Türkiye, Afrika ülkeleriyle siyasi, ekonomik ve kültürel ilişkilerinde son 20 yılda ciddi ilerlemeler kaydederken, bu ilişkilerde kadın diplomatlar önemli bir yer tutuyor.

Afrika ile diplomatik ilişkilerini her geçen yıl daha da güçlendiren ve kıtada en fazla diplomatik temsilciliği bulunan ülkeler arasında yer alan Türkiye'nin Afrika ülkelerinde açtığı 43 büyükelçilikten 15'inde kadın büyükelçiler görev yapıyor.

Etiyopya'dan Sierra Leone'ye, Güney Afrika'dan Togo'ya kıtanın farklı başkentlerinde görev yapan kadın büyükelçiler, devletler arasındaki diplomatik ilişkileri geliştirmenin yanı sıra halklar arasında kültürel ve insani ilişkilere de katkı sağlıyor.

Dışişleri Bakanlığı bünyesinde Batı ve Orta Afrika Genel Müdürlüğünü Nur Sağman, Doğu ve Güney Afrika Genel Müdür Vekilliğini ise daha önce Pretorya Büyükelçisi olarak görev yapan Elif Çomoğlu Ülgen yürütüyor.

Doğu ve Güney Afrika bölgesinde Addis Ababa (Etiyopya) Büyükelçisi Yaprak Alp, Kigali (Ruanda) Büyükelçisi Burcu Çevik, Bujumbura (Burundi) Büyükelçisi Serap Ataay, Lusaka (Zambiya) Büyükelçisi İstem Cırcıroğlu, Pretorya (Güney Afrika Cumhuriyeti) Büyükelçisi Ayşegül Kandaş, Gaboron (Botsvana) Büyükelçisi Meltem Büyükkarakaş ve Windhoek (Namibya) Büyükelçisi Berin Makbule Tulun Türkiye'yi temsil ediyor.

Batı ve Orta Afrika bölgesinde ise Abidjan (Fildişi Sahili) Büyükelçisi Havva Yonca Gündüz Özçeri, Freetown (Sierra Leone) Büyükelçisi Sibel Erkan, Vagadugu (Burkina Faso) Büyükelçisi Nilgün Erdem Arı, Akra (Gana) Büyükelçisi Özlem Gülsün Ergün Ulueren, Lome (Togo) Büyükelçisi Esra Demir, Malabo (Ekvator Ginesi) Büyükelçisi Şebnem Cenk ve Librevil (Gabon) Büyükelçisi Nilüfer Erdem Kaygısız Türkiye'yi temsil ederken Kuzey Afrika bölgesinde ise Cezayir (Cezayir) Büyükelçisi Mahinur Özdemir Göktaş büyükelçi olarak görev yapıyor.

"Türkiye, Afrika'da farkını gösteriyor"

Daha önce (Konakri) Gine Büyükelçisi olarak görev yapan Sağman, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yaklaşık üç buçuk yıl görev yaptığı Batı Afrika ülkesi Gine'de hayata bakışının değiştiğini ve bu görevin mesleğinde bir dönüm noktası olduğunu belirtti.

Gine’deki görev sürecinde insani ilişkilerle diplomasiyi harmanlayan bir tarz ortaya koyduğunu vurgulayan Sağman, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Samimi yaklaşım ne yazık ki Afrika halklarının diğer bazı ülkelerden pek görmedikleri bir tarz. Ne var ki Afrika halklarının birçoğu gizli gündemlerin kurbanı olmuş. Türkiye burada farkını gösteriyor. Ben de bir Türk diplomatı olarak, devletimin bana verdiği güçle, Afrika görevlerimde tüm samimiyetimle dostluklar kurdum, tüm samimiyetimle Afrikalı meslektaşlarımla çalıştım, tüm samimiyetimle ülkemizi temsil ettim. Birlikte çalıştık, birlikte kazandık. Birlikte ilerlemeye, birlikte çalışmaya, kazanmaya da devam ediyoruz."

Sağman, 2015'teki Gine görevi öncesi Sahra Altı Afrika’ya hiç gitmediğini, o dönemde ebola salgını olduğunu ve bu nedenle bazı tanıdıklarının kendisini Gine'ye gitmekten vazgeçirmeye çalıştığını belirterek, şunları kaydetti:

"Gine’ye tayin olduğum dönemde başkent Konakri’de atık yönetim sorunu mevcuttu. Bir arkadaşım bana basında çıkan bu konudaki haberleri yolluyordu. Ben ise kendisine Konakri’den gün batımı fotoğrafları gönderiyordum. Her şey bakış açınıza bağlı. Gönül gözünüzü açmazsanız güzellikleri görmekten yoksun kalırsınız."

