Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu, 1-7 Aralık Acil Sağlık Hizmetleri Haftası kapsamında, Bakanlıkta düzenlenen "Otomatik Eksternal Defibrilatör (OED) Yaygınlaştırılması Programı'nda konuştu.

Türkiye'nin afetlerden salgınlara kadar en zorlu durumlarda hızlı ve etkili şekilde müdahale edebilen ülkelerden biri olduğunu vurgulayan Memişoğlu, sağlıkta artık dünyayı takip eden değil, deneyimiyle örnek alınan bir Türkiye olduğunu vurguladı.

Memişoğlu, bu sağlam altyapının üzerine bugün teknolojik bir atılımın daha eklendiğini ifade ederek, "Acil durumlarda saniyelerin hayati önem taşıdığı o kritik anlar için ASELSAN iş birliği ve yerli mühendisliğimizin gücüyle geliştirilen Otomatik Şok Cihazı (OED) projesini hayata geçiriyoruz. Bu proje, Türkiye'nin sağlık vizyonunda tarihi bir eşiktir." diye konuştu.

Sağlıkta son çeyrek asırda gerçekleştirilen sessiz devrimin bugün dijitalleşme ve yerli üretimle taçlandığını ifade eden Memişoğlu, Sağlıklı Türkiye Yüzyılı vizyonunun, veriye, bilgiye, bilgiyi ise hikmete ve hizmete dönüştüren bir anlayışı temsil ettiğini belirtti.

Memişoğlu, "Otomatik şok cihazları, kalp durması gibi müdahalenin saniyelerle ölçüldüğü anlarda, ambulans ekibimiz ulaşana kadar vatandaşımızın hayata tutunmasını sağlayacak bir yaşam köprüsüdür. ASELSAN imzalı bu yerli cihazlarımız, kullanıcı dostu ara yüzü, Türkçe sesli komut sistemi ve sizi yönlendiren akıllı teknolojisiyle vatandaşlarımızı o anın kahramanı yapabilecek donanımdadır. Cihaz, ritmi analiz eder şok gerekip gerekmediğine karar verir." bilgisini verdi.

Bakan Memişoğlu, hazırlanan OED yönetmeliğiyle 2026–2028 yıllarını kapsayan stratejik plan çerçevesinde, havaalanları, AVM'ler, istasyonlar gibi insan yoğunluğunun fazla olduğu alanlarda bu cihazların bulundurulmasını kademeli olarak artıracaklarını belirterek, şunları kaydetti:

"Nasıl ki ambulanslarımız trafikte milletimizle güçlü bir iş birliği içinde hareket ediyorsa, bu uygulamayla acil sağlık zincirinin ilk halkasını güçlendiriyor, her bir vatandaşımıza 'Kalp durduğunda siz durmayın' diyoruz. Bu aynı zamanda bir toplumsal dayanışma çağrısıdır. Amacımız, Vatandaşlarımızın ilk yardım bilincini güçlendirerek, her kişiyi potansiyel bir hayat kurtarıcı haline getirmektir. Herkesi hayat kurtarmaya hazır, sağlık ordumuzun gönüllü bir üyesi olmaya davet ediyorum. 'İlk yardım hayat kurtarır' anlayışını, artık sadece bir motto değil toplumumuzun ortak bir refleksi haline getirmeliyiz."

"GÖKBEY, Türkiye'nin teknolojik bağımsızlığını ve özgüvenini de göklere taşıyacak"

Memişoğlu, Türkiye'nin sağlık teşkilatının artık yalnızca kendi vatandaşına değil ihtiyaç duyan tüm insanlara ulaşabilen bir kapasiteye sahip olduğunu vurgulayarak, acil durumlarda hızlıca harekete geçen ve sahayı organize eden yapının Türkiye'nin bu alandaki kabiliyetini gösterdiğini ifade etti.

Acil durumlarda hızlıca harekete geçen ve sahayı organize eden yapının Türkiye'nin bu alandaki kabiliyetini gösterdiğine işaret eden Memişoğlu, şöyle devam etti:

"Özellikle Gazze'de yaşanan insanlık dramında dünya sessiz kalıp adeta bir film izler gibi olan biteni izlerken Türkiye Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın kararlı liderliğinde tarihe geçen bir duruş sergilemiştir. Yaralı kardeşlerimizin ve kanser hastası çocukların ülkemize tahliyesi, Orta Doğu'nun en büyük medikal insani operasyonlarından biri olarak tarihe geçmiştir. Geçtiğimiz hafta düzenlediğimiz TÜSEB Aziz Sancar Bilim, Hizmet ve Teşvik Ödülleri vesilesiyle, Dünya Sağlık Örgütü'nün Sayın Cumhurbaşkanımıza takdim ettiği 'Gazze'den Tıbbi Tahliyelerde Örnek İnsanlık ve Liderlik' ödülü bu vicdani duruşun küresel tescilidir."

Memişoğlu, yerli ve milli hamlelerin sadece tıbbi cihazlarla sınırlı olmadığını vurgulayarak, "Gururla ifade etmek isterim ki göklerdeki istikbalimiz, yerli helikopterimiz GÖKBEY, 2026'da ambulans helikopter filomuza katılarak şifa dağıtmaya başlayacak. GÖKBEY havalandığında sadece bir hasta taşımayacak Türkiye'nin teknolojik bağımsızlığını ve özgüvenini de göklere taşıyacak." dedi.

