Lübnanlılar, İsrail'in işgalini genişlettiği Şebaa Çiftlikleri ve Kafr Şuba Tepeleri’nin Osmanlı belgeleriyle kendilerinin olduğunu belirtiyor.

İsrail'in ihlallerini sürdürdüğü bölgede, söz konusu bölgelerin “Lübnan toprağı” olarak tescillenmesine yönelik talepler yeniden gündeme geldi.

Bazı Lübnanlı aileler, Şebaa Çiftlikleri ve Kefer Şuba Tepeleri arazilerinin Lübnan’a ait olduğunu belgeleyen Osmanlı döneminden kalma tapu ve resmi evraklara sahip olduklarını dile getiriyor.

Söz konusu bölgenin Lübnan’a ait olduğu yönünde Suriye’nin resmi bir kabulünün bulunmaması nedeniyle mesele, siyasi ve hukuki tartışmalara açık olmaya devam ediyor.

Öte yandan Birleşmiş Milletler (BM) ise söz konusu bölgelerin Suriye toprağı olduğunu ve İsrail tarafından işgal edildiğini kabul ediyor.

Suriye'nin devrik Devlet Başkanı Beşşar Esed, Ocak 2006’da, Şebaa Çiftlikleri’nin Lübnan’a ait olduğunu ispat etme sorumluluğunun Şam’a değil, Beyrut’a düştüğünü ifade etmişti.

Söz konusu bölge, İsrail ordusunun sınır hattındaki daha fazla araziyi işgal etmesiyle yeniden gündeme geldi.

İsrail, 8 Ekim 2023’te Lübnan’a yönelik bir saldırı başlattı. 23 Eylül 2024’e kadar artan bu saldırılar, 4 binden fazla can kaybına ve yaklaşık 17 bin kişinin yaralanmasına yol açtı.

İsrail ordusu, 27 Kasım 2024’ten bu yana yürürlükte olan ateşkes anlaşmasına rağmen, son saldırılarında kontrolünü sağladığı güneydeki 5 stratejik noktanın yanı sıra, onlarca yıldır işgal altında tuttuğu diğer bölgeleri de elinde bulunduruyor.

İşgal altındaki Şebaa Çiftlikleri, Lübnan ile işgal edilmiş Suriye'nin Golan Tepeleri arasındaki sınırda yer alıyor. Arakub bölgesine bağlı olan bu alan, stratejik konumuyla kuzeydeki İsrail yerleşimleri ile işgal altındaki Golan arasında bağlantı noktası oluşturuyor.

İsrail bölgede işgalini genişletti

Şebaa Belediye Başkanı Adem Ferhat, AA'ya yaptığı açıklamada, "İsrail son saldırılarından sonra Şebaa kasabası sınırları içinde yer alan arazilere ve Cebel eş-Şeyh’e kadar uzanan bölgelere işgalle el koydu." dedi.

İsrail güçlerinin bölge halkının bu arazilere ulaşmasını "ateş açarak kontrol altında tutma" yöntemiyle zorla engellediğini ifade eden Ferhat, İsrail ordusunun ayrıca Şebaa kasabasının doğu kesimindeki Lübnan ordusuna ait bir merkeze giden yolu kestiğini ve Şebaa-Kefer Şuba yolunun kapatıldığını belirtti.

Etkilenen bölgelerin geleneksel olarak tarım ve hayvancılık için kullanıldığını, bu faaliyetlerin kasaba sakinlerinin temel geçim kaynağını oluşturduğunu paylaşan Ferhat, daralan alanlar nedeniyle birçok kişinin faaliyetlerini azaltmak ya da hayvanlarını satmak zorunda kaldığını anlattı.

Lübnan devletini harekete geçmeye çağıran Belediye Başkanı Ferhat, "Kasabadan Mahir adında bir genç, iki aydan fazla süredir İsrail ordusu tarafından kaçırıldı ve akıbeti halen bilinmiyor." dedi.

Osmanlı dönemine ait belgeler

Arakub Belediyeler Birliği Başkanı ve Kefer Şuba Belediye Başkanı Kasım Kadri ise "Şebaa Çiftlikleri ile Kefer Şuba Tepeleri tamamen Lübnan toprağı. Bölge sakinleri Osmanlı dönemine kadar uzanan tapu belgelerine sahip." dedi.

Lübnan’ın güneydoğusundaki dağlık bölgede 1950’lerde bölge sakinleri tarafından, yaklaşık 15 çiftlik kurulduğunu aktaran Kadri, o dönemde Lübnan devletinin kısıtlı imkânlar nedeniyle çiftlikler üzerinde idari ve güvenlik kontrolünü sağlayamadığını ifade etti.

Kefer Şuba Belediye Başkanı Kadri, 1967 yılına kadar bölgede güvenliği Suriye güçlerinin sağladığını, bu tarihten sonra çekilmeleriyle kontrolün 1968 Kahire Anlaşması uyarınca Filistin direnişine geçtiğini belirtti.

Tartışmanın mülkiyetten ziyade bu bölgelerin yasal coğrafi statüsü etrafında döndüğünü savunan Kadri, “Eğer bu topraklar Suriye’ye aitse, neden Şam yönetimi bu arazileri kayıt altına almadı ya da sahiplerine yasal belgeler düzenlemedi?” sorusunu yöneltti.

“Meşhed et-Tayr” gibi içinde İbrahim Peygamber’in makamının bulunduğu bazı arazilerin, Şebaa’daki İslami vakıflara ait olduğunu belgeleyen evrakların bulunduğunu belirten Kadri’ye göre, Lübnan Savunma Bakanlığı tarafından iç savaş öncesinde (1975–1990) yayımlanan resmî haritalar, söz konusu çiftliklerin Lübnan sınırları içinde yer aldığını gösteriyor.

Kadri,"1976’daki Suriye askeri müdahalesinden sonra yayımlanan bazı haritalarda ise farklı bir sınır çizimi yer aldı." dedi.

Kefer Şuba Belediye Başkanı, Lübnan'ın eski Başbakanı Selim el-Hus’un kendisine, BM'nin Şebaa Çiftlikleri’ni Suriye toprağı olarak gösteren yaklaşık 20 harita arşivlediğini, buna karşılık Fransız mandası dönemi (1920–1943) öncesine ait daha eski haritalarda ise bu bölgelerin açık şekilde "Büyük Lübnan"a ait olduğunun belirtildiğini aktardığını paylaştı.

BM, mevcut tutumunu, Şebaa Çiftlikleri’nin Lübnan’a ait olduğuna dair Suriye'nin resmi bir kabulü olmadığı gerekçesine dayandırıyor. BM, İsrail’in 2000 yılında Lübnan'ın güneyinden çekilmesinin ardından çizdiği “mavi hattın” yeniden değerlendirilmesi için Suriye'nin resmi kabulünün olmasını gerekli görüyor.

İsrail, Mayıs 2000’de Lübnan'ın güneyinden ve Şebaa kasabasından tek taraflı olarak çekildi ancak Şebaa Çiftlikleri'ndeki işgalini sürdürdü.

Çekilmenin ardından, Birleşmiş Milletler ekibi çekilme hattı olarak “mavi hattı” çizdi ve İsrail’in, 425 sayılı uluslararası karar doğrultusunda Lübnan topraklarından çekilmesini tamamladığını duyurdu.

BM, bu açıklama ile Şebaa Çiftlikleri’ni Suriye toprağı olarak kabul etti ve İsrail’in işgali altındaki Suriye Golan platosuyla ilgili Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararlarının kapsamına aldı.

"Şebaa Çiftlikleri'nin Lübnan'a ait olduğunu tarihi belgeler kanıtlıyor"

Şebaa beldesinden 60 yaşındaki Lübnanlı İsmail Hamdan ise Şebaa Çiftlikleri’nin “uluslararası kararlara ve Lübnan tapu dairelerinde kayıtlı mülkiyet belgelerine göre Lübnan toprağı olduğunu” söyledi.

Hamdan, "Bazısı Fransız mandası dönemine, bazısı da Osmanlı dönemine ait belgeler söz konusu arazilerin Lübnanlı bireylere ve Lübnan’daki vakıflara ait olduğunu kanıtlıyor." dedi.

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn ile görüşmek üzere bir halk heyeti oluşturulması ve mevcut belgelerin resmî olarak BM'ye sunulmak üzere kendisine teslim edilmesi çağrısında bulunan Hamdan, "İsrail işgal güçleri son dönemde bazı bölgeleri ele geçirerek işgalini genişletti ve Şebaa ile Kefer Şuba arasındaki hayati öneme sahip bir yolu kesti." diye konuştu.

Toplam nüfusun yaklaşık 35 bin olduğu Şebaa’da, kış ve yaz aylarında sürekli ikamet edenlerin sayısı 2 bin civarında kaldığını anlatan Hamdan, şöyle devam etti:

"Bölge halkı yaz aylarında geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlıyor, bu da onlara kış mevsimini atlatma imkânı tanıyor. Ancak İsrail’in sürdürdüğü baskı bu geçim kaynağını tehdit ediyor."

İsrail'in sınır üzerindeki işgalleri

İsrail ordusu, 1967'de Suriye ile girdiği savaşta Golan Tepeleri ve ardından Lübnan'ın kendisine ait olduğunu vurguladığı Kefer Şuba Tepeleri, Şebaa Çiftlikleri ile Gacar köyünün bir kısmını işgal etmişti.

Lübnan Dışişleri Bakanlığı, 4 Temmuz 2023'te yaptığı açıklamada, İsrail'in Gacar köyünün kuzeyine girişleri yasakladığını duyurmuş, Tel Aviv'in Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) 1701 sayılı kararını açık şekilde ihlal ederek işgal bölgesini genişletmek istediği uyarısında bulunmuştu.