Ankara
Dünyanın en büyük 8 petrol şirketinin yılın ilk çeyreğinde elde ettiği kar, gerileyen petrol fiyatlarının etkisiyle geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 20'nin üzerinde düştü.
AA muhabirinin 8 petrol firmasının bilançolarından derlediği verilere göre, Amerikalı ExxonMobil ve Chevron ile Hollandalı Royal Dutch Shell, İngiliz bp, Fransız TotalEnergies, İtalyan Eni, Norveçli Equinor ve Çin Ulusal Denizaşırı Petrol Şirketi'nin (CNOOC) bu yılın ilk çeyreğindeki toplam karı 2024'ün aynı dönemine göre yüzde 21,3 azaldı.
Söz konusu dönemde, ExxonMobil yaklaşık 7,71 milyar dolar, Shell 5,58 milyar dolar, CNOOC 5,01 milyar dolar, TotalEnergies 3,85 milyar dolar, Chevron 3,50 milyar dolar, Equinor