të popullsisë palestineze".

"Veçanërisht në 18 muajt e fundit, autoritetet ndërkombëtare e kanë konsideruar situatën në Gaza si 'krimin e krimeve' të barabartë me gjenocidin. Organizatat ndërkombëtare që interesohen për të drejtat e njeriut dhe pushtimin 58-vjeçar të Palestinës nga Izraeli thonë se përgjegjësia e mbrojtjes tani duhet të zbatohet përmes rezolutës 'Bashkimi për Paqe' në Asamblenë e Përgjithshme", tha Lynk.

Ai vuri në dukje se një rezolutë e tillë do të përfshijë ofrimin e gjerë të furnizimeve mjekësore dhe lehtësirave të ndihmës për popullsinë palestineze në Gaza, heqjen e bllokadës izraelite, sigurimin e qasjes maksimale humanitare dhe lejimin e rindërtimit në Gaza pas 23 muajsh shkatërrimi.

"E gjithë kjo do të fillojë një proces të gjatë dhe të qëndrueshëm paqeje dhe rindërtimi përmes një force paqeruajtëse ndërkombëtare me mbështetjen politike dhe fuqinë për t'i dhënë fund fushatës ushtarake të Izraelit", tha Lynk duke shtuar se ky proces parashikon krijimin e një force paqeruajtëse të përbërë nga ushtarë vullnetarë nga vende të ndryshme nën komandën e OKB-së.

- Thirrja e presidentit irlandez

Duke iu referuar thirrjes së presidentit irlandez Michael Higgins për përgjegjësinë e mbrojtjes për Gazën, Lynk tha se "Qartësia morale e ofruar nga rezoluta e presidentit irlandez 'Bashkimi për Paqe' dhe thirrja për dërgimin e paqeruajtësve në Gaza është diçka që diplomatët në një numër vendesh po e adresojnë dhe diskutojnë aktualisht".

Lynk tha se shteti i Palestinës po mendon se si do të hartohet një rezolutë e tillë në OKB dhe sa mbështetje do të marrë nga vendet me të njëjtat mendime. "Pas gati dy vitesh mosveprimi dhe vëzhgimit të krimeve kundër njerëzimit, krimeve të luftës, spastrimit etnik dhe gjenocidit në Gaza, thirrja që OKB-ja të kalojë në veprim do të jetë një përgjigje bindëse, veçanërisht ndaj mosveprimit të Veriut Global".

Ai tha se është i lumtur që rezoluta "Bashkimi për Paqen" të paktën do të propozohet në OKB. "Nuk është ende e qartë se si do të pritet dhe sa vende do ta mbështesin atë, por do të ketë diskutime dhe presion politik ndërkombëtar mbi një koncept të tillë në New York vjeshtën e ardhshme", shtoi Lynk.

- "Problemi i vërtetë nuk është baza ligjore, por mungesa e vullnetit politik"

Profesoresha e Universitetit Rutgers, Noura Erakat, duke iu afruar çështjes nga një perspektivë tjetër, tha se këto propozime "nuk janë për të shpëtuar palestinezët, por për të përmbushur detyrimet ligjore ndërkombëtare të shteteve palë të treta dhe për t'i dhënë fund bashkëfajësisë së tyre në gjenocidin që vazhdon".

"Pengesa kryesore është presioni i ushtruar nga SHBA-ja si superfuqi. SHBA-ja po shtyp vullnetin politik të shteteve të tjera që kanë mjetet, autoritetin dhe detyrën për të ndërmarrë veprime duke përdorur mekanizma ligjorë si dhe sanksione të tilla si bojkoti ekonomik, ushtarak dhe tregtar", tha Erakat.

Ajo shtoi se votimi 14 kundër 1 (vetoja e SHBA-së) në Këshillin e Sigurimit tregoi qartë situatën. Erakat rikujtoi se rezoluta "Bashkimi për Paqen" u zhvillua nën udhëheqjen e SHBA-së për të kapërcyer veton e Rusisë gjatë Luftës Koreane.

Erakat, duke paralajmëruar për përgjegjësinë e mbrojtjes, tha se kjo është normë që doli në fillim të viteve 2000 dhe u përdor në ndërhyrjen e NATO-s kundër Muamar Gadafit në Libi.

Më tej Erakat theksoi se ndërhyrja, e cila fillimisht nisi vetëm për të mbrojtur protestuesit në Libinë lindore, u zgjerua më vonë për të rrëzuar Gadafin. "Përgjegjësia e mbrojtjes është subjekt i kritikave të konsiderueshme sepse, siç e pamë në Libi, është përdorur si një 'kalë troje' e cila të jep pamjen e një ndërhyrjeje nga fuqitë perëndimore vetëm për hir të vlerave liberale, por në të njëjtën kohë që përmban edhe ambicie të tjera politike", potencoi Erakat.

- Baza ligjore ekzistuese është e mjaftueshme

Profesoresha Erakat shtoi se mungesa e bazës ligjore nuk është problem. "Edhe nëse nuk merret vendim për 'Bashkim për Paqe' ose rezolutën e përgjegjësisë së mbrojtjes, shtetet e Lindjes së Mesme të destabilizuara dhe të sulmuara nga gjenocidi i vazhdueshëm i Izraelit mund të ushtrojnë ende të drejtën e tyre kolektive të vetëmbrojtjes", tha ajo.

Duke nënvizuar se ekzistojnë vetëm dy përjashtime nga ndalimi i Kartës së OKB-së për përdorimin e forcës, Erakat tha se "Këto janë 'vetëmbrojtja individuale', e cila i lejon një shteti nën sulm të armatosur të mbrohet ose 'vetëmbrojtja kolektive', në të cilën shumë shtete angazhohen së bashku kundër një sulmi të tillë.

"Shtetet në rajonin përreth Palestinës, si Libani, Siria dhe Jordania, kanë të drejtë të organizojnë ndërhyrje ushtarake kundër Izraelit duke ushtruar të drejtat e tyre të vetëmbrojtjes kolektive", tha Erakat.