Son 20 yılda acil sağlık hizmetlerinde küresel bir başarı hikayesine imza atıldığının altını çizen Memişoğlu, "480 olan istasyon sayımız bugün 3 bin 500'ü aştı. Ambulans filomuzu 40 kat büyüterek 6 bin 300'ün üzerine çıkardık. 2025'in ilk 10 ayında 6 milyon vatandaşımıza ulaştık. Ekiplerimiz, helikopter ve uçak ambulanslarımızla 5 bin 500'den fazla hastaya müdahale etti." diye konuştu.

"Bu cihazlar asla zarar vermez"

Cumhurbaşkanlığı Sağlık ve Gıda Politikaları Kurulu Başkanvekili Prof. Dr. Serkan Topaloğlu ise OED cihazlarının yalnızca bir proje olmadığını belirterek, sağlık sisteminin hayat kurtarma kapasitesinin her an her yerde herkes için güçlendirme iradesinin somut bir göstergesi olduğunu vurguladı.

Ani kalp durması ve ölümcül ritim bozukluklarının dakikaların değil her bir saniyenin hayatla ölüm arasındaki çizgiyi belirlediği bir durum olduğunun altını çizen Topaloğlu, "Üstelik bu vakaların büyük bir kısmı hastanelerde günlük hayatın tam ortasında gerçekleşiyor. İşte bu nedenle 112 ekipleri olay yerine ulaşana kadar o kritik sürede olaya şahit olan vatandaşlarımızın yapacağı ilk müdahale hayati önem taşımaktadır. Bilimsel veriler çok açık, müdahale edilmeyen her dakikada hayatta kalma şansı yüzde 10-15 azalıyor. Ne kadar erken müdahale ve şok uygulanırsa hayata tutunma ihtimalimiz o kadar artıyor." diye konuştu.

Prof. Dr. Serkan Topaloğlu, OED'lerin gelişmiş ülkelerde kamusal yaşamın doğal bir parçası olduğunu ifade ederek, şunları kaydetti:

"Taşınabilir oluşu, kullanıcı dostu yapısı ve sesli yönlendirmeleri sayesinde yalnızca sağlık profesyonellerinin değil temel eğitim almış her vatandaşımızın güvenle kullanabileceği bir teknolojidir. Bu cihazlar asla zarar vermez. Eğer hastada şok verilmesi gereken bir durum yoksa cihaz hiçbir şekilde devreye girmez. Bu güvenli tasarım OED'nin en büyük avantajıdır. Bu sayede çok kısa ve basit bir eğitimle herkes tarafından kullanılabilir hale gelir. Ben bunu Heimlich manevrasına benzetiyorum. Bu manevrada son derece etkili ve güvenli olmasına rağmen son yıllarda sahada pek uygulanmıyordu. Bu nedenle hayatlar kaybettik. Ne zaman ki toplum doğru uygulanmış bir 'Heimlich' manevrasının bir insanının hayatını kurtardığına şahit oldu işte o zaman bu yöntem benimsendi ve yaygınlaştı. OED aynı mantıkla doğru anda doğru kişiye doğru müdahaleyi mümkün kılan güvenli kılan bir teknolojidir.

"Acil müdahalenin başarısı toplumun hazırlık düzeyiyle yakından ilgili"

Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürü Muhammed Atak da acil müdahalenin başarısının toplumun bilgi seviyesinin ve hazırlık düzeyinin güçlendirilmesiyle yakından ilişkili olduğunu söyledi.

Atak, "Sağlıklı Türkiye Yüzyılı vizyonu ve bunun temel çerçevesini oluşturan koruyan, geliştiren ve üreten sağlık yaklaşımı doğrultusunda toplumsal farkındalığı artıran, davranış değişikliğini destekleyen ve sağlık okuryazarlığını güçlendiren kapsamlı iletişim çalışmalarını kararlılıkla sürdürüyoruz." dedi.

Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü Eray Çınar ise, hastane öncesi acil sağlık hizmetlerinin hayat kurtarma zincirinin ilk ve en kritik halkasını oluşturduğunu belirtti.

Çınar, yaşam zincirinin en kritik basamaklarından biri olan OED cihazlarının halka açık alanlarda yaygınlaştırılmasının ani kalp durması vakalarında hayatta kalma oranlarını artırdığını belirterek, "Kalp durmasının gerçekleştiği ilk dakikalarda yapılan hızlı defibrilasyon yaşam şansını arttırırken ambulans ekibinin olay yerine ulaşmasına kadar geçen sürede halkın müdahale edebilmesini mümkün kılar. Vatandaşlarımızın bilinçlendirilmesi, temel yaşam desteği becerilerinin yaygınlaştırılması ve OED cihazlarının halka açık alanlarda bulundurulması bu zincirin güçlenmesi adına büyük önem taşımaktadır." diye konuştu.

Konuşmaları ardından Sağlık Bakanı Memişoğlu ve Prof. Dr. Serkan Topaloğlu, ASELSAN işbirliğiyle geliştirilen yerli OED projesini tanıttı.

Bakan Memişoğlu, ASELSAN mühendisleri tarafından geliştirilen cihazın yazılım ve takip sürecine ilişkin bilgi aldı.