Ekolojik Araştırmalar Derneği (EKAD) ve TÜPRAG Metal Madencilik işbirliğiyle yürütülen "Miner Turtle (Madenci Kaplumbağa)" adlı Deniz Kaplumbağalarını Araştırma, İzleme ve Koruma Projesi kapsamında 12 Temmuz 2024'te Manavgat ilçesinin Kızılot sahilinde "Altın" ve "Gümüş" isimli caretta carettalara uydu izleme cihazı takıldı.

Ulualan Halk Plajı'ndan denizle buluşturulan iki kaplumbağa, göç yolları, beslenme alışkanlıkları ve kışlama alanlarının öğrenilmesi için takip edilmeye başlandı.

Kaplumbağalardan "Altın" beklenen bir rota çizerek Libya kıyılarında göçünü tamamlarken, "Gümüş"ün göç yolculuğu ise sürüyor.

Verilere göre, Kızılot kumsalına yuvaladıktan sonra rotasını doğrudan Akdeniz açıklarına çeviren "Gümüş", Ege Denizi'nin güneyindeki Kerpe Adası'nda mola verdi. Buradan İtalya'nın Sicilya Adası'na yönelen deniz kaplumbağası, ardından Tunus'un Hammamet Körfezi'ne ulaştı.

"Gümüş", kullandığı rotayla bilim insanlarını şaşırttı

Kendisini takip eden bilim insanlarını şaşırtarak buradan Afrika kıyıları boyunca batı istikametinde Gazze Şeridi'ne kadar ilerleyen "Gümüş", Mısır'daki Bardawil Gölü'ne gitti, ardından da Mısır'ın Ras el-Bar şehri açıklarına ulaştı. Burada 2 hafta kalınca göç yolculuğunu tamamladığı düşünülen "Gümüş", ardından yeniden harekete geçerek İtalya'nın Sicilya kıyılarına ulaştı.

"Gümüş", göç yolculuğunda yaklaşık 20 bin kilometre katetti.

EKAD Yönetim Kurulu Üyesi olan ve Ordu Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi'nde görev yapan Prof. Dr. Onur Candan, AA muhabirine, normalde deniz kaplumbağalarının yuvalamalarını gerçekleştirdikleri sezon sonunda kışlama ve beslenme alanlarına ilerlediğini ve 2-3 yıl o bölgede kaldığını belirtti.

"Altın" adlı caretta carettanın normal döngüsünde hareket ettiğini anlatan Candan, "Gümüş"ün ise kendilerini şaşırtarak daha önceki çalışmalarında hiç rastlanılmayan bir rota çizdiğini dile getirdi.

"Gümüş"ün deyim yerindeyse durmak bilmediğini belirten Candan, "Bir deniz kaplumbağası yuvalama için geldiği sezonda 2-3 yuva yapar ve sonrasında en az 2 yıl yuvalama gerçekleştirmez. 'Gümüş' ise bunun dışına hareket ediyor. Başka ülkelerin kumsallarına yuvalama ihtimalini göz önünde bulunduruyoruz. Bölgede kalması durumunda Sicilya Adası civarında çalışan kaplumbağa ekipleriyle irtibata geçeceğiz." dedi.

"Küresel ısınmanın etkileri beklediğimizden daha çabuk görülüyor olabilir"

EKAD olarak Türkiye'de 30'un üzerinde deniz kaplumbağasına uydu izleme cihazı taktıkları bilgisini veren Candan, şöyle konuştu:

"Bugüne kadar izlediğimiz kaplumbağalardan ilk defa kışlama gerçekleştirmeyen bir bireyle karşılaştık. Bunun sebebini de küresel ısınmanın etkileri olarak görüyoruz. Carettaların göç davranışı, kullandıkları rotalar, deniz yüzeyi sıcaklıklarıyla da oldukça ilişkili. 'Gümüş'ün kullandığı rota, Akdeniz için yepyeni bir rota. Yunanistan'dan bir araştırma ekibinin deniz yüzey sıcaklıkları üzerinden yaptığı değerlendirmede, 2050 yılında ortaya çıkması beklenen bir rotayı 'Gümüş' bu yıl kullandı. Bu bize 2 önemli bilgi sağladı. Küresel ısınmanın etkileri beklediğimizden daha çabuk görülüyor olabilir. Veriler ayrıca, deniz kaplumbağalarının küresel ısınmanın etkilerine çok kısa sürede adapte olabileceğini gösteriyor."

Candan, uydu izleme çalışmalarının kamuoyunda farkındalık oluşturmasının yanı sıra kaplumbağaların gizemleri hakkında da kendilerine ipuçları verdiğini kaydetti.