Ticaret Bakanlığının, ağustos ayına ilişkin geçici dış ticaret istatistiklerinden oluşan veri bülteni yayımlandı.

GTS esas alınarak hazırlanan verilere göre, ihracat ağustosta 2024'ün aynı ayına kıyasla yüzde 0,9 düşüşle 21 milyar 795 milyon dolar, ithalat yüzde 3,9 azalarak 25 milyar 963 milyon dolar oldu.

Aynı dönemde dış ticaret hacmi yüzde 2,5 azalarak, 47 milyar 758 milyon dolar olarak gerçekleşti. Dış ticaret açığı, bu dönemde yüzde 16,7 azalışla 4 milyar 168 milyon dolar olarak kayıtlara geçti.

İhracatın ithalatı karşılama oranı, geçen ay yıllık bazda 2,4 puan artarak yüzde 83,9'a yükseldi. Enerji verileri hariç tutulduğunda söz konusu oran 1,9 puan artışla yüzde 97,1 olurken, enerji ve altın verileri hariç tutulduğunda 3,2 puan yükselerek yüzde 101,8'e çıktı.

Ürün, ülke ve ülke gruplarına göre ihracat

Geçen ay en çok ihracat yüzde 3,4 azalış ve 11 milyar 58 milyon dolarla "ham madde (ara mallar)" grubunda gerçekleşti. Bu grubu yüzde 4,3 azalış ve 7 milyar 225 milyon dolarla "tüketim malları", yüzde 11,2 artış ve 3 milyar 53 milyon dolarla "yatırım (sermaye) malları" takip etti.

Söz konusu ayda sektörlere göre ihracatın payı, imalat sanayisinde yüzde 94,9 (20 milyar 681 milyon dolar), tarım, ormancılık ve balıkçılıkta yüzde 2,7 (598 milyon dolar), madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 1,6 (348 milyon dolar) oldu.

Ağustosta en fazla ihracat yapılan ülke, 1 milyar 776 milyon dolarla Almanya olarak öne çıktı. Bu ülkenin ardından 1 milyar 276 milyon dolarla ABD ve 1 milyar 155 milyon dolarla İngiltere geldi.

İhracatta en çok paya sahip ilk 10 ülkenin toplam ihracat içindeki payı, yüzde 46,2 olarak hesaplandı.

Ağustosta en fazla ihracat yapılan ülke grupları, 9 milyar 84 milyon dolarla Avrupa Birliği (AB), 3 milyar 833 milyon dolarla Yakın ve Orta Doğu ülkeleri, 3 milyar 187 milyon dolarla diğer Avrupa ülkeleri olarak kayıtlara geçti.

İthalat verileri

Ağustosta en çok ithalat yüzde 5,8 azalış ve 17 milyar 741 milyon dolarla "ham madde (ara mallar)" grubunda gerçekleştirildi. Bu grubu yüzde 2,9 artış ve 4 milyar 285 milyon dolarla "yatırım (sermaye) malları", yüzde 3,4 azalış ve 3 milyar 866 milyon dolarla "tüketim malları" izledi.

Sektörlere göre ithalat payları yüzde 82,3 ile imalat sanayisinde (21 milyar 369 milyon dolar), yüzde 12,7 ile madencilik ve taş ocakçılığında (3 milyar 293 milyon dolar), yüzde 2,5 ile tarım, ormancılık ve balıkçılıkta (641 milyon dolar) hesaplandı.

Ağustosta en fazla ithalat yapılan ülkeler, 3 milyar 903 milyon dolarla Çin, 3 milyar 291 milyon dolarla Rusya ve 2 milyar 260 milyon dolar Almanya oldu.

İthalatta en çok paya sahip ilk 10 ülkenin toplam ithalat içindeki payı, yüzde 59,4 olarak kaydedildi.

Söz konusu ayda en fazla ithalat yapılan ülke grupları, 8 milyar 148 milyon dolarla AB, 7 milyar 547 milyon dolarla Asya ülkeleri ve 4 milyar 984 milyon dolarla diğer Avrupa ülkeleri olarak sıralandı.

Ocak-ağustos döneminde dış ticaret açığı yüzde 9,6 arttı

GTS kapsamında ocak-ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre ihracat, yüzde 4,3 artarak 178 milyar 112 milyon dolar, ithalat yüzde 5,6 yükselerek 238 milyar 183 milyon dolar, dış ticaret hacmi de yüzde 5,1 artışla 416 milyar 295 milyon dolar olarak kaydedildi.

Söz konusu dönemde, dış ticaret açığı yüzde 9,6 yükselişle 60 milyar 71 milyon dolara çıktı. İhracatın ithalatı karşılama oranı da yüzde 74,8 olarak hesaplandı.

