İsrailli 12 insan hakları örgütünün hazırladığı rapor, İsrail'in Gazze Şeridi'ne saldırıların ikinci yılı olan 2025'te işgal altındaki Filistinlilere yönelik insan hakları ihlallerinin de katlanarak arttığı bir yıl olduğunu ortaya koydu.

Rapor, İsrailli insan hakları örgütleri Bimkom, Gisha, HaMoked, İsrail'de İşkenceye Karşı Kamu Komitesi, Yeş Din, İr Amim, İsrail İnsan Hakları İçin Doktorlar, İsrail Sivil Haklar Derneği, Barış İçin Savaşanlar, Emek Shaveh, Breaking the Silence ve Torat Tzedek'in bir araya gelerek oluşturduğu platform tarafından hazırlandı.

Rapora göre, Gazze Şeridi ile işgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te öldürülen Filistinlilerin sayısı bu yıl 2023 Ekim ayı öncesine kıyasla neredeyse iki katına çıkarken, zorla yerinden edilmeler daha önce görülmemiş seviyelere ulaştı.

İsrail'in Gazze Şeridi'ne insani yardım girişlerini sistematik olarak engellemesinin yol açtığı açlık, Filistinliler arasında kitlesel ölümlere sebep olurken bir zamanlar "istisnai" olarak kabul edilen insan hakları ihlallerinin rutin hale geldi.

Raporu hazırlayan İsrailli insan hakları örgütlerinden yapılan ortak açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

"2025, çok az kişinin anlayabileceği bir gerçeği ortaya çıkardı: Sınır tanımayan, uluslararası hukuku sistematik olarak ihlal eden ve savunduğunu iddia ettiği değerleri ortadan kaldıran bir devlet. Açlığın bir silah olarak kullanılması, hastanelere saldırılar, tutukluların ortadan kaldırılması, tüm toplulukların sınır dışı edilmesi ve sivillerin yaygın olarak öldürülmesi 'başarısızlık' değil, politikadır."

İsrail, Gazze'de öldürmeyi ve zorla yerinden etmeyi hız kesmeden sürdürdü

Rapora göre, İsrail'in Gazze Şeridi'ne 2025'te düzenlediği saldırılarda öldürülenlerin sayısı ekim ayına kadar, 20 binin üzerinde çocuk ve 10 binin üzerinde kadın olmak üzere 67 bin 173 oldu.

Ayrıca 10 bin Filistinlinin cesedinin hala daha enkaz altında olduğu tahmin edilirken İsrail saldırılarında 170 binin üzerinde kişi yaralandı.

Geçen yıl Gazze'de bir milyonun üzerinde Filistinli zorla yerinden edilirken 2025'te bu sayı 1.9 milyona ulaştı. Bunun, Gazze Şeridi’ndeki nüfusun yaklaşık yüzde 90'ına tekabül ettiği de vurgulandı.

Öte yandan 1.9 milyon Filistinlinin büyük çoğunluğunun İsrail'in saldırılarla evleri, içme suyu altyapısı ve sağlık kuruluşlarını hedef alması nedeniyle birden çok kez yerinden edildi.

Gazze'de açlık 2025'te "kitlesel ölümlere" dönüştü

Birleşmiş Milletler başta olmak üzere uluslararası kuruluşların Gazze Şeridi'nde "benzeri görülmemiş bir açlık krizi" uyarılarının bu yıl "kitlesel ölümlere" dönüştüğünün altı çizildi.

Gazze'de yalnızca temmuz ayında 13 bin çocuğa şiddetli yetersiz beslenme teşhisi konurken, ekim ayı itibariyle 157'si çocuk 461 kişinin açlıktan yaşamını yitirdiği hatırlatıldı.

Birleşmiş Milletler, 15 Ağustos'ta Gazze kentindeki kıtlığın makul kanıtlarla doğrulandığı duyurmuştu.

BM destekli gözlem kuruluşu Entegre Gıda Güvenliği Aşama Sınıflandırmasının (IPC) raporunda, "15 Ağustos 2025 itibarıyla, Gazze şehrindeki kıtlık (felaket seviyesi olarak bilinen IPC'nin 5. seviyesi) makul kanıtlarla doğrulandı." ifadesine yer verilmişti.

