Somali, 30 yıl önce Siad Barre'nin cumhurbaşkanlığı görevine gelmesiyle çeşitli kabilelerin ülkeyi farklı özerk bölgelere ayırması dolayısıyla parçalanmış ulustu, bu da işlevsiz bir merkezi hükümete ve bölgesel eyaletler arasında zayıf bir uyuma yol açtı.

20 yıl önce, işler tersine dönmeye başladı. Arata hükümetinin kurulması ulusal ve uluslararası taraflarda yeni bir Somali'nin doğabileceği ümidini yeşertti. Hem Somali'de hem de yurt dışında birçok Somalili, ulusun istikrarına ve ulusal birliğin yeniden tesis edilmesine yön vereceğine inanarak yeni hükümeti memnuniyetle karşıladı.

Arata idaresinin ardından devletin başına 4 yıl süreyle birçok yönetim geçti. Mevcut yönetimle de kanıtlandığı üzere bu süre zarfında çok ilerleme kaydedildi. 2017'de seçilen mevcut Cumhurbaşkanı Muhammed Abdullah Fermacu görevi süresi boyunca bir olumlu şeyi başardı. Başarıları arasında; ulusal güvenliğin iyileştirilmesi, kamu hizmeti çalışanlarına ve ordu üyelerine düzenli maaşın temin edilmesi, yolsuzlukla mücadele kampanyaları, kurum geliştirme ve ulusun ekonomik durumunu iyileştirmek için çalışmak yer alıyor. Fermacu'nun ulusu istikrara kavuşturma amacı taşıyan politikaları hayata geçirmeye bağlılığı, Somali'yi daha da iyileştirmek ve birleşmiş bir ulusun hayalini gerçekleştirmek için anahtar oldu.

4 yıl süren Fermacu yönetiminin sona ermesiyle, kabile esasına dayalı seçim sisteminin yerine, Fermacu yönetimi tarafından savunulan tek-kişi tek-oy sisteminin getirilmek istenmesi, Somali halkı açısından en önemli meseledir. Fermacu, açıkça bu seçim sisteminin benimsenmesini desteklerken, bu plan seçim sistemini değiştirmeyi reddeden bölgesel yönetimler tarafından engellendi; 17 Eylül 2020'de oy çoğunluğuyla ülkenin yaklaşan seçimlerinde kabile esaslı seçim sisteminin yeniden kullanması kararı verildi.

Milletvekilleri ve Somali halkı, bu seçim sisteminin gerçekten yararlarına olup olmadığını kendilerine sormalıdır. Kabile temelli seçim sistemiyle, kabile üyeleriyle bağlantılı olmanın ötesinde sıklıkla görev için gerekli niteliklerden yoksun 300 milletvekili ile senatör seçilir ve Somali'nin ihtiyaç duyduğu devletin inşasını destekleyecek çok az iş yapabilirler. Aşırıcılıkla mücadele etmek, daha bütünlüklü ve eşit bir Somali kurmak için halk, kendi çıkarları yerine Somali vatandaşlarının çıkarlarını temsil eden liderler seçmelerine olanak tanıyan sağlıklı bir demokrasi içinde adil temsile sahip olmalıdır.

8 Şubat seçiminin ertelenmesi ve bu seçim sisteminin benimsenmesinden ötürü Fermacu'nun mevzubahis cumhurbaşkanlığının sona ermesiyle Somali, muhalefet liderlerinin iç savaş tehdidinde bulunduğu ve bölgesel liderlerin seçim sistemi üzerinde bir anlaşmaya varamadığı 1990'a geri dönme riski altında. 8 Şubat'ta yapılması gereken ancak nasıl yapılacağı konusunda uzlaşı sağlanamadığı için ertelenen seçim ulusal bir krize neden oluyor.

Somali'nin güvenliğine ve istikrarına ciddi bir tehdit olduğundan bu krizin önemi göz ardı edilemez. Birleşmiş Milletler, Afrika Birliği ve Avrupa Birliği hep birlikte Fermacu ile muhalefet liderlerine ve diğer bölgesel liderlere, müzakereleri sürdürmeleri çağrıda bulunuyor. Puntland ve Jubbaland'daki bölge liderlerinin iş birliğini reddetmesi, uç noktada çekişmeye yol açıyor ve süratle seçimler yapılmazsa ulusal güvenliği tehdit ediyor. Seçimlerin Somali halkının iradesini yansıtacak biçimde düzenlenmesi, ulusun ve Somali demokrasisinin istikrarının temin edilmesi için müzakerelere kaldığı yerden devam edilmelidir.

Somali yine büyük bir belirsizlik dönemiyle karşı karşıya, hem ulusal hem de uluslararası alanda tüm gözler gerçekleşecek seçimlerde. Federal hükümet üyeleri, bölge liderleri ve Somalili siyasi liderler, 2000 yılında ulusumuzu yeniden inşa etmek için geri getirilen ışığı ve umudu kaybetmemek için bir araya gelmelidir. Bu seneki seçimlerle ilgili bir anlaşmaya varmak ve geçen hafta başkent Mogadişu sokaklarında meydana gelenler gibi seçimle bağlantılı daha fazla olayın önüne geçmek için farklılıklarını bir kenara bırakmalıdır.

Somali'de gelecek seçimlerin ve seçim sürecinin hızla şeffaf, adil, Somali halkı ve demokrasisinin ihtiyaçlarını en iyi temsil edecek biçimde yürütülmesini sağlamak amacıyla hep bir araya gelmeliyiz. Bunu yapmak için, müdahil tüm taraflar ve kabile üyeleri, seçimi muhafaza etmeye bağlı olmalıdır. Son olarak uluslararası toplum da ülkeyi özgür ve adil seçimlere taşıyacak 17 Eylül anlaşmasına saygı duyulması ve bu anlaşmanın korunması için Somali siyasi sürecini tehlikeye atma arayışındaki tüm güçlere karşı somut ve hızlı biçimde eyleme geçmelidir.

(Deka Salad, Somali'nin eski Cumhurbaşkanı Abdülkasım Salad Hasan'ın kızı ve kadın hakları aktivistidir.)

"Görüş" başlığıyla yayımlanan makalelerdeki fikirler yazarına aittir ve Anadolu Ajansının editöryel politikasını yansıtmayabilir.