Tarihçi ve yazar Prof. Dr. İlber Ortaylı, Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) tarafından bu yıl "Konnektivite: Order-Disorder-Reorder" temasıyla düzenlenen, Türkiye'nin ve bölgenin kapsamlı gelecek vizyonu etkinliklerinden biri olarak kabul edilen Vizyoner'25 programına konuk oldu.

Anadolu Ajansının global iletişim ortağı olduğu, Okan Bayülgen'in moderatörlüğünü üstlendiği "Bir Sohbetin İçinde Zamane Dünyası" başlıklı etkinlik Atatürk Kültür Merkezi'nde gerçekleştirildi.

Fatih Sultan Mehmet'ten bu yana Osmanlı toplumunun ordudaki başarılarına değinen Ortaylı, "Yapılanlar küçümsenecek şeyler değil. Bizim ülke yapımızın arkasında birkaç yüz sene var. Burası onun için kalkınan üçüncü dünya ülkesi gibi görünmemeli." dedi.

"Çok kritik bir noktadayız"

Ortaylı, Orta Doğu'nun önemine işaret ederek, "Keşke Orta Doğu uyansa. Türkiye, keşke Orta Doğu'da uyansa. Burası doğrudan doğruya Kuzey Akdeniz'dir. Kuzey Akdeniz, tarih boyunca kendini savunan bir bölgedir. İktidar ve muhalefet olarak insanlar aklını başına toplamazsa temel müesseslerimize saldırmaktan, tahrip etmekten zevk alırsa bedelini orta sınıflar çok fena öder. İşinde gücünde olan insanlar, çocuklarımız bunun bedelini öder. Yani Gazzelilerin bile durumunu özleyecek hale geliriz. Çok kritik bir noktadayız." diye konuştu.

İlber Ortaylı, Türkiye'nin kendi tarihinin olgun bir döneminden geçtiğini vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Yani bütün gelişmelere bakınca, yaşadıklarımızın en kritik dönemindeyiz. Geriye baktığımızda darbe üstüne darbe. Derken, 1960'ların Türkiye'si hop diye Suriye olabilirdi ama olmadı. Türkiye bir sanayi ülkesidir. Daha da sanayi ülkesi olma noktasında gelişecek. Sanayinin yüzde 35'i Urfa'ya, Antep'e ve Çukurova bölgesine yığılmıştır. Maalesef o bölgenin tembelliği yüzünden de çalışmalar durmuştur. Ziraat de gerilemiştir. Sanayi çökmüştür. Milli gelirimize dövizin katkısı utanılacak düzeydedir. Akdeniz'in en verimli ovası, İnegöl mobilyacılarının gerisindedir döviz babında. Bizim politikalarımızda bazı şeylerle oynamamız lazım. Kimin oynayacağı beni alakadar etmez ama Suriye'nin kuzeyini Suriye'ye katıp düşünmek yanlıştır. Çünkü Suriye'nin Halep bölgesi, Suriye değildir. Burada Türkler yaşar, doğu kısmında Kürtler, batı kısmında Türkmenler ve Hristiyan Araplar ve Aleviler yaşar. Buralara eğer gayet halisane duygularla el atıp, yanaşmazsak el atacak adam var. Aşağıda İsrail var. Yani sanayi bölgemiz tehlikeye girer. Biz kanımız, canımızla barajları yaptık, ovayı suladık, orada sanayi kurduk, gelişti ve daha da gelişecek bunları bilmemiz lazım."

Türkiye'de siyasetten önce iktisat yapılması gerektiğinin altını çizen Ortaylı, "Akıllı olmak zorunda olan bir Kuzey Akdeniz ülkesiyiz. Nasıl Azerbaycan kendinden beklenmeyecek, Balkan ülkelerinde görülmeyen bir atılım ve enerjiyle gidip Ermenilerle anlaştı ve akıllısını yaptı. Çünkü Ermenistan'la Azerbaycan'dan başka Kafkasya'da iş yapacak kuvvet yoktur. Gürcülerle falan hayat bulamaz orası ve tabii Türkiye'ye de ihracat, ithalat olarak her zaman muhtaçtırlar. Aynı şekilde Azerbaycan, Yahudilerle de tutarlı bir politika takip etti. Çünkü hiçbir küçük devletin iki tane düşmanı olmaz. Aptallıktır o." değerlendirmesini yaptı.

Tarihçi Ortaylı, bundan sonra Orta Doğu'da kurulabilecek yeni düzende İsrail'in olacağını belirterek, şunları söyledi:

"Nasıl geldi, arkasında hangi acılar var, onu bütün dünya yazıyor. İsrail'in kendi adamları da yazıyor. Yani bir şey yazılmıyor, konuşulmuyor, bilinmiyor demek değil. Ticaretimize, işimize bakacağız. Başka türlü yaşamamız mümkün değil. Akdeniz'in doğusu yani bizim Suriye'deki sınırdan başlayarak Süveyş'e kadar olan kısımda birkaç tane devlet olacak. Bunlardan biri de Lübnan'dır. Maalesef Lübnan'ın Şiileri kendilerine göre bir dünya kuracak. Çünkü akılları burayla bağdaşmıyor. Dürzilerle Maruniler, uzun asırların kavgalarına rağmen bir araya geldi ve Lübnan dağlarını onlar kullanıyor, başkaları sevmiyor. Binaenaleyh orada bir devlet olacaktır çok açık ve tabii Trablus, Şam kısmı Türkiye'ye yakındır. Yani son derece Türkçü bir bölgedir. Güneyde de tabii ki Filistin olacak. Filistinsiz olması mümkün değildir ve Filistin'i bugün yöneten Hamas grubuyla da Türkiye'nin ne kadar ilgisi olabilir? Onu bir daha gözden geçirmek lazım. Biz her şeyden evvel akıllı ihracat, ithalat yapan, üreten bir ülkeyiz. Böyle ülkelerin davranış biçimi bazılarından farklı olur. Bu farklılıklar ilk başta ters gelse de sonunda akıllı olduğu görülür. 1948'de İsrail'i ilk tanıyan devletlerden biriyiz ama o günden beri ne hakaretler edilmiştir Türkiye'ye... Sonunda gene biz kaldık ortada."

Filistin'in sesinin bugün Türkiye aracılığıyla duyulduğunu dile getiren İlber Ortaylı, "Türkiye sayesinde Filistin’in birtakım hakları gelebilecekse, verilebilecekse verilecek. Konuşacak başka adam yok. Siz bunun farkındasınız herhalde. Öyle ortada maalesef Orta Doğu yok." dedi.

Ortaylı, 400 hukuk fakültesinin yer aldığı Türkiye'nin doğru bir adalet sistemine de sahip olması gerektiğinin altını çizdi.