Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK) tarafından düzenlenen "Kriz Dönemlerinde İnsan Haklarının Yeniden İnşası Zirvesi"nin ikinci oturumunda akademisyenler, insan hakları ve Birleşmiş Milletlere (BM) ilişkin sorunları değerlendirdi.

• TİHEK "Kriz Dönemlerinde İnsan Haklarının Yeniden İnşası Zirvesi" düzenlendi
• Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz: Herkesin eşit şartlarda yarıştığı bir toplumsal ortam oluşturmalıyız
• AA Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Karagöz: Bu soykırımı yapanlar, yaptığımız habercilikten rahatsız olsunlar  

Cumhurbaşkanlığı Külliyesi Millet Kütüphanesi Konferans Salonu'nda gerçekleştirilen zirve kapsamındaki "Statükonun Trajedisi: İnsan Hakları ve Birleşmiş Milletler Sorunu" başlıklı oturum, TBMM Adalet Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Cüneyt Yüksel başkanlığında yapıldı.

TBMM Adalet Komisyonu Başkanı Yüksel, oturumun açılışındaki konuşmasında, dünyada Suriye, Gazze, Ukrayna-Rusya, Somali, Sudan gibi bölgelerde krizler yaşandığına dikkati çekti.

BM'nin uluslararası barış ve güvenliği sağlamak amacıyla kurulduğuna değinen Yüksel, BM Güvenlik Konseyi'ndeki yapısal problemler çözülmeden insan haklarının korunmasıyla ilgili BM sisteminin etkili olmasının mümkün gözükmediğini vurguladı.

Yüksel, "Küresel sistemin uluslararası hukuki kararları uygulamak ve savaş suçlarından sorumlu olanları hesap vermeye zorlamak için kararlı ve tutarlı bir şekilde hareket etmesi gerekiyor." dedi.

"Kendi bütçesinden ayırdığı pay yüzde 5'i geçmiyor"

İstanbul Medeniyet Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özden Zeynep Oktav ise BM'ye dayalı uluslararası sistemin tökezlediğini belirterek, bu sistemin mutlaka revize edilmesi gerektiğini vurgulayan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "Dünya 5'ten büyüktür" sözlerini anımsattı.

Oktav, "BM'ye dayalı sistem zayıfladıkça, yara aldıkça dünyada insan hakları ihlalleri çok daha artıyor ve daha görünür hale geliyor. Çoklu siyasi krizler oluşuyor, Gazze'de, Arakan'da da çok büyük trajediler yaşanıyor. Geçen ay Sudan'da insanlara kıyıldı." diye konuştu.

BM raportörleri tarafından geçen yıl yayımlanan bir deklarasyona göre, ülkelerin uluslararası kalkınma ve ihlallerin önlenmesine bütçelerinden pay ayırmadığını aktaran Oktav, "Ülkeler artık dünyanın herhangi bir yerinde çıkan bir çatışmada, 'burada insanlar öldürülüyor, soykırım oluyor' demiyor, Gazze'de olduğu gibi oraya müdahale ya da yardım etmek gibi bir eğilimi artık kaybediyor. Bu çok karamsar bir tablo ortaya çıkarıyor. BM'nin de insan hakları için kendi bütçesinden ayırdığı pay yüzde 5'i geçmiyor." ifadelerini kullandı.

Oktav, Türkiye'nin çağrısına kulak verilse çok daha istikrarlı bir uluslararası sistemin oluşturulacağını kaydetti.

"Bugün Gazze'de olup biten şey tam manasıyla bir soykırım"

Türk-Alman Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Enes Bayraklı da artık hem akademisyenlerin hem devlet adamlarının küresel sistemin çok ciddi bir sarsıntıdan geçtiği konusunda mutabık kaldıklarını söyledi.

Uluslararası sistemin çatırdadığı, uluslararası kurumların etkinliklerini kaybettikleri yeni bir döneme girildiğini belirten Bayraklı, bilinen dünyanın sonunun geldiğinin görüldüğünü ifade etti.

"Bugün Gazze'de olup biten şey tam manasıyla bir soykırım." diyen Bayraklı, İsrail'in Gazze'de sürdürdüğü soykırımı tek başına devam ettirmesinin ne iktisadi ne askeri ne de diplomatik ve siyasi açıdan mümkün olduğunu, bu politikaları özellikle Batı'daki devletlerden aldığı destekle sürdürebildiğini dile getirdi.

Bayraklı, İsrail'in literatürde yerleşimci-sömürgeci bir devlet olarak tanımlandığına dikkati çekti.

İstanbul Medeniyet Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Özlem Yücel ise BM sistemi, insan hakları ve küresel siyasete ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

BM sisteminin en başta hatalı kurulduğunu, insan hakları düzeninin geçmiş krizlere tepki olarak oluşturulduğunu ifade eden Yücel, BM'de ve alt kurumlarda katkı payı yüksek olan ülkelerin daha fazla söz sahibi olmasını doğru bulmadığının altını çizdi.

Konuşmasında Gazze'ye yönelik saldırılara ilişkin, "İsrail'in yaptığı soykırım" ifadesini kullanan Yücel, Filistin'de yapılan soykırım 2023'te başlamadı, daha önce de vardı ve maalesef daha da arttı. İnsan haklarının bu kadar büyük kurumlarla güya korunması için bir şeyler yaptığı gözükürken bunların da yaşanması çok acı." ifadelerini kullandı.