Kırgızistan halkı Türk halkının yanındadır

ANKARA - Halit Gülşen

Kırgızistan Başbakanı Cömert Otorbayev, Soma'da meydana gelen maden faciası nedeniyle üzüntülerini belirterek, "Şahsım ve halkım adına başsağlığı diliyorum. Kırgızistan halkı kardeş Türk halkının yanındadır" dedi.

Çalışma ziyaretinde bulunmak üzere Ankara'ya gelerek Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'la bir araya gelen Kırgızistan Başbakanı Otorbayev, Kant ve Manas askeri üsleri, Kırgızistan'ın Gümrük Birliği üyelik süreci, sınır sorunları ve ikili ilişkiler konusunda AA muhabirinin sorularını yanıtladı.

Başbakan Erdoğan'la görüşmesinde ağırlıklı olarak ekonomik ve kültürel konuların ele alındığını belirten Otorbayev, Kırgız-Türk Manas Üniversitesi'nde Türkiye'nin de katkılarıyla tıp fakültesinin açılmasının planlandığını kaydetti. İki ülke arasında kültürel etkileşimin daha da artmasını sağlamak için tarafların karşılıklı olarak üniversitelerdeki öğrenci kontejyanlarını artırmaya karar verdiğini söyleyen Otorbayev, askeri alanda işbirliğinin de kendileri için büyük önem taşıdığını ifade etti.

Otorbayev, askeri alanda teknik destek ve ekipman sağlanması konusunda Türkiye'den yardım istediklerini kaydederek, bu konuda şimdiye kadar olan işbirliğinin süreceğini vurguladı. Taraflar arasındaki ekonomik ilişkilerin büyük önem taşıdığını dile getiren Otorbayev, şu an ticaret hacminin 400 milyon dolar olduğunu ve ilerleyen yıllarda bu rakamın artmasını ümit ettiğini belirterek, "Türk iş adamlarını Kırgızistan'a daha fazla yatırım yapmaya davet ediyorum" diye konuştu.

Soma'daki maden faciasına da değinen Otorbayev, "Şahsım ve halkım adına başsağlığı diliyorum. Kırgızistan halkı kardeş Türk halkının yanındadır" dedi.

Rus ve Amerikan üsleri

Kırgızistan'daki Manas Amerikan askeri üssünün kullanımına ilişkin son durumu değerlendiren Otorbayev, Kırgızistan Meclisi'nin üssün kapatılmasına dair aldığı kararı anımsatarak, "11 Haziran 2014 tarihi itibariyle, ABD ile olan kiralama sözleşmesi sona eriyor. Bu tarihten itibaren üs tamamen boşaltılmış olacak" dedi. Otorbayev, üssün boşaltılmasının ardından sivil havaalanı olarak kullanılmasının üzerinde çalıştıklarını ve bu kapsamda 8 şirketle görüşmelere devam ettiklerini belirtti. 

Otorbayev, ülkedeki ABD askeri üssünün yanı sıra Kant Rus askeri üssünün durumuna da değinerek, bu üssün Rusya tarafından kullanılmaya devam edeceğini söyledi. Üssün Kollektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ) anlaşması kapsamında kullanıldığına dikkati çeken Otorbayev, bu kapsamda örgütle işbirliğinin devam edeceğini kaydetti.

Gümrük Birliği tartışması

Rusya'nın önderliğinde kurulan ve ilk planda eski Sovyet ülkeleri arasında ekonomik entegrasyonu sağlamak amacıyla oluşturulan Gümrük Birliği'ne Kırgızistan'ın dahil olup olmayacağı tartışmalarına değinen Otorbayev, "Mayıs ayı sonuna kadar yol haritasını belirleyeceğiz ve tahminen bir seneye kadar üye olacağız" dedi. 

Gümrük Birliğine dahil olmanın Kırgızistan'a ekonomik ve ticari açıdan önemli avantajlar sağlayacağını ifade eden Otorbayev, 5 milyonluk Kırgız pazarının 170 milyonluk bir pazara dahil olacağını vurguladı. 

Sovyetlerden kalma sorunlar

Orta Asya'nı üç komşu ülkesi Kırgızistan-Özbekistan-Tacikistan arasında dönem dönem ortaya çıkan sınır sorununa değinen Otorbayev, bu sorunların Sovyetler Birliği döneminden kalma sorunlar olduğunu kaydetti.

Ülkeler arasında tam olarak belirlenmemiş durumda olan bazı sınır bölgelerinin netleştirilmesi konusunda çalışıldığını ve görüşmelerin devam ettiğini ifade eden Otorbayev, "İki ülkenin yöneticileriyle de sık sık bir araya gelerek konuyu ele alıyoruz. Aynı zamanda sınır sorunlarının çözümü için çalışan özel heyetler de oluşturuldu" dedi. 

Türkiye-Kırgızistan ilişkileri

Sovyetler Birliği'nin 1991'de dağılmasının ardından bağımsızlığını kazanan Kırgızistan, Orta Asya Cumhuriyetleri içinde Türkiye'nin yakın işbirliği kurduğu ülkeler arasında önemli bir yere sahip. Türkiye, Kırgızistan'ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülke olmasıyla beraber, ülkeye ekonomik ve askeri alanda önemli yardımlarda bulunan ülkeler arasında yer alıyor. 

Taraflar arasında şu ana kadar 200'e yakın anlaşma ve işbirliği belgesi imzalanırken, 2011'de kurulan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’yle (YDSK) ilişkiler, “stratejik ortaklık” seviyesine çıkarıldı.