Türkiye'nin Kuzey Kutbu'ndaki Bilimsel Ayak İzi: 5. Arktik Seferi

Ekipte, TÜBİTAK, Seyir Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı, Anadolu Ajansı, İstanbul Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ile Dokuz Eylül Üniversitesinden katılımcıların yanı sıra ikili işbirlikleri kapsamında Bulgaristan, Arjantin ve Ekvador'dan üç misafir araştırmacı bulundu.

• 5. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi ekibi İstanbul'a döndü

5. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi Koordinatörü Prof. Dr. Burcu Özsoy, AA muhabirine, "Türkiye'nin Kuzey Kutbu'ndaki Bilimsel Ayak İzi: 5. Arktik Seferi"ne ilişkin yaptığı açıklamada, bu yıl düzenledikleri seferde dokuz Türk ve üç yabancı araştırmacı ile 19 projeyi icra ettikleri bilgisini paylaştı.

Özsoy, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Deniz bilimleri, GNSS ölçümleri ve meteorolojik ölçümler gibi farklı disiplinlere ait bilimsel çalışmalar Svalbard Adası etrafında yaklaşık 3 bin deniz mili seyri ile tamamlandı. 70 istasyondan alınan deniz suyu ve sediment örnekleri analizleri sonucunda, deniz bilimleri kapsamında, DNA, fitoplankton, plankton gibi parametrelere ek olarak, deniz buzu erimelerinin deniz ekosistemine olan etkisi de ortaya konulacaktır. Ayrıca sefer süresi boyunca elde edilen meteorolojik ölçümler, ekosistem hakkında bilgi sahibi olmamıza da katkı sağlamaktadır. Tüm bu çalışmalardan elde edilecek uluslararası yayınlar, tıpkı önceki Arktik ve Antarktika Ulusal Kutup Bilim Seferlerimizde olduğu gibi ülkemizin kutup bilimleri alanındaki gücünün gösterilmesine katkı sunmaya devam edecektir.”

5. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi Lideri kaptan Doğaç Baybars Işıler, sefer lideri olarak, sefer katılımcılarının emniyetli bir şekilde toplam 19 projeyi başarıyla gerçekleştirmesine katkı sundu. Işıler, "Ülkemizin, Antarktika'da olduğu gibi, Arktik'teki bilimsel ve lojistik gücünün artmasına katkı sundum." dedi.

5. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi Lider Yardımcısı Doç. Dr. Erhan Arslan, 5. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferinde 19 projeden biri olan "Arktik Seferi Meteorolojik Parametrelerin Ölçümü" isimli proje ile sefer boyunca meteorolojik verilerin nasıl değiştiği sorusunun cevabını aradı.

Anadolu Ajansı Kıdemli Foto Muhabiri Şebnem Coşkun, seferlerde yürütülen bilimsel çalışmalar, küresel iklim değişikliğinin etkileri ve canlı yaşamına dair fotoğraf, video ve haber projeleri ile Türkiye'nin kutup bölgelerine düzenlediği bilimsel seferlerin çıktılarının tüm dünyaya duyurulmasını amaçladı.

Seyir Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığından Deniz Yüzbaşı Mustafa Kanat, Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi'nde 19 projeden biri olan "Arktik Bölgesi Oşinografik Ölçümleri Projesi" ile topladıkları saha verisine istinaden, "Arktik'te hangi bölgeler uydu tabanlı batimetrik ölçümler için uygundur ve buraya özgü Oşinografik şartlar nelerdir?” sorusuna yanıt aradı.

Sefer katılımcısı Dr. Adil Enis Arslan, seferdeki 19 projeden biri olan "Arktik bölgesinde su buharı dinamikleri: Kutup seferleri sırasında GNSS gözlemleri" projesi ile "GNSS sinyalleri kullanarak atmosfer ve atmosferde buharlaşabilen su miktarı ile okyanus atmosfer ilişkisinin modellenmesi" konusu üzerine çalıştı.

Sefer katılımcısı Doç. Aslıhan Nasıf ise seferde gerçekleştirilecek söz konusu projelerden biri olan "Arktik Okyanusunda Fiziksel Oşinografik Parametrelerin İzlenmesi ve Değişim Eğilimlerinin Belirlenmesi" başlıklı çalışma kapsamında, "Svalbard Adaları çevresinde yapılan CTD ölçümleri, Arktik bölgesindeki su kütlelerinin yapısında ve fiziksel parametrelerde gözlenen değişimler üzerinden iklim değişikliğine dair ne tür sinyaller veriyor?" sorusunun cevabını aradı.

Sefer katılımcısı Doç. Dr. Rafet Çağrı Öztürk de seferdeki 19 projeden biri olan "Çevresel DNA ile deniz memelilerinin tespiti" ile "Barents Denizi'nde dağılım gösteren deniz memelilerinin ortamdaki varlığı çevresel DNA yöntemi kullanılarak belirlenebilir mi?" sorusu üzerine çalışma yaptı.

Sefer katılımcısı Doktora öğrencisi Bilge Durgut, sefer kapsamındaki 19 projeden biri olan "Arktik'te Akıllı Biyoçeşitlilik İzlemeye Doğru: eDNA ve Biyojeokimyasal Örneklemeler" ile "İklim değişikliği karşısında Arktik ekosistemlerdeki değişimleri eDNA gibi akıllı izleme yöntemleriyle yıl bazında takip edebilir miyiz?" sorusu üzerine çalışmalar yürüttü.

Sefer katılımcısı doktora öğrencisi Güldehan Deryal ise 5. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi'nde 19 projeden biri olan "Pasif Örnekleyici Olarak: Mikroplastiklere Adsorbe Olan İlaç Etken Maddelerin İleri Zenginleştirme Yöntemler Kullanılarak FT-IR ve LC-MS ile Tayini" ile mikroplastiklerin üzerine tutunan organik kirleticiler bir ekosistemden diğer ekosisteme elektrostatik etkileşim kuvvetleri sayesinde taşınabildikleri için "Arktik ekosisteminde hem mikroplastik dağılımını hem de organik kirleticilerden özellikle ilaç etken madde kalıntılarının buraya mikroplastikler aracılığıyla nasıl taşındığı" sorusunun cevabını aradı.

Bu sene ekibe 3 lise öğrencisi de katıldı

TÜBİTAK Araştırma 2204-C ve 2204-D Projeleri finalistleri olan üç lise öğrencisi, sefere dahil oldukları süre boyunca hava ve iklim, sürdürülebilirlik ile sosyal ve beşeri bilimler alanında projelerini Kuzey Kutbu'nda test etti.

Öğrencilerden Rukiye Aslı Kilci, 5. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi'nde 19 projeden biri olan "Kutup Çizimlerimden Kutup Kültürüne Bakış" isimli projesi ile "19. Yüzyılda Kutup Kaşiflerinin seferlerinden sonra kitaplarında yer alan çizimlerin kutup kültürünü aktarmakta, farkındalık yaratmakta ne kadar etkili olduğu" sorusunun cevabını aradı.

Öğrencilerden Elif Berra Demir ise sefer kapsamında "Soğan Kabuğu ve Kırmızı Deniz Yosunlarından pH'a Duyarlı Biyo-Eko Ambalaj Üretimi" projesi ile "Arktik kutup sularında, kıyı ve buzul yakınındaki su örneklerinde çözünür hale gelen biyoplastik ambalajlardan suya hangi bileşikler geçmektedir? Bu bileşikler zararlı mıdır? Çözünme hızı ve miktarı nedir? Suyun alındığı coğrafi konum bu parametreleri nasıl etkilemektedir?" soruları üzerine çalıştı.

Öğrencilerden Kaan Yusuf Odacı da seferdeki 19 projeden biri olan "Yapay Zeka ve Web Arayüzü Destekli Hava Kalitesi Ölçen Prototip" ile "Kutuplarda hava kirliliği nasıl ve ne etki ediyor?" sorularının cevabını aradı.

Seferin misafir araştırmacıları

Uluslararası ikili işbirlikleri kapsamında sefere katılan Bulgaristan, Arjantin ve Ekvador'dan üç misafir araştırmacı bulunuyor. Araştırmacılardan Ekvador'dan sefere katılan Dr. Sara Cifuentes, "Karakterize Edilen Deniz Mikrobiyotası ve Direnç Genomları: Svalbard'da İnsan Etkisinin Kıyı Ekosistemlerine Yansıması Üzerine Metagenomik Bir Çalışma" başlıklı çalışmasıyla "Svalbard'daki insan etkisine maruz kalmış ve uzak kıyı bölgeleri arasında mikrobiyota ve özellikle yüksek klinik önceliğe sahip direnç genlerini (örneğin blaCTX-M, mcr, qnr) içeren direnç genomu (resistom) açısından ne gibi farklar vardır?" sorusuna yanıt aradı.

Arjantin Antarktika Enstitüsü'nden sefere katılan bilim insanı Lucas Martinez Alvarez ise "Metagenomik Yansıma: Arktik ve Antarktik Ekosistemlerde Mikrobiyal Toplulukların Kutuplararası Karşılaştırması" başlıklı çalışmasıyla "Arktik ve Antarktik mikrobiyal topluluklar arasında ortak evrimsel adaptasyonlar var mı?" sorusu üzerine çalıştı.

Bulgaristan Kutup Araştırmaları Enstitüsü'nden sefere katılan Doç. Dr. Svetoslav Dimov, "Svalbard Takımadaları Çevresindeki Arktik Deniz Suyu Mikrobiyotalarının İncelenmesi" başlıklı projeyle, Arktik deniz ekosistemlerinin işleyişine dair daha derin bir anlayış kazanmak ve bu ekosistemlerde maddelerin döngüsü, enerji akışında mikroorganizmaların en kritik rolü ve insan kaynaklı (antroposen) etkileri nelerdir?” sorusunun cevabını aradı.