IMF, Küresel Finansal İstikrar Raporu'nun "Küresel Döviz Piyasasında Risk ve Dayanıklılık" başlıklı analitik bölümünü ve buna ilişkin blog yazısını yayımladı.

Yazıda, döviz piyasasının günde yaklaşık 10 trilyon doların el değiştirdiği, dünyanın en büyük ve en likit finansal piyasası olduğu, küresel ticaret ve finansın temelini oluşturduğu vurgulandı.

Uluslararası parasal ve finansal sistemdeki merkezi rolünün, piyasayı makroekonomik gelişmelere ve politika değişimlerine karşı oldukça hassas hale getirdiğine dikkatin çekildiği yazıda, "Artan küresel finansal veya ekonomik belirsizlik, genellikle yatırımcı risk iştahını azaltır, güvenli liman varlıklara olan talebi artırır ve bu da döviz piyasalarında oynaklık ve likidite baskılarına yol açar." ifadesine yer verildi.

"Etkiler gelişmekte olan ülke para birimlerinde daha belirgin"

Yazıda, finansal belirsizlikte keskin bir artışın ardından ABD dışı yerleşiklerin dolar alımlarının arttığına değinilerek, bu talep artışının özellikle banka dışı finansal kuruluşlar arasında güçlü olduğu belirtildi.

Normal dönemlerde bu kuruluşların faaliyetlerinin likiditeyi desteklediğine işaret edilen yazıda, stres dönemlerinde ise piyasa kırılganlığını artırabileceği vurgulandı.

Yazıda, bu durumda döviz kurlarının keskin biçimde dalgalandığını, alış-satış farklarının genişlediğini, yabancı finansman ve hedging maliyetlerinin arttığı belirtilerek, bu etkinin özellikle gelişmekte olan ülke para birimlerinde daha belirgin olduğu ifade edildi.

Bu dönemin, ticaret politikalarındaki dönüşümler, tedarik zincirlerinin yeniden yapılanması ve jeopolitik gerilimlerle şekillendiği anımsatılan yazıda, ABD'nin nisan ayında açıkladığı gümrük vergileri sonrasında artan belirsizlikte ABD doları talebinin spot piyasalarda arttığı ancak Kovid-19 salgını dönemindeki kadar keskin olmadığı aktarıldı.

"Operasyonel kesintiler likiditeyi zayıflatıyor"

Yazıda, döviz piyasalarındaki stresin diğer finansal varlıklara da taşabileceğine işaret edilerek, döviz riskini yönetmenin maliyetini yükselmesinin hisse senedi ve tahvil gibi varlıkların getirilerini ve risk primlerini etkileyebileceği vurgulandı.

Artan fonlama maliyetlerinin ayrıca finansal kuruluşların aracılık kapasitesini zayıflatabileceği, finansal koşulları sıkılaştırabileceği ve daha geniş çaplı istikrar riskleri yaratabileceği kaydedilen yazıda, "Bu etkiler, yüksek kamu borcu veya varlık ve borçlarının önemli kısmı farklı para birimlerinde olan ülkelerde çok daha belirgindir." değerlendirmesinde bulunuldu.

Yazıda, döviz piyasalarının teknik arızalar ve siber saldırılar gibi operasyonel kesintilere de oldukça açık olduğuna değinilerek, döviz işlem platformlarında yaşanan kısa süreli kesintilerin bile likiditeyi ciddi biçimde zayıflattığı belirtildi.

"Döviz piyasası olumsuz şoklara karşı kırılganlığını koruyor"

Derin likiditesine rağmen, döviz piyasasının olumsuz şoklara karşı kırılganlığını koruduğu kaydedilen yazıda, "Bu nedenle politika yapıcıların piyasa stresinden kaynaklanan sistemik riskleri izlemek için gözetimi güçlendirmesi gerekir. Likidite stres testlerinin geliştirilmesi ve senaryo analizlerinin yapılması, finansal kuruluşlar arasındaki fonlama kırılganlıklarını değerlendirmek açısından kritik önemdedir." ifadeleri kullanıldı.

Yazıda, yetkililerin veri boşluklarını kapatmaya, kurumların yeterli sermaye ve likidite tamponları bulundurduğundan emin olmaya öncelik vermesi, ayrıca şoklara hızlı yanıt verilmesini sağlayacak güçlü kriz yönetimi çerçeveleri oluşturması gerektiği kaydedildi.

IMF, akıllı kamu harcamalarının uzun vadeli büyümeyi destekleyebileceğine dikkati çekti

IMF, Mali İzleme Raporu'nun kamu harcamalarıyla ilgili bölümünü ve buna ilişkin blog yazısını yayımladı.

Daha verimli harcamalar yapmanın ve kamu fonlarını yatırım ile inovasyona yönlendirmenin güçlü bir büyüme stratejisi olabileceği belirtilen yazıda, "Akıllı kamu harcamaları, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ekonomilerde uzun vadeli büyümeyi önemli ölçüde artırabilir." ifadesi kullanıldı.

Yazıda, Mali İzleme Raporu'nda 174 ekonomiyi kapsayan yeni analizin hükümetlerin en iyi uygulamaları benimseyerek harcamalarından ortalama olarak üçte bir oranında daha fazla değer elde edebileceğini gösterdiği aktarıldı.

Kaynakların daha verimli harcanarak üretimin, gelişmekte olan ekonomilerde uzun vadede yüzde 11, gelişmiş ekonomilerde ise yüzde 4 artırabileceği kaydedilen yazıda, "Daha akıllıca harcama yapmak mali bir taktikten daha fazlası, bir büyüme stratejisidir." değerlendirmesinde bulunuldu.

Yazıda, akıllı harcamanın mevcut harcamaların daha iyi tahsis edilmesi anlamına geldiği belirtilerek, çoğu ülkede büyümeyi destekleyebilecek kamu yatırımlarının son yirmi yılda toplam harcamalar içindeki payının 2 puan azaldığı kaydedildi.

Eğitim alanındaki kamu harcamalarının toplam harcamaların yalnızca yaklaşık yüzde 11'i düzeyinde kaldığı belirtilen yazıda, buna karşılık birçok ülkenin toplam harcamaların dörtte birine denk gelen yüksek kamu maaş giderleriyle karşı karşıya olduğu ifade edildi.

Yazıda, harcama reformlarının zorlu bir iş olduğu, ancak bütçe planlaması, performansa dayalı tahsisler, yolsuzlukla mücadele, şeffaflığın artırılması ve dijitalleşme gibi önlemlerle ülkelerin mevcut kaynakları daha verimli kullanarak kamu maliyesini güçlendirebileceği ve uzun vadeli ekonomik büyümeyi artırabileceği ifade edildi.