Başkent Bişkek'teki Cumhurbaşkanlığı Kongre Merkezi'nde Kırgızistan Müftüsü Abdulaziz Zakirov'un başkanlığında düzenlenen toplantıya, Türkiye Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş, Kazakistan Müslümanları Dini İdaresi Başkanı Nauruzbay Taganuly, Azerbaycan Kafkas Müslümanları İdaresi Başkanı Allahşükür Paşazade ve Özbekistan Müslümanları Dini İdaresi Başkanı ve Başmüftü Nuriddin Haliknazar katıldı.

Toplantı, ülkedeki en büyük cami olan ve Türkiye tarafından inşa edilen İmam Serahsi Camisi'nin imamı Anarbay Kurbanov'un Kur'an-ı Kerim tilaveti ve Kırgızistan Müftüsü'nün dua etmesiyle başladı.

"Asıl gündem konumuz İslam-Ümmet birliğidir"

Kırgızistan Müftüsü Zakirov, yaptığı konuşmada, Türk Devletleri Teşkilatı Üye Ülkeleri Diyanet İşleri, Dini İdare Başkanları ve Müftülerin bir araya gelmelerinin asıl gündem konusunun "İslam-Ümmet birliği" olduğunu vurguladı.

Halkı Müslüman olan toplumlardaki ailelerin, dini, geleneksel ve eğitimsel değerlerinin bir dizi ciddi sorunla karşı karşıya kaldığını işaret eden Zakirov, bu konuda ortak tavır alınması gerektiğini ifade etti.

Zakirov, "Kadın ve erkeğin toplumda geleneksel sorumluluklarının değişmesi, gençler arasında dini ve geleneksel değerlere ilginin azalması, ebeveynlerin çocuklarıyla daha az vakit geçirmesi, çocukların gelişiminde teknolojinin daha fazla önem kazanması beraberinde Müslüman toplumlarda boşanmalara, anne, baba ve çocuk ilişkisini zedeleyen unsurlara, psikolojik rahatsızlıklara, ahlaki bozukluklara neden olmaktadır. Toplumlarımıza sunacağımız önerilerin üzerinde çalışmamız gerekmektedir." diye konuştu.

Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov'un Türk birliğine çok büyük önem verdiğini belirten Zakirov, Türk Devletleri Teşkilatının tüm etkinliklerine verdiği destekten ötürü kendisine teşekkürlerini iletti.

"Nice İslam beldesinin kurtuluşu, ümmet bilincinin yeniden ikame edilmesine bağlıdır"

Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş, toplantıda yaptığı konuşmada, Kur'an-ı Kerim'den sonra İslamiyet'in ana kaynakları olarak gösterilen kitapların neredeyse tamamının Türki Cumhuriyetlerin bulunduğu coğrafyada yetişen alimler tarafından yazıldığını ifade etti.

İnsanlığın derin bir anlam ve değerler krizi yaşadığını belirten Erbaş, "Irkçılık, mezhepçilik, ideolojik tarafgirlikler üzerinden çıkarılan fitneler, İslam coğrafyasını kuşatmış durumdadır. Coğrafi parçalanmışlık, zihinsel dağınıklığı beraberinde getirmiştir. Dağınıklığın neticesinde gücünü ve ihtişamını kaybeden İslam coğrafyası, emperyalist müdahaleler ve meydan okumaların karşısında askeri, siyasi ve kültürel açıdan kendini savunmakta zorlanmaktadır." dedi.

Müslüman dünyasında birlik ve beraberliğin önemine işaret eden Erbaş, "Ümmet varlığımızı ve birliğimizi devam ettirebilmek için buna ihtiyacımız var. Küresel sömürü düzenlerinin hegemonyasından kurtulabilmek için buna ihtiyacımız var. Filistin'in, Kudüs'ün, Gazze'nin özgür olması için buna ihtiyacımız var. Bunu başarmak zorundayız. Somali, Sudan, Libya, Arakan, Doğu Türkistan, Yemen gibi kan ve gözyaşı yurduna dönüşmüş daha nice İslam beldesinin kurtuluşu, ümmet bilincinin yeniden ikame edilmesine bağlıdır. Bunun için birliğe, beraberliğe, vahdete ihtiyacımız var." ifadelerini kullandı.

