Yemen'de Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) destekli ayrılıkçı Güney Geçiş Konseyi (GGK) güçlerinin doğudaki Hadramevt ve El-Mehre vilayetlerinin kontrolünü ele geçirmesiyle artan gerilimin önüne geçilmesi için hükümetten çekilme çağrıları gelirken, uluslararası toplum ise ülke için birlik mesajları veriyor.

Yemen'de İran destekli Husilerin (Ensarullah Hareketi) başkent Sana ve diğer bazı bölgeleri ele geçirmesinin ardından 2015 yılının ilk aylarından beri istikrarsızlık devam ediyor.

BAE desteğiyle 2017 yılında Aydrus ez-Zübeydi başkanlığında kurulan GGK, Yemen’in kuzeyden ayrılması ve 1990’daki birleşme öncesi statüsüne dönülmesi talebiyle faaliyet gösteriyor.

Ülkede, güneydeki geçici başkent Aden ve çevresinde varlık gösteren GGK'ye bağlı birliklerin doğuya ilerlemesi yeni bir gerilime yol açtı.

Doğuda yer alan Hadramevt vilayetinde 3 Aralık'ta kontrolü ele geçiren GGK güçleri, o tarihten birkaç gün sonra da daha önce hükümet güçlerinin kontrolünde bulunan Hadramevt'e komşu Mehre vilayetinde kontrolü sağladı.

Yemen'in doğusundaki gerilimi azaltmaya yönelik çabalar kapsamında Suudi Arabistan ve BAE'den oluşan bir heyet, geçici başkent Aden’de hükümetle görüşmeler yapmıştı.

Bu bağlamda GGK güçlerinin Hadramevt ve Mehre bölgelerinden çekilmesi yönünde yerel ve bölgesel çağrılar yapılıyor.

Ülkenin resmi haber ajansı SABA'da yer alan habere göre, Hadramevt Valisi Salim Hanbeşi, Birleşmiş Milletler'in (BM) Yemen Özel Temsilcisi Ofisi yetkililerinden Masaki Watanabe ile telekonferansla bir görüşme yaptı.

Hanbeşi ve Watanabe görüşmesinde, Hadramevt bölgesinde yaşanan son gelişmeler ve istikrarı sağlama yolları ele alındı.

GGK'nin doğu vilayetlerinde kontrol ele geçirmesiyle başlayan gerilime dikkati çeken Hanbeşi, bölgede çatışmaların önlenmesi için GGK'ye bağlı güçlerin bölgeden çekilmesinin en doğru çözüm olacağını vurguladı.

GGK güçlerinin eski bölgelerine geri dönmeleri gerektiğinin altını çizen Hanbeşi, Hadramevt bölgesindeki güvenliğin ise yerel emniyet birimleriyle sağlanmasının önemine dikkati çekti.

Hanbeşi, yerel güçlerin Hadramevt'te güven ve istikrarın yanı sıra sınır kapılarının korunması için hükümete bağlı Vatan Kalkanı güçlerinden de destek alınabileceğini kaydetti.

Kamu ve özel mülkiyete yönelik her türlü ihlali reddettiklerini teyit eden Hanbeşi, vatandaşlara hizmet edebilmek için durumun normalleşmesinin zorunlu olduğunu vurguladı.

Hanbeşi, Yemen’deki meşru hükümeti destekleyen Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyonun ve Muhammed el-Kahtani başkanlığındaki heyetin, dağlık bölgeler ile vadide yaşanan sorunların çözümüne yönelik arabuluculuk çabalarını takdir ettiklerini belirtti.

Uluslararası toplumun ve BM’nin, "mevcut güçlerin vadiden çekilmesi ve Husi darbesine karşı mücadele çabalarının birleştirilmesi" yönündeki çağrılarına verdikleri destekten duyduğu memnuniyeti dile getiren Hanbeşi, Hadramevt’in bağımsız bir tarihe ve kültürel mirasa sahip olduğunu vurgulayarak, vilayetin hiçbir zaman herhangi bir yapıya bağlı olmadığının altını çizdi.

