IATA, yönetim danışmanlığı şirketi Oliver Wyman ile işbirliğine giderek havacılık sektöründeki tedarik zinciri zorluklarını ve hava yolu şirketleri üzerindeki etkilerini ele alan “Ticari Uçak Tedarik Zincirini Canlandırmak” başlıklı raporunu yayınladı.

Rapora göre, uçak üreticilerinin ve parça üreticilerinin tedarik sorunları, hava yolu şirketlerine pahalıya mal oluyor. Bu sorunların yalnızca bu yıl dünya çapında hava yolu şirketlerine 11 milyar dolardan fazla maliyete yol açacağı hesaplanıyor.

Maliyetlerin en büyük payı hava yolu şirketlerinin eski uçaklarını hizmette tutması nedeniyle 4,2 milyar dolar ile artan yakıt tüketimi alıyor. Ek bakım çalışmaları 3,1 milyar dolara, bakım kuyruklarda kalan motorların kiralanması ise 2,6 milyar dolara mal oluyor.

Gecikmeleri hafifletmek için daha fazla yedek parça bulundurmanın hava yolu şirketlerine 1,4 milyar dolara mal olacağı hesaplandı.

IATA'ya göre, onarım ve bakıma yapılan toplam harcamalar bu yılki 120 milyar dolarlık seviyesinden 2030’a kadar 150 milyar dolara yükselecek.

Yedek parça pazarında ek rekabet çağrısı

Raporda görüşlerine yer verilen IATA Genel Direktörü Willie Walsh, hava yolu şirketlerinin, filolarını verimli bir şekilde işletmek ve büyütmek için güvenilir tedarik zincirine ihtiyaç duyduğunu belirterek, “Şimdi ise uçak, motor ve yedek parça için eşi benzeri görülmemiş bekleme süreleri ve öngörülemeyen teslimat programları yaşıyoruz. Tüm bunlar, maliyetleri bu yıl en az 11 milyar dolar artırdı ve hava yolu şirketlerinin tüketici talebini karşılama kapasitesini kısıtladı." ifadelerini kullandı.

Bunun da sektörü gelecekteki talep şoklarına veya vergilere karşı savunmasız bırakabileceğini aktaran Walsh, “Küresel ekonomik faaliyetlerin yüzde 3,9'unu destekleyen ve 86,5 milyon kişiye istihdam sağlayan değer zincirinin çekirdeği olarak hava yolu şirketlerine güvenen politika yapıcılar, bu durumu net bir şekilde odak noktasında tutmalıdır.” değerlendirmesinde bulundu.

Walsh, tedarikçilerin fiyatlandırma politikalarını eleştirerek, yedek parça pazarında “ek rekabet" çağrısında bulundu.

Öte yandan, dünyanın önde gelen uçak üreticileri Airbus ve Boeing ile tedarikçileri, beş yıl önce Kovid-19 salgınından beri iş gücü, malzeme ve parça sıkıntısıyla karşı karşıya bulunuyor.