Filistinliler gıda dağıtım alanlarında öldürüldü

İsrail'in aylarca insani yardım geçişine izin vermediği Gazze Şeridi'nde, İsrail-ABD güdümlü Gazze İnsani Yardım Vakfına (GHF) bağlı dağıtım merkezlerinin önünde 2 bin 306 Filistinli öldürüldü, 16 bin 929 kişi ise yaralandı.

Öte yandan Gazze'de Filistinli sivillerin canlı kalkan olarak kullanıldığına ilişkin düzinelerce tanıklığın olduğuna işaret eden raporda, İsrail'in alıkoyduğu ve canlı kalkan kullandığı Filistinlilerin günlerce ve haftalarca elleri kelepçeli, gözleri bağlı tutulduğunun altı çizildi.

İşgal altındaki Batı Şeria'da "kitlesel sürgün"

İsrail'in 1967’den bu yana işgal altında tuttuğu Batı Şeria'da Filistinli topraklarını gasbeden İsraillilerin şiddetinin 2025 yılında ciddi oranda artarak "kitlesel sürgüne" dönüştüğünün altı çizildi.

İşgal altındaki Batı Şeria'da 2023 ve 2024 yıllarında kayıtlara geçen bin 200 yerleşimci şiddeti vakasının bu yıl "kitlesel sürgüne" evrildiği vurgulanan raporda, hayvancılıkla uğraşan Filistinli 44 topluluğun tamamen, 10'unun ise kısmen zorla yerinden edildiği belirtildi.

Filistin topraklarını gasbeden İsraillilerin saldırı ve şiddet eylemleri neticesinde söz konusu topluluklara mensup bin 326'sı çocuk, 2 bin 932 Filistinlinin yerlerinden edildiği kaydedildi.

Öte yandan İsrail ordusu, Batı Şeria'da 2023'te idari tutukluluk adı altında bin 500'ün üzerinde Filistinliyi alıkoyarken, bu yıl ise bu sayı 3 bin 577'ye ulaştı.

İsrail'in alıkoyduğu 98 Filistinlinin işkence, tıbbi bakımdan mahrum bırakılmak ve insanlık dışı koşullar nedeniyle öldüğü belirtildi. Raporda, İsrail'in alıkoyduğu Filistinlilere yönelik kötü muamelesinin sistematik hale geldiği vurgulandı.

Doğu Kudüs'te "mülksüzleştirme"

İsrail’in 1967’den beri işgal altında tuttuğu Doğu Kudüs'te ise 2025 yılında yoğun bir mülksüzleştirme politikasının yürütüldüğü belirtildi.

İsrail'in bölgede yürüttüğü tapu tescil projesini mülksüzleştirme aracı olarak kullandığının altını çizen raporda, yasa dışı yerleşimlerin sayısının Doğu Kudüs'te eşi benzeri görülmemiş şekilde arttığı vurgulandı.

Belediye hizmetlerinin çöktüğü Doğu Kudüs'te Filistinlilerin hareket özgürlüğü kısıtlanırken okulu terk oranlarının arttığı kaydedilen raporda, tüm bu gelişmelerin İsrail'in 2025'te kurumsallaşmış ayrımcılıktan yoğun bir mülksüzleştirme politikasına geçtiğine işaret ettiği belirtildi.

İsrail 2025'te Filistin'in tarihi alanlarını da hedef aldı

Gazze Şeridi'ne saldırıların ikinci yılında İsrail, işgal altındaki Filistin topraklarında müzeler, tarihi binalar ve arkeolojik alanları tahrip etme ve yıkım politikasını sürdürdü.

İsrail, 2025'te Gazze'de Paşa Sarayı, Gazze Kent Arşivi, Refah Müzesi ve antik liman bölgeleri dahil olmak üzere pek çok alanı hedef aldı.

Rapora göre, İsrail'in daha önce işgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te "koruma" ve "turizmi geliştirme" olarak çerçevelenen projeler yerine arkeolojik alanların bölgesel kontrol ve yerinden etme aracı olarak kullandığı görüldü.

İsrail, bu bağlamda yakın dönemde işgal altındaki Batı Şeria'nın Nablus kentine bağlı Sebastia gibi bölgelere "arkeolojik alan olduğunu" belirterek el koydu.