"İzmit Körfezi Doğu Baseni Dip Çamurunun Temizlenmesi, Susuzlaştırılması ve Bertaraf Hizmeti Projesi"nde 2. etap çalışmalarında ilerleyişin incelenmesi amacıyla İzmit Körfezi Sulak Alanı mevkisinde dalış programı düzenlendi.

Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Büyükakın, burada yaptığı konuşmada, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile İzmit Körfezi’nde Türkiye’nin ve dünyanın en önemli rehabilitasyon projesini gerçekleştirdiklerini söyledi.

TÜBİTAK'la yürüttükleri çalışmalar sonucu İzmit Körfezi’nin doğu baseninde 11 milyon ton çamur olduğunu ve bunun 8 milyon tonunun uzaklaştırılması gerektiğini tespit ettiklerini aktaran Büyükakın, bunun ardından projenin hayata geçtiğini anlattı.

Fotoğraf: Şahin Oktay/AA

Büyükakın, yaklaşık 150 milyon dolarlık projeyle Körfez'deki çamurun çıkarıldığını ve bertaraf etmeye devam ettiklerini anlatarak, "Şu ana kadar yaklaşık 190 hektar büyüklüğünde bir alanda temizleme yapıldı. 460 hektarlık bir alanda bu temizleme yapılacak. Temizlemenin yapıldığı alanların ne tür sonuçları olduğunu gözlemleme devam ediyoruz." diye konuştu.

Yapılan dalışlarda balık popülasyonunda artış gözlemlemeye başladıklarına değinen Büyükakın, bundan sonraki süreçte de iyi gelişmelerin olacağını ifade etti.

Büyükakın, COP toplantılarının gelecek yıl Türkiye’nin ev sahipliğinde gerçekleştirileceğine dikkati çekerek, "Bu da ülke açısından, dünyanın iklim krizine karşı tutumu açısından çok kıymetli bir toplantı olacak. Zannediyorum o zirveye adını en çok yazdıracak hususlardan biri de burada yapılan temizlik çalışması olacak. Çünkü gerçekten hem Türkiye'nin en büyük projesi hem de dünyada bu ölçekte çok az sayıda proje var." ifadelerini kullandı.

"Körfez iyileşiyor"

Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Sarı da yaklaşık 3 hafta önce temizlik yapılan bölgede dalışlar yaptığını belirterek, çamurun alındığı yerde yeni bir ekosistemin oluşmaya başladığını söyledi.

Yaptıkları dalışlarda iki ayrı noktada pisi balığı görüntülediklerini anlatan Sarı, şöyle devam etti:

"Bu ekosistemin iyileşmeye başladığını gösteriyor, su kalitesi, kaliteli çözülmüş oksijen bakımından. Yarı bile olmadı sanırım temizlik yapılan alan. Bu kadar temizlenmiş alan bile bütün Körfez'in su kalitesini etkilemiş durumda. Çözülmüş oksijen hem kuzeyde hem güneyde çok çok iyi duruma gelmiş. Görüş mesafesi henüz bütün körfezde tamamen iyileşmemiş ama iyileşme başlamış. Bu memnuniyet verici. Deniz atlarıyla aynı türde olan iğne balığını gördük bir istasyonda, bu iyiye işaret. Çünkü temizliğin başladığını, temiz olduğunun bizim için indikatörlerinden biri. Yine denizin su kalitesi iyileştikçe bazı büyük su bitkileri denizde boy göstermeye başlar. Kırmızı deniz yosunları gelmişler, tutunmuşlar, temizlenen alanda da büyümeye başlamış. Dolayısıyla Körfez iyileşiyor."

Sarı, bu çalışmalarla 3-5 yıl sonra İzmit’in Marmara’nın en temiz körfezi ünvanını alacağını vurgulayarak, "Geçen yıl çok yoğun müsilaj başladı. Ekim ayının sonu ve haziranın ilk haftasına kadar devam etti. Lakin geçen yıl en az müsilajın görüldüğü körfezlerden biri de sizin körfezdi. Bu müsilajın az görülmesinde meteorolojik koşulların etkisi mutlaka var ama yapılan temizlik çalışmasının da çok önemli bir katkısı olduğunu düşünüyorum." ifadelerini kullandı.

Belgesel Yapımcısı ve Yönetmeni Savaş Karakaş ise bugüne kadar dünyanın ve Türkiye’nin birçok yerinde dalış yaptığını ama daha önce dibi çamurlu olduğu için burada dalış yapmayı hiç düşünmediklerini söyledi.

Bundan sonra İzmit Körfezi’nin kirletilmeyeceğini vurgulayan Karakaş, "Bundan sonra sadece ben değil herhalde diğer dalıcılar da İzmit Körfezi'ni artık dalınabilir, yüzülebilir bir deniz olarak değerlendirecek." dedi.

Konuşmaların ardından Büyükakın, Sarı, Karakaş, Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu Yönetim Kurulu Üyesi Devrim Cenk Ulusoy, çamur temizliği yapılan bölgede dalış gerçekleştirdi.

Ekip, Körfez’deki dip çamuru tabakasının güncel durumunu, su altı görüş mesafesini ve temizlik çalışmalarının ekosistem üzerindeki etkilerini su altından izledi.

Yaklaşık yarım saat süren dalışın ardından değerlendirmelerde bulunan Büyükakın, körfezdeki değişimi artık çıplak gözle görmenin mümkün olduğunu belirterek, deniz çayırlarını, yengeçleri, kabuklu canlıları gördüklerini anlattı.

Çamurun yer yer 3 metreye kadar ulaştığı bir yerden bahsettiklerine dikkati çeken Büyükakın, "O çamur oradan alındı ve denizin dibi oksijenle buluştu. Daha önce üstte bir balçık tabaka vardı ve hiçbir canlı türünün orada tutunma şansı yoktu. Şimdi ise denizin dibindeki kumda tutunabilen türler orada tutunmaya başladılar. Yavaş yavaş diğer türler beslenmeye gelecek. Yumurtalarını bırakacak ve burada yakın zamanda çok daha farklı şeyler görmeye başlayacağız. Hem tür anlamında çeşitlilik artacak hem de popülasyon artacak diye bekliyoruz." diye konuştu.

Öte yandan, dalışa katılan uzmanlar, elde ettikleri bilgi ve bulguları 5 Aralık'ta Kocaeli Kongre Merkezi’nde düzenlenecek "Hedef: Sağlıklı Bir Deniz Ekosistemi" panelinde katılımcılarla paylaşacak.

Proje hakkında

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Kocaeli Büyükşehir Belediyesi işbirliğiyle 2 Mayıs 2023’te başlatılan kapsamında 468 hektar büyüklüğündeki alandan yaklaşık 3,8 milyon metreküp dip çamuru temizlenmesi planlanıyor.

Toplamda 3 etaptan oluşan projenin ilk etabı tamamlanırken, ikinci etap çalışmaları devam ediyor.

Şu ana kadar tamamlanan 1. etapta 1,1 milyon metreküp çamur, devam eden ikinci etapta ise 615 bin metreküp çamurun deniz ekosisteminden bertarafı sağlanırken, 189 hektar alanda temizlik çalışması gerçekleştirilerek 1 milyon 715 bin metreküp dip çamuru deniz ortamından uzaklaştırıldı.