"TDT üye ülke halkları mukaddes dinine ve milli değerlerine sadık olmuşlar ve gurur duymuşlardır"

Azerbaycan Kafkas Müslümanları İdaresi Başkanı Paşazade, konuşmasında, "TDT'ye üye ülkelerin halkları mukaddes dinimize, Türk kimliğimize, milli değerlerimize her zaman sadık olmuşlardır ve bununla gurur duymuşlardır." dedi.

TDT Üye Ülkeleri Diyanet İşleri ve Dini İdare Başkanları Konseyinin, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "hayır duasıyla" kurulduğunu anımsatan Paşazade, "Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov'un önderliğinde, Kırgız devleti dini ve manevi değerlerine sahip çıkmaktadır. Türk dünyasının dini liderleri olarak bu teşebbüslere müşterek desteğimizi beyan ediyoruz. Yüce Allah'a hayır dua ediyoruz." diye konuştu.

"Bugünkü toplantı ortak kökü ve tarihi olan ülkelerin birliğini güçlendireceğine inanıyorum"

Kazakistan Müslümanları Dini İdaresi Başkanı Taganuly, geçen yıl Astana'da TDT Üye Ülkeleri Diyanet İşleri ve Dini İdare Başkanları 5. Toplantısı'nda kabul edilen sonuç bilgesinin öneminin altını çizerek "Bugünkü toplantının ortak kökü ve tarihi olan ülkelerin birliğini güçlendireceğine inanıyorum." ifadesini kullandı.

Türk halkların manevi birliğini güçlendirmenin herkesin ortak görevi olduğunu düşündüğünü dile getiren Taganuly, "Birbirimize ihtiyaç duyuyoruz. Her zaman birbirimizin yanında olmalıyız. Bugünkü buluşmamız bunun bir delilidir." dedi.

Taganuly, toplantıda katılımcılara, Kazakistan Müslümanları Dini İdaresi tarafından hazırlanan "Fetvalar" adlı kitabı hediye etti.

"Teşkilat, gelecek nesiller için sağlam bir temel oluşturuyor"

Özbekistan Müslümanları Dini İdaresi Başkanı ve Başmüftü Haliknazar, TDT'nin faaliyetlerini sürekli geliştirdiğini ve uluslararası arenadaki konumunu güçlendirdiğini belirterek "Teşkilat, sadece bölgesel istikrar ve kalkınma açısından değil, aynı zamanda gelecek nesiller için sağlam bir temel oluşturulması açısından hayati önem taşımaktadır." dedi.

TDT üyesi ülke halkları arasında dostluk ve işbirliğinin giderek arttığını belirten Haliknazar, "Devlet liderlerimizin çabaları sayesinde teşkilat, Türk halkların birliğini güçlendirme, ortak çıkarları koruma, İslam dünyasında yaşanan olaylara yanıt verme yönünde cesur adımlar atmaktadır." şeklinde konuştu.

Haliknazar, aile içi sorunların giderilmesi için fetvaların önemine değindiği konuşmasında Türk dünyasının iklim değişikliği, orman yangınları, su kıtlığı, çölleşme, çevre sorunları ile karşı karşıya olduğuna değindi.

Diyanet İşleri ve Dini İdare Başkanları toplantısının ilki İstanbul 2022'de yapılmıştı

TDT Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev, TDT Üye Ülke Diyanet İşleri ve Dini İdare Başkanların ilk toplantısını 2022'de Türkiye'nin İstanbul şehrinde başladığını, daha sonra Kazakistan'ın Türkistan şehrinde, Azerbaycan'ın Bakü şehrinde Azerbaycan'ın Şuşa şehrinde, Özbekistan'ın Taşkent şehrinde, Kazakistan'ın Astana şehrinde devam ettiğini bugün de Kırgızistan'ın Bişkek şehrinde yapıldığını anımsatarak, organizasyon için Kırgızistan Müftüsü Zakirov'a teşekkür etti.