BM Özel Temsilcisi Ofisi’ni, vilayetin istikrarını desteklemede daha aktif bir rol üstlenmeye çağıran Hanbeşi, GGK başta olmak üzere tüm "siyasi güçlere, Hadramevt’i yalnızca Husilere hizmet eden çatışmalardan kurtarmak amacıyla siyasi çözüme yönelik çabalara olumlu yanıt verme" çağrısında bulundu.

Tek taraflı eylemlerin reddedilmesi

Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi ise, resmi haber ajansı SABA’ya yaptığı açıklamada, anayasa ve kanunlarda tanımlanan münhasır yetkileri ile geçiş dönemine ilişkin referans çerçevesini, özellikle iktidarın devrine ilişkin deklarasyonu ve Riyad Anlaşması’nı aşan her türlü tek taraflı eylemi reddettiklerini teyit etti.

Alimi, Hadramevt Valisi Hanbeşi ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde, Yemen’in doğu vilayetlerinde normalleşmenin sağlanması amacıyla "meşru hükümeti destekleyen Suudi Arabistan ve BAE öncülüğündeki koalisyonun" çabalarını övdü.

Yemen hükümeti ile GGK, Kasım 2019’da, GGK’nin Aden’in kontrolünü ele geçirmesinden yaklaşık iki ay sonra, Suudi Arabistan’ın himayesinde Riyad Anlaşması’nı imzalamıştı.

Anlaşma, tüm Yemen devlet kurumlarının yeniden faal hale getirilmesi, askeri güçlerin Savunma Bakanlığı çatısı altında yeniden yapılandırılması, güvenlik güçlerinin İçişleri Bakanlığı’na bağlanması, tüm Yemenlilere eşit vatandaşlık haklarının tanınması ile bölünme, parçalanma ve mezhepsel ayrımcılığın reddedilmesi gibi temel hükümler içeriyordu.

Vatan Kalkanı Güçleri konuşlanıyor

Öte yandan, meşru hükümete bağlı Vatan Kalkanı Güçleri, Hadramevt vilayetinde güvenlik görevlerini disiplinli ve kademeli bir konuşlandırma planı doğrultusunda sürdürdüklerini duyurdu.

Plan, stratejik güvenlik noktalarının yanı sıra ilçeleri birbirine bağlayan uluslararası otoyollar ve ana yolların güvenliğinin sağlanmasını da kapsıyor.

Vatan Kalkanı Güçleri tarafından 17 Aralık’ta yayımlanan açıklamada, "Bu saha varlığı; Yüksek Komutanlığın direktifleri doğrultusunda, Vatan Kalkanı Güçlerinin ulusal rolü çerçevesinde güvenlik ve istikrarın korunması, vatandaşların yanı sıra kamu ve özel mülkiyetin güvence altına alınması ve kamu düzeninin tesis edilmesi amacıyla gerçekleştirilmektedir." ifadelerine yer verildi.

Vatan Kalkanı Güçleri, 2023 yılında Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Alimi’nin kararıyla kurulmuştu.

Alimi, aynı zamanda Yemen Silahlı Kuvvetleri Yüksek Komutanı sıfatını da taşıyor.

Yemen’in birliği

Uluslararası tepkiler kapsamında, İngiltere’nin Yemen Büyükelçisi Abda Şerif, dün Yemen’in toprak bütünlüğünün önemine dikkat çekti.

Şerif, ABD merkezli X şirketinin sosyal medya platformu üzerinden yaptığı paylaşımda, Başkanlık Konseyi üyesi Abdullah el-Alimi ile bir kez daha "verimli bir görüşme" gerçekleştirdiğini belirtti ve "İngiltere’nin meşru Yemen hükümetine verdiği desteği" yineledi.

GGK’dan bu açıklamalara ilişkin henüz resmi bir yanıt gelmezken, konsey daha önce Hadramevt ve el-Mehrevilayetleri üzerinde kontrol sağlama konusundaki kararlılığını defalarca dile getirmiş ve kuzey Yemen’den ayrılma niyetini açıklamıştı.

Öte yandan GGK Başkanı Zübeydi, 17 Aralık’ta, uluslararası alanda tanınan hükümeti, Husilerin kontrolündeki kuzey bölgelerin özgürleştirilmesi yönündeki "ulusal görevinden geri adım atmakla" suçlamıştı.