"Fiyatlarda, piyasalarda istikrar güçleniyor"

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası'nda düzenlenen basın toplantısında, ağustos ayı dış ticaret rakamlarını açıkladı.

Konuşmasına Mevlit Kandili'ni, tebrik ederek başlayan Bolat, son 1 hafta içinde çok önemli makroekonomik göstergelerin açıklandığını, Türkiye ekonomisinin makro göstergelerindeki olumlu gelişmelerin artarak devam ettiğini söyledi.

İkinci çeyrek verilerine işaret eden Bolat, Türkiye'nin bu yıl sonunda 1,5 trilyon dolarlık milli gelire sahip olacağını, ikinci çeyrekte büyümenin hızlandığını aktardı.

Bolat, üçüncü çeyreğin ekonominin sonbaharla beraber hızlandığı bir dönem olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:

"Üçüncü ve dördüncü çeyrekler, eylül ile başlayan süreç, ticaretin canlandığı bir dönemdir. O yüzden ekonomik büyüme cephesinde işler yukarı doğru olumlu bir şekilde gidiyor. Az önce enflasyon verisi açıklandı. Orada da şunu gördük, Türkiye son 15 aydır kesintisiz bir şekilde her ay yıllıklandırılmış enflasyon oranında düşme kaydediyor. Yıl sonunda inşallah 20'li rakamlar dediğimiz yüzde 30'un altında bir rakamı inşallah hep birlikte başaracağız. Fiyatlarda, piyasalarda istikrar güçleniyor. Finansal şartlarda da aşağı doğru iniş devam edecek ve firmalarımız, piyasalar, ticaret ve üretim şartları açısından rahatlamanın giderek güçlendiğini hep birlikte göreceğiz."

İstihdam rakamlarında yaşanan gelişmeler hakkında da değerlendirmelerde bulunan Bolat, son 20 yılın en düşük işsizlik oranının kaydedildiğini aktardı.

Bolat, ağustos ayının firmalar açısından, Avrupa piyasaları ve Kuzey Amerika pazarları açısından bir tatil, yıllık izin, ağırlıklı olarak fabrikaların bakıma girdiği, onarıma girdiği bir dönem olduğunu anımsatarak, şunları söyledi:

"Ağustos ayında mal ihracatımız 21 milyar 795 milyon dolar yani 21,8 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu rakam geçen yılın aynı dönemine göre sadece yüzde 0,9'luk bir azalış anlamına geliyor. Bu da özellikle otomotiv fabrikalarının, dayanıklı tüketim fabrikalarının yıllık izinlerini ağustos ayında kullandırmaları, altın ve enerji ihracatımızdaki geçen yılın aynı ayına göre azalma nedeniyle makul bir rakam. İhracatta tablonun stabil olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Bir de temmuz ayında bir önceki ay tam 2,5 milyar dolar net aylık artış sağlamıştık. Bu da şunu gösteriyor, fabrikalar özellikle ağustos ayında bakım onarıma girmeden yıllık izinlerini kullandırmadan önce temmuz ayında bir önden yükleme yapıyor. Eylül, ekim ayında inşallah trend yine yukarı doğru devam edecek.

Zaten önemli olan yılın başından bu yana olan ana istikamettir. Orada da istikamet yukarı ve olumlu çizgide devam ediyor. İthalatta yüzde 3,9 yani yaklaşık yüzde 4 bir azalma söz konusu. Orada da 25 milyar 963 milyon dolar yani yaklaşık 26 milyar dolar bir rakam gerçekleşti. Geçen yıla göre 1 milyar 40 milyon dolar bir azalış var ithalatta. 11 ay sonra ilk defa ithalatımız bir önceki yılın aynı ayına göre gerilemiş oldu. Bu iyi bir rakam, olumlu bir rakam dış ticaret açığını azaltma anlamında ve bu ithalat rakamı son on 14 ayın en düşük ithalat rakamı."

"Serbest bölgelerden tarihin en yüksek ağustos ayı ihracatı yapıldı"

Bakan Bolat, dış ticaret açığı rakamlarına da değindi. Dış ticaret açığının geçen sene ağustosta net 5 milyar dolar olduğunu anımsatan Bolat, bu yıl yüzde 16,7 azalışla 4 milyar 168 milyon dolara gerilediğini aktardı.

