Avustralya Başbakan Yardımcısı ve Savunma Bakanı Richard Marles ile İngiltere Savunma Bakanı John Healey, Avustralya'nın Geelong kentinde yapılan Savunma Bakanları Toplantısı'nda "Geelong Anlaşması" olarak adlandırılan Nükleer Güçlü Denizaltı Ortaklığı ve İşbirliği Anlaşmasını imzaladı.

İki ülkenin yaptığı ortak açıklamaya göre, anlaşma, AUKUS'un birinci ayağı kapsamında iki ülkenin gelecek 50 yıl boyunca savunma alanındaki işbirliğini güçlendirmesini ve SSN-AUKUS sınıfı nükleer denizaltıların tasarım, inşa, işletme, bakım ve devreden çıkarma süreçlerinde kapsamlı ortaklık yürütmesini öngörüyor.

Avustralya'nın denizaltı programı için gerekli insan kaynağı, altyapı, düzenleyici sistemler ve tedarik zincirinin geliştirilmesi, liman ziyaretleri ve HMAS Stirling Üssü'nde İngiltere'ye ait Astute sınıfı denizaltının dönüşümlü konuşlandırılması gibi unsurlar da anlaşma kapsamında yer alıyor.

İngiltere ve Avustralya, anlaşmanın aynı zamanda savunma sanayisinin büyümesini teşvik edeceğini, binlerce yeni istihdam yaratacağını ve her iki ülkenin denizaltı sanayi altyapısının güçlenmesine katkıda bulunacağını ortaya koydu.

Ayrıca, anlaşmanın, Avrupa-Atlantik ve Hint-Pasifik bölgelerinde güvenlik ve istikrarın sağlanmasına uzun vadede destek olacağı kaydedildi.

Geelong Anlaşması'nın, Avustralya ve İngiltere'nin Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması, Güney Pasifik Nükleer Silahlardan Arındırılmış Bölge Antlaşması ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile yapılan güvenlik anlaşmaları gibi uluslararası yükümlülükleriyle uyumlu olduğu aktarıldı.

AUKUS anlaşması

ABD ve İngiltere'nin teknoloji transferi aracılığıyla Avustralya'nın nükleer enerjiyle çalışan denizaltı filosu oluşturmasını hedefleyen AUKUS anlaşması, Eylül 2021'de imzalanmıştı.

Ülkelerin İngilizcedeki isimlerinin kısaltmasından oluşan "AUKUS" adlı güvenlik anlaşması uyarınca Güney Avustralya eyaletinin başkenti Adelaide'deki tersanelerde nükleer enerjiyle çalışan en az 8 denizaltı inşa edilecek.

Anlaşmada Çin'in adı anılmasa da 3 ülkenin "artan bölgesel güvenlik endişelerine" yaptıkları vurgu, işbirliğinin Pekin'in bölgedeki askeri gücünü dengelemeye yönelik bir pakt olduğu yorumlarına yol açmıştı.

ABD ise haziranda, önceki liderlerin görev döneminde imzalanan milyarlarca dolarlık anlaşmayı, "Önce Amerika" politikası kapsamında detaylı şekilde gözden geçireceğini duyurmuştu.