Ömüraliyev, her toplantıda Türk-İslam değerlerini korumaya ve desteklemeye, Müslüman karşıtlığı (İslamofobi) ve radikalizme karşı koyma, dini kurumlar arasında işbirliğini güçlendirme konusunda ortak kararların teyit edildiğini aktardı.

Din adamları ekolojik sorunlara çözüm bulma çağrısı yaptı

TDT Diyanet İşleri ve Dini İdare Başkanları 6. Toplantısı'nın sonuç bildirgesinin kabul edildiği toplantıda ayrıca, Fetva Konseyi tarafından kabul edilen fetvalar onaylandı ve Özbekistan'ın önerisi ile iklim değişikliği, çevreyi koruma ve ekolojik sorunlara çözüm bulma çağrısı yapıldı.

Bir sonraki toplantının Azerbaycan'da yapılacağı bildirildi.

Toplantının ardından İmam Sirajuddin Al-Oş'un İslam dinine katkısı konulu konferans düzenlendi ve Kırgızistan müftülüğünce çeşitli kitaplar dağıtıldı.

Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov, Türk Devletleri Teşkilatı üyesi ülkelerin din adamlarını kabul etti

Kırgızistan Cumhurbaşkanlığı Basın Merkezi'nden yapılan açıklamaya göre, Caparov, Kırgızistan'ın ev sahipliğinde düzenlenen TDT Üye Ülkeleri Diyanet İşleri ve Dini İdare Başkanları 6. Toplantısı'na katılan din adamlarından oluşan heyeti kabul etti.

Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda yapılan görüşmede, Kırgızistan Müftüsü Abdulaziz Zakirov, Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş, Kazakistan Müslümanları Dini İdaresi Başkanı Nauruzbay Taganuly, Azerbaycan Kafkas Müslümanları İdaresi Başkanı Allahşükür Paşazade ve Özbekistan Müslümanları Dini İdaresi Başkanı ve Başmüftü Nuriddin Haliknazar ve TDT Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev yer aldı.

Caparov, kabulde yaptığı konuşmada, din adamlarının bir araya geldiği görüşmenin Türk devletleri arasındaki manevi birliğin güçlendirilmesi, kardeşlik ve dostluk ilişkilerinin geliştirilmesi açısından özel bir önem taşıdığını vurguladı.

"İnanç ve ahlak, birlik ve beraberlik dini olan İslam'ın değerlerinin, Türk dünyasının milli gelenekleri ve kültürel mirasıyla bütünleşerek halklarımızın aydınlık geleceğine hizmet etmesi için çabalarımızı yönlendirmeliyiz." diyen Caparov, TDT'nin en önemli işbirliği alanlarından birinin din alanında etkileşim olduğunu ifade etti.

Caparov, Kırgızistan'ın çok dinli ve çok etnikli bir ülke olduğunu ve nüfusun yüzde 90'ının Müslümanlardan oluştuğunu anımsatarak, şunları kaydetti:

"Bu bağlamda, son yıllarda Kırgızistan'da dini alanda bir dizi reform gerçekleştirildi. Bu yıl, Devlet Din İşleri Komisyonu, Cumhurbaşkanına bağlı Ulusal Din İşleri ve Etnik Gruplar Arası İlişkiler Ajansı'na dönüştürüldü ve benim kişisel kontrolüm altına girdi. Ayrıca, ülkedeki Tokmok şehrinde dini okuryazarlık düzeyini yükseltme amacıyla oluşturulan bir İslam Akademisi açılacak."

Görüşmede, Cumhurbaşkanı Caparov, Türk devletleri arasındaki kültürel bağların güçlendirilmesine önemli katkılarından ve manevi değerlerin geliştirilmesine verdikleri destekten dolayı Kırgızistan Müftülüğünün "Ayköl" (Cömert/asil) Nişanı ile ödüllendirildi.