Kamerun’da Anglofon krizi derinleşiyor

Kamerun’un İngilizce konuşan Güney-Batı ve Kuzey-Batı vilayetlerinde (Anglofon bölge) kriz derinleşiyor.

Son 20 günde bölgede ayrılıkçı gruplar beş okula saldırı düzenledi. Saldırılarda bir öğretmen, sekiz öğrenci hayatını kaybetti, 11 öğretmen, yedi öğrenci de kaçırılarak fidye talep edildi.

Hükümetin bütün yasaklamalarına rağmen, Kamerun Rönesans Hareketi (MRC) lideri Maurice Kamto’nun çağrısıyla 22 Eylül’de başkent Yaounde’de yüzlerce kişinin katılımıyla düzenlenen gösterilerin devam edeceği bildirildi.

Göstericiler, Anglofon bölgesindeki askeri faaliyetlerin durdurulmasını istiyor.

Anglofon krizi çözülmeden ve seçim sistemi değişmeden 7 Aralık’ta yapılacak bölgesel seçimlerin adil ve şeffaf seçimler olamayacağını savunan göstericiler, seçimlerin ertelenmesi gerektiğini ileri sürüyor.

Göstericiler, 1982 yılından bu yana ülkeyi yöneten Cumhurbaşkanı Paul Biya’nın istifasını talep ediyor.

Anglofon krizi

Kamerun'da kalkınmayı engelleyen en önemli unsurun, Kuzey-Batı ve Güney-Batı bölgelerinde etkili olan Anglofon krizi olduğu belirtiliyor.

250'den fazla etnik yapının bulunduğu ve hiçbir yapının çoğunluğa sahip olmadığı ülkede, çatışma alanı olarak sömürge döneminden kalan dil faktörü, "Anglofonluk-Frankofonluk" öne çıkıyor.

Hükümetin 2016'da Kuzey-Batı ve Güney-Batı bölgelerindeki okullara ve mahkemelere İngilizce bilmeyen öğretmenleri ve hakimleri tayin etmesi bölgede tepkilere neden oldu. Tepkilerin ardından başlayan gösterilerin büyümesiyle Anglofon krizi patlak verdi.

ABD ve diğer ülkelerdeki Anglofon diasporanın desteğini alan Anglofonlardan bazıları, silahlanarak 1 Ekim 2017'de Kuzeybatı bölgesinde "Ambazonya" adını verdikleri bir devlet kurduklarını ilan etti.

Son verilere göre, Anglofon krizinde ordu ile ayrılıkçılar arasındaki çatışmalarda en az 3 bin kişi yaşamını yitirdi, 679 bin kişi yerinden oldu, 40 bin kişi ise komşu ülkelere sığınmak zorunda kaldı.

Sömürgecilerin mirası Anglofon krizi

Sömürgeci güçler Fransa ve İngiltere’nin Birinci Dünya Savaşı bitmeden alelacele 1916 yılında Kamerun’u sömürgeleştirme arzuları Anglofon krizinin temelleri oldu.

Fransa, Kamerun’un doğu bölümünü, yani ülkenin beşte dördünü işgal ederken, İngiltere ise batı kısmını sahiplenerek bu bölgeyi sömürgesi olan Nijerya’ya bağladı.

Fransa ve İngiltere’nin işgal ettikleri bölgelerde hayata geçirdikleri birbirinden farklı siyasi, idari ve hukuki uygulamalar, sömürge dönemi öncesinde barış ve huzur içinde yaşayan ülkenin ayrışmasına neden oldu.

Bağımsızlık sonrası

Kamerun halkı, 45 sene boyunca sömürgeci güçlerin kendi kültürlerini ve dillerini dikte etmesi sebebiyle birbirini anlayamaz hale geldi. Ülke, 1961’de kazanılan bağımsızlığın ardından, federatif bir sistem tercih etmek durumunda kaldı.

Hükümet, federatif yapının maliyetli olduğunu iddia ederek 1972’de federal sistemden üniter sisteme geçmek için referandum yaptı. Yüzde 80’i Frankofon olan ülkede üniter sisteme geçilme kararı alınarak ülkenin ismi Birleşik Kamerun Cumhuriyeti olarak değiştirildi. Böylece Kamerun tek devlet ancak iki resmi dil, iki yargı ve ayrı ayrı eğitim sistemine sahip oldu.

Cumhurbaşkanı Paul Biya’nın 1983’te Anglofonların lise mezuniyet sınavına Fransızca dersini zorunlu kılması Anglofon krizini derinleştiren diğer bir adım olarak görüldü.

Krizi derinleştiren diğer bir adım ise 1985’te ülkedeki iki kültürün sembolü olarak görülen devletin ismindeki “Birleşik” ibaresinin kaldırılması oldu.