Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü'nden geçen yıl mezun olan ve daha önce sağlık meslek lisesi bitirdiği için atandığı Araştırma Hastanesi'nin endokrinoloji servisinde hemşire olarak da çalışan Samet Can Akbulut, lisans bitirme projesi kapsamında, Tip 1 diyabet hastalarının her gün ve her öğün yemekten önce karbonhidrat sayımı ve insülin dozu hesaplamasını kolaylaştırmak için pratisyen hekim Hümeyra Ören ile proje çalışması yaptı.

Bu kapsamda fakültenin Bilgisayar Mühendisliği Öğretim Üyesi Doç. Dr. Deniz Dal danışmanlığında yapay zeka destekli "DiaAssist " isimli mobil uygulama geliştirildi.

Tip 1 diyabetliler, tüketeceği besinin fotoğrafını uygulamaya yükleyerek yemeğin karbonhidrat değerini hiçbir matematiksel işlem yapmadan yapay zeka desteğiyle anında görebilecek.

Proje TEKNOFEST'ten üçüncülük aldı

Çalışmayla TEKNOFEST kapsamında TÜBİTAK tarafından organize edilen 2242 kodlu Üniversite Öğrencileri Araştırma Proje Yarışmaları'nda sağlık kategorisinde Türkiye üçüncülüğü elde edildi.

Doç. Dr. Dal, AA muhabirine, öğrencisi Akbulut'un hastanede ve sahada karşılaştığı problemi sosyal sorumluluk projesi kapsamında çözmeye çalıştıklarını söyledi.

Tip 1 diyabetlilerin her gün ve her öğün yemek yemeden önce yiyecekleri yemeğin karbonhidrat değerini saymak ve bu yemeğin vücuda girdikten sonra karşılayacak insülin dozunu önceden yapmak zorunda kaldığını anlatan Dal, şunları kaydetti:

"Her gün ve her öğünde yemeklerin karbonhidrat değerlerini bir yerden bulup matematiksel hesaplarla bir sonuca dönüştürüp insülin dozunu hesaplamak kolay değil. Biz bunu tamamen yapay zeka destekli teknolojiyle otomatikleştirmeyi başardık. Kullanıcı yiyeceği öğünün, yemeğin mobil uygulamamıza fotoğrafını yükleyerek karbonhidrat değerlerini otomatik buluyor, insülin dozu arka planda ilgili matematiksel formüllerle hesaplanıyor ve doz otomatik olarak bulunuyor. Bunun pratik faydası, okuma yazma bilmeyen, teknoloji okuryazarlığı kısıtlı olan ve 4 işlem becerisi olmayanlar için büyük kolaylık."

Dal, mobil uygulamanın uygulama marketlerinde yer alacağını söyledi.

Mobil uygulamayla Tip 1 diyabet hastalarının sorununu çözdüklerini belirten Dal, "Bildiğimiz kadarıyla literatürde Tip 1 diyabetliler için karbonhidrat sayımı ve insülin doz sürecini otomatik hesaplayan, çözümleyen uygulama yok. Yazılımda mobil uygulama teknolojilerinden faydalandık, uygulama hem Android hem İOS platformlarında çalışacak şekilde teknolojilerle geliştirildi, sistem büyük doğruluk oranında çalışıyor. Patent başvurusuyla projemizi tescillendirmek istiyoruz." diye konuştu.

"Kan şekeri değerini giriyor ve insülin dozu ekranda görünüyor"

Akbulut da çalıştığı endokrinoloji servisinde Tip 1 diyabetliler başta olmak üzere tüm diyabet hastalarının insülin dozlarını ayarlama ve hesaplamada çok sorun yaşadığını gözlemlediğini ifade etti.

Karbonhidrat sayımı hesaplamanın biraz teferruatlı olduğunu belirten Akbulut, şunları kaydetti:

"Bu problemi mühendislik becerimizle mobil uygulama yaparak çözmeyi düşündük. Halihazırda manuel yapılan ve zor olan hesaplama sürecini, yapay zeka destekli bilişim bilgilerimizle mobil uygulama haline getirdik. Tip 1 diyabetli bireylerin bu zor olan ve sürekliliği sağlanamayan hesaplamadan kurtulmasını sağladık. Tip 1 diyabetli birey yemeğinin fotoğrafını çektikten sonra bu yapay zeka tarafından analiz ediliyor, yapay zekaya yüklediğimiz karbonhidrat değerleri yapay zekanın yemekleri tanımasıyla doğru bir şekilde kullanıcıya gösteriliyor, ardından kullanıcı kan şekeri değerini giriyor ve sonra vurması gereken insülin dozu ekranda görünüyor."