Kadın büyükelçilerin devletler arası ilişkilere olumlu katkısına değinen Sağman, "Kadınlar gönül gözlerini açmakta daha ustalar diye düşünüyorum. Afrika’yı anlamak, dinlemek, el ele verip çalışmak için de gönül gözünü açmak gerekiyor. Kadın büyükelçiler siyasi, askeri, ticari ilişkilerin geliştirilmesi konusunda ne kadar ustalarsa, her alanda katkıda bulunma becerisine sahipler." dedi.

Sağman, Afrika'da görev yapmanın bir ayrıcalık olduğunu belirterek, şunları söyledi:

"Haklının yanında, mazlumun yanında olmak kanımızda var. Ülkemiz, insani ve girişimci dış politikasıyla Afrika için vazgeçilmez bir ortak oldu. Bir Türk diplomatı olarak Afrika’da görev yapmak bir ayrıcalık. Bunun bilincinde olmak önemli. Afrika’yı yoklukla, savaşla mücadele eden ve sadece safari yapılabilecek bir kıtaya indirgemek haksızlık. Kıta sadece doğal kaynak zengini olmakla kalmayıp, muazzam bir kültüre ve insan potansiyeline sahip. Doğal güzellikler de cabası. Kalbinizi, gözünüzü Afrika’ya açın."

"Saygınlık cinsiyetle ilgili değil"

Türkiye'nin Kigali Büyükelçisi Burcu Çevik, 2019'dan beri görev yaptığı bilgisini paylaşarak, "Afrika gibi koşulları zor olarak bilinen bir coğrafyada ülkemizi temsil etmekten onur duyuyorum. Ruanda 28 yıl önce yaşadığı soykırım tecrübesinin ardından sağladığı toplumsal barış, ekonomik ve sosyal kalkınma hamlesi, güvenlik ve istikrar ortamı ile bölgesinde ve kıtasında özel bir ülke." diye konuştu.

Ruanda’nın kadın temsili bakımından dünyanın önde gelen ülkeleri arasında yer aldığını belirten Çevik, böyle bir ülkede bir kadın büyükelçi olarak Türkiye'yi temsil etmenin güzel bir duygu olduğunu vurguladı.

Çevik, "Kadın büyükelçi olmanın avantajını iletişim alanında biraz daha esnek olabilmekte görüyorum. Kadın olmaktan dolayı mesleğimi icra ederken özel bir zorlukla karşılaşmadığımı söyleyebilirim. Saygınlığın cinsiyetle değil, işini lakıyla yapabilmekle ilgili olduğuna inanıyorum. Diplomasi geleneksel olarak dünyada erkek egemen bir alan olarak görülse de dünyada ve ülkemizde kadın diplomatların sayısının ve üstlendikleri görevlerin niteliğinin giderek yükseliyor olmasını olumlu buluyorum." şeklinde konuştu.

"Kadın büyükelçiler kritik ve önemli bölgelerde görev yapıyor"

Türkiye'nin Cezayir’deki ilk kadın büyükelçisi olduğunu belirten Büyükelçi Göktaş da hayatın her alanında kadınların etkisinin fark yarattığının ve bu durumun diplomaside de etkisi olduğunun altını çizdi.

Göktaş, "Tartışmalı konulara çözüm üretmek hususunda bazen daha yaratıcı, daha pragmatik olabiliyor kadın diplomatlar. Bakanlığımızda kadın diplomat sayısı her sene artıyor, kadın büyükelçiler kritik ve önemli bölgelerde görev yapıyor. Sayın Bakanımız da bu konuya özel önem veriyor." dedi.

Afrika'nın Türkiye ve Türkler için büyük bir gelecek barındırdığını vurgulayan Göktaş, Afrika ile ilgili olumsuz algıların gerçeklerin çok üzerinde olduğunu ve bu algının mutlaka olumlu şekilde zihinlerde düzeltilmesi gerektiğini kaydetti.

Göktaş, "Uzun asırlar ülkemizin Afrika'nın büyük bölümü ile güzel bir iletişimi olmuş. Bu yüzyılda kültürel, ekonomik, siyasi ilişkilerimizin önü çok açık. Türkiye ile Afrika insanının ruhu birbirine uyumlu." şeklinde konuştu.