"Bu da son 46 ayın yani yaklaşık son 4 yılın aylık en düşük dış ticaret açığıdır." diyen Bolat, şöyle devam etti:

"Bir başka sevindirici rakam da ihracatın ithalatı karşılama oranı. Burada da ağustos ayında elde ettiğimiz rakam yüzde 83,9, geçen yıl ağustosta bu rakam yüzde 81,5'ti. Bu da yine son 46 ayın, yaklaşık son dört yılın en yüksek ihracatın ithalatı karşılama oranıdır. Serbest bölgelerden ihracatımızda çok iyi, olumlu artış oldu. Tarihin en yüksek ağustos ayı ihracatı yapıldı ve ocak-ağustosta da rekor bir rakam oldu 8 aylık. Ağustos ayında yaklaşık yüzde 9,5 artışla 1 milyar 40 milyon dolar serbest bölgelerden yurt dışına ihracat yapıldı. İlk 8 ayda ise yüzde 4,1 artışla 8,3 milyar dolar serbest bölgelerden yapılan ihracat satışlarımız hepimizi sevindirdi."

Fotoğraf: Uğur Subaşı/AA

"8 ayın artışında mal ihracatında yüzde 4,3 artışımız var"

Bolat, 8 aylık veriler hakkında da bilgi verdi.

8 ayın 6'sında artış sağlandığının altını çizen Bolat, "8 ayın artışında mal ihracatında yüzde 4,3 artışımız var, 178,1 milyar dolara ulaştık. Geçen yıl aynı dönem 170,7 idi. Yani net 7,4 milyar dolar artış sağlamış olduk. Bizim hedefimiz her ay önceki yılın aynı ayından daha fazla bir miktar artış yapabilmek. Burada da ortalama şöyle 1 milyar doları yakalayabilirsek çok çok mutlu hissediyoruz kendimizi ve ihracatçılarımızla Ticaret Bakanlığı olarak aynı takımın oyuncuları olarak canla başla mücadele ediyoruz." ifadelerini kullandı.

Ağustos ayındaki ufak düşüşün nedenlerini anlatan Bolat, son 27 ayın 19'unda ihracatın arttığını dile getirdi.

Bolat, yıllıklandırılmış rakamları da paylaşarak, şu bilgileri verdi:

"2024 Ağustos ile 2025 Ağustos arası son 12 ayda yıllıklandırılmış ihracatımız 269,2 milyar dolardır. Geçen aya göre 200 milyon dolar daha aşağıda, burada son bir yılda yüzde 2,8'lik artış 7,3 milyar dolar net değer ifade ediyor. Dış ticaret açığı ve ihracatın ithalatı karşılama oranında son 46 ayın en iyi rakamları elde edildi. Ve ocak-ağustos döneminin ithalatına da baktığımızda şunu rahatlıkla söyleyebiliriz, yüzde 5,6'lık bir artış var ocak-ağustos arası 8 ayda ama dikkatinizi çekmek istediğim konu ilk aylarda, ilk çeyrek, ocak, şubat, mart, nisan gibi aylarda bu ithalattaki artış oranı yüzde sekiz buçuklardaydı o dönem bazında, şimdi ilk sekiz ayda yüzde 5,6'ya doğru geriledik. İnşallah daha da aşağılara çekeceğiz onu. 238 milyar dolar ilk 8 aydaki ithalatımız, geçen yılki ithalatımız ise ilk 8 ayda 225'ti. Yaklaşık 12,7 milyar dolarlık bir fark var ama ihracatımızda da 7,4 milyar dolar olumlu fark var. Dış ticaret açığımızda ilk 8 ayda 60,1 milyar dolar yüzde 9,6 ile, 2 ay önce bu oran yüzde 13-14'lerdeydi. O da aşağı doğru geliyor."

"Yıl sonu ihracat hedefini rahatlıkla karşılayacağız ve aşacağız"

Ömer Bolat, bu rakamların döviz dengeleri açısından, döviz rezervleri açısından dış ticaret açığının gerilemesi anlamında olumlu gelişmeler olduğuna dikkati çekerek, şu bilgileri paylaştı:

"Yıllıklandırılmışta mal ihracatımız son 12 ayda yüzde 2,8 artışla 269,2, ithalatımız yüzde 4,8 artışla 340,5 oldu. Ve dış ticaret açığımızda yüzde 11'lik artışla 87,5 milyar dolar. Geçen yılı 82,2 ile kapatmıştık. Demek ki 5,3 milyar dolar bir ekstra açığımızda artış oldu. İhracatın ithalatı karşılama oranı son 12 ayda yüzde 75,5'tir. Bu rakam geçen yılın aynı döneminde 76,9'du. Haziran itibarıyla hizmet ihracatında yıllıklandırılmış olarak 117 milyar dolara ulaştık, hizmetler ihracatımızda yıl sonu hedefi 121 milyar dolardı. Cumhurbaşkanımız yılın başında 390 milyar dolar hedef koymuştu. Geçen yıl net mal ve hizmet ihracatı 377 milyar dolardı. Bu hedefi rahatlıkla karşılayacağız ve aşacağız."

Bakan Bolat, ekonomide istikrar sürecinin başarıyla sürdüğünü, dengeleri güçlendirmeye, oturtmaya devam ettiğini, belirterek, "Burada bütün ekonomi aktörlerinin, çiftçi, işçi, sanayici, müteşebbis, imalatçı, ihracatçı, emeklilerimiz, memurlarımız, işçilerimiz hepsinin büyük fedakarlıkları ve dayanışması rol oynadı. Ekonomide makro göstergelerde dengeler hızla iyileşiyor, olumlu tabloda yükseliyor. Enflasyondaki geriye gidişle beraber, finans koşullarının da aşağı doğru daha iyi bir noktaya geleceğini ümit ediyoruz. Bu önümüzdeki sonbaharda zaten enflasyon ve finansman şartlarındaki iyileşmeler piyasalarda rahatlamayı artıracak. Gelecek yıl çok daha iyi olacak." diye konuştu.

TİM Başkanı Gültepe: Sakarya ağustosta 610,3 milyon dolarlık ihracata imza attı

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası'nda düzenlenen, Ticaret Bakanı Ömer Bolat'ın ağustos ayı dış ticaret verilerini açıkladığı toplantıda konuştu.

Kurtuluş Savaşı'nın dönüm noktalarından Büyük Taarruz'un 30 Ağustos'ta zaferle taçlandığını anımsatan Gültepe, zaferin mimarı, Cumhuriyet'in kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarını, şehitleri rahmet ve minnetle andığını ifade etti.

Gültepe, tarımın yanı sıra sanayideki güçlü potansiyeliyle ülkeye değer katan Sakarya'nın, Türkiye'nin ihracat liginde ilk 10'da yer aldığını, geçen yıl genel ticaret sistemine göre 6,6 milyar dolar ihracatla sekizinci sırada bulunduğunu söyledi.

Faaliyet özelinde bakıldığında ise bu tutarın 10 milyar dolara yükseldiğini dile getiren Gültepe, "İlimiz ihracatının alt kırımlarına baktığımızda yüzde 85 gibi bir oranla otomotiv sektörümüz öne çıkıyor. Oysaki sektörün potansiyeli makineden mobilyaya, gıdadan kimyaya kadar pek çok endüstrimizin dengeli şekilde Sakarya ekonomisinde yer alması gerektiğini vurgulamak isterim. Geçen yıl ilk 1000 ihracatçımız arasında Sakarya merkezli 7 firmamız yer aldı. Sakarya ağustosta ise 610,3 milyon dolarlık ihracata imza attı. Bütün Sakaryalı sanayicilerimizi tebrik ve teşekkür ediyorum. Bu şehrin, yeni yatırımlarla ihracatta çok daha güçlü şekilde yer alacağına inanıyorum." diye konuştu.

"Otomotiv sektörü birinci"

Gültepe, ağustosta 21,8 milyar dolarlık ihracat yapıldığını belirterek, "Geçen yılın aynı ayına göre yüzde 0,9 eksideyiz. Temmuz ayındaki çift haneli artışın ardından elbette arzu ettiğimiz bir sonuç olduğunu söyleyemeyiz çünkü hep artılara alıştık, inşallah bundan sonra hep artı şekilde devam ederiz. 8 aylık ihracatta 178,1 milyar dolara, son 12 aylık ihracattaysa 269 milyar dolara ulaştık. 8 aylık artış yüzde 4,3, 12 aylık artış ise yüzde 2,8. Bildiğiniz gibi hizmet ihracatı 2 aylık geriden geliyor, onda da 13,4 milyar dolarlık bir ihracat olacağını tahmin ediyoruz." dedi.

İhracatta otomotiv sektörünün 2,7 milyar dolarla birinci sırada yer aldığını, kimya sektörünün 2,6 milyar, hazır giyimin 1 milyar 526 milyon, elektrik-elektronik sektörünün 1 milyar 492 milyon, çelik sektörünün ise 1 milyar 386 milyon dolarlık dış satım yaptığını dile getiren Gültepe, 11 sektörün ihracatını artırdığını, 15 sektörün ise eksi yazdığını söyledi.

Gültepe, TİM verilerine göre 40 ilin ihracatını artırdığını, en çok dış satım yapan 5 kentin İstanbul, Kocaeli, Ankara, Bursa ve İzmir şeklinde sıralandığını belirterek, ağustosta 1014 firmanın ilk kez ihracat yaptığını, bu firmaların ihracata katkısının 66,4 milyon dolar olduğunu ifade etti.

Birim ihracat değerinin 1,5 dolar civarında olduğunu, paritenin ihracata 505 milyon dolar katkı verdiğini söyleyen Gültepe, "En çok ihracat yaptığımız ülkeler Almanya, ABD, Birleşik Krallık, İtalya ve Irak şeklinde sıralandı. 51 ülkede yüzde 50'nin, 89 ülkede yüzde 10'un üzerinde artış sağladık. Toplamda 116 ülkeye artış gerçekleştirdik." diye konuştu.

"Her şeye rağmen büyümenin pozitif seyri hepimizi umutlandırıyor"

Gültepe, 2025'in ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisinin yüzde 4,8 büyüyerek beklentilerin üzerinde performans sergilediğini, büyümenin bileşenlerine bakıldığında iç talebin belirleyici rolünün öne çıktığını söyledi.

Hane halkı harcamaları ve yatırımlar büyümeye güçlü katkı sağlarken, ihracatın rolünün sınırlı kaldığını belirten Gültepe, "Bu durum, rekabetçilikte yaşadığımız zorlukların ihracatın ivmesini törpülediğini gösteriyor. Oysa sağlıklı ve kalıcı büyümenin üretim ve ihracatla gerçekleşebileceğini her platformda söylüyoruz. Her şeye rağmen büyümenin pozitif seyri hepimizi umutlandırıyor. Önümüzdeki dönemde ihracatı yeniden büyümenin lokomotifi haline getirecek adımlarla, dengeli ve sürdürülebilir büyüme patikasına gireceğimize yürekten inanmak istiyoruz çünkü son 2 yılda sanayimiz gittikçe güç kaybediyor." ifadesini kullandı.

Gültepe, orta ve uzun vadeli hedefleri için ihracatı her yıl çift rakamlı olarak büyütmeleri gerektiğini vurgulayarak, son 2 yılı sınırlı artışla kapattıklarını, bu yılın 8 ayında da sadece yüzde 4,3 artış sağladıklarını söyledi.

Bunun yeterli olmadığını, daha fazlasını yapabileceklerini belirten Gültepe, rekabetçilikle ilgili sorunların hızlarını kestiğini dile getirdi.

Gültepe, enflasyonun düşürülmesinin arkasında olduklarını, uğraştıklarını ama "sadece sanayinin üzerine kurulmuş enflasyon politikasının" yanlış olduğunu da ihracatçı ve üretici olarak her yerde söylediklerini belirterek şunları kaydetti:

"Gerçekten sanayicinin şu anda yüzde 45-50 faizle finansmana ulaşmada ve finansmanı kullanmada büyük sorunları var, bu sorunlar da maalesef Türkiye'deki rekabetçiliğimizi büyük ölçüde etkiliyor. Bunun sonucunda da özellikle beklenti olarak yüzde 10'un üzerinde olması gereken büyüme, ihracat artışı da düşük kalıyor. Kapanan işletmeler, sayıları katlanan konkordato ilanları, üretimde istihdamı zayıflatıyor. İstihdam yüzde 8,5 ama üretimden hizmet sektörüne doğru büyük kayış var, bunun da iyi analiz edilmesi lazım. Yani sanayi tarafındaki istihdam düşüyor, o da gelecekle ilgili bizler için büyük problem yapabilir. Son dönemde ihracatçının çok zamanı kalmadı. Yeni, farklı, değişik, direkt desteklerle yeni politikaların ortaya çıkması lazım. Aksi takdirde irtifa kaybediyoruz. Ağustos'ta 26 sektörden 15'inin ihracatta eksi yazması, 505 milyon dolarlık parite katkısına rağmen ayı ekside kapatmamız sanayideki çarkların yavaş gittiğini gösteriyor. TİM ve birlikler olarak ihracatımızı artırmak için gece gündüz bakanlığımızla çalışıyoruz."

Geçen ay Avustralya ve Nijerya'ya yönelik ticaret heyeti programı düzenlediklerini, uzak pazarların kendileri için özel anlamı olduğunu, 2024'te Türkiye'nin ortalama ihracat mesafesinin yaklaşık 3 bin kilometre olduğunu anlatan Gültepe, "Bizim bu mesafeyi süratle artırmamız gerekiyor. Bugün bir heyetimiz Meksika'da. Yine bu ay Kuveyt, Almanya ve Filipinler'e heyet düzenliyoruz. Tüm firmalarımızın faaliyetlere katılmalarını bekliyoruz." dedi.