Batı Afrika'da küçük ama stratejik bir aktör: Togo
Batı Afrika'da Gine Körfezi'nde yer alan Togo, başkent Lome'deki liman ve yeni partnerler arayışıyla yabancı yatırımcılar için önemli fırsatlar sunuyor.
Dakar
Benin, Burkina Faso ve Gana'ya komşu olan Togo, 57 bin metrekarelik yüz ölçümüyle Gambiya ve Gine Bissau'dan sonra Batı Afrika'nın en küçük 3'üncü ülkesi olarak kabul ediliyor.
Resmi dili Fransızca olan 8 milyonluk ülkede, resmi dilin yanı sıra 40'tan fazla yerel dil konuşuluyor.
Nüfusunun yaklaşık yüzde 43'ü Hristiyan ve yüzde 14'ü Müslüman olan Togo'da yüzde 35,6 da yerel dinlere inanıyor.
Togo yalnızca 55 kilometrelik kıyı şeridine hakim olsa da başkent Lome'deki liman Batı Afrika'nın en operasyonel limanı olarak öne çıkıyor.
Komşularındaki siyasi istikrarsızlık, ticaret yasağı ya da yetersiz liman altyapısı gibi sorunlar da Togo'ya önemli bir "antrepo" işlevi kazandırıyor.
Togo, Afrika kıtasında 1,2 milyarlık nüfusa ve 3 trilyon dolarlık pazara hitap eden Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Bölgesi Anlaşması'nın de yürürlüğe girmesiyle "geçiş güzergahı" olması sebebiyle avantajlı konumda bulunuyor.
Fransız şirketler grubu Bollore tarafından işletilen, 1,5 milyon konteyner kapasiteli Lome limanı, Sahra Altı Afrika'nın 2'nci, Afrika'nın ise 5'inci büyük aktarma limanı olarak öne çıkıyor.
Başkent Lome'den 24 destinasyona uçuş
Lome yalnızca limanlarıyla değil bölgedeki birçok ülkeye düzenlediği direkt seferlerle de "geçiş noktası" olma özelliğini pekiştiriyor.
Aktarma güzergahı olarak öne çıkan Lome'de 2007'de kurulan ve ilk seferine 2010'da başlayan ulusal hava yolu şirketi Asky, başkentten 24 güzergaha direkt sefer düzenliyor.
Bu güzergahlar arasında Abidjan (Fildişi Sahili), Bamako (Mali), Bangui (Gambiya), Dakar (Senegal) gibi başkentler yer alıyor.
Asky, her geçen gün artan talep nedeniyle Etiyopya Hava Yolları ile gerçekleştirdiği ortak uçuşlarla Brezilya'ya kadar uzanıyor.
Togo'da Çin sınırlarının yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle kapanmasının ardından Türkiye'ye ilginin artması da ülkede yeni destinasyon arayışını beraberinde getirdi.
Bu kapsamda Türk Hava Yolları'nın da Lome'ye direkt seferlere başlaması halinde Türkiye ile Togo arasındaki ticaret hacminin çok büyük ölçüde artacağı tahmin ediliyor.
Yeni partner arayışı
Afrika'da üç Avrupalı gücün sömürgecilik faaliyetlerine sahne olan tek ülke Togo'da sırasıyla Almanya, Birleşik Krallık ve Fransa'nın hakimiyet kurduğu biliniyor.
En son sömürgeci güç olması nedeniyle ülkedeki Fransız etkisi hala devam etse de Togo kendisine bir süredir yeni partnerler arıyor.
Togo, 2014'ten bu yana İngiliz Milletler Topluluğu (Commonwealth) üyesi olmak için çeşitli girişimlerde bulunuyor.
İngiliz Milletler Topluluğuna dahil olmak isteyen Togo, üye ülkelere sosyal ve ekonomik açıdan ciddi destek sunan teknik iş birliği fonundan da yararlanmak istiyor.
Togo ile yaklaşık 50 yıldır ticari ilişkilerde bulunan Çin ise havalimanı yenileme, Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nın tadilatı, otoyol gibi büyük projeler yürütüyor.
Dünyanın en büyük 4. fosfat üreticisi
Togo'da istihdamın yaklaşık yüzde 60'ı tarım alanında sağlanıyor. Kakao, kahve, pamuk gibi tarım ürünlerinin ihracatı, ihracat gelirlerinin yüzde 20'sini oluşturuyor.
Dünyanın en büyük 4'üncü fosfat üreticisi olan Togo'da aynı zamanda kireç taşı ve mermer de ülkenin önemli doğal kaynakları arasında geliyor.
Togo en çok ihracatı Burkina Faso, Benin, Hindistan, Nijer ve Gana ile gerçekleştirirken en çok ithalatı da Çin, Fransa, ABD ve Hollanda ile yapıyor.
Türkiye ile Togo'nun ticaret hacmi ise 90 milyon civarında gerçekleşti.
Türkiye'nin Afrika'daki son açtığı büyükelçilik
Togo'ya Türkiye'den düzenlenen ilk resmi ziyaret Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu tarafından 20 Temmuz 2020'de yapıldı.
Bakan Çavuşoğlu'nun ziyaretinin ardından Türkiye'nin Lome Büyükelçiliği de 1 Nisan 2021'de faaliyete başladı, Lome Büyükelçiliğine Esra Demir getirildi.
Büyükelçiliğin açılmasıyla iki ülke arasındaki ilişkiler ivme kazanırken, Togo'dan Türkiye'ye art arda yapılan resmi ziyaretler ise dikkati çekti.
Togo ile Türkiye arasındaki ziyaret trafiği
Togo Cumhurbaşkanı Faure Gnassingbe 2014'te Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yemin törenine katıldı.
Togo'dan Türkiye'ye ilk resmi ziyaret ise Dışişleri Bakanı Robert Dussey tarafından 2 Haziran 2021'de yapıldı. Resmi temaslarının ardından yaklaşık 1 hafta Türkiye'de kalan Dussey'in ziyaretine ilişkin attığı Türkçe tweetler ilgiyle karşılandı.
Dussey'in ardından Togo Güvenlik ve Sivil Savunma Bakanı Damehame Yark da 23 Haziran'da İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile görüştü.
Togo Savunma Bakanı Essossimna Marguerite Gnakade de 10 Temmuz'da Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ile bir araya geldi. Görüşmede Togo Maliye Bakanı Sani Yaya ile Hava Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Tassounti Djato da yer aldı.
Togo Dışişleri Bakanı Dussey'den 2 ayda 2 ziyaret
Togo Dışişleri Bakanı Dussey, 26 Temmuz'da Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ile yeniden Ankara'da bir araya geldi. Dussey'in 2 aydan 2. kez Türkiye'yi ziyaret etmesi Togo basınında geniş yankı buldu.
Togo Cumhurbaşkanı Gnassingbe, 12 Ağustos Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile telefonda görüştü.
Togo'dan Türkiye'ye yapılan son ziyaret de İstanbul'da düzenlenen 15'inci Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı (IDEF’21) kapsamında 18 Ağustos'ta Togo Savunma Bakanı Marguerite Gnakade tarafından gerçekleştirildi.
Gnakade, IDEF'21 kapsamında Savunma Bakanı Akar ile de bir araya geldi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da 19 Ekim'de Togo'ya resmi ziyaret düzenleyecek. Bu, Türkiye'den Togo'ya cumhurbaşkanı düzeyinde yapılan ilk ziyaret olacak.
Togo-Türkiye İş Formu'nun da Ocak 2022'de Lome'de düzenlenmesi bekleniyor.
Anadolu Ajansı web sitesinde, AA Haber Akış Sistemi (HAS) üzerinden abonelere sunulan haberler, özetlenerek yayımlanmaktadır. Abonelik için lütfen iletişime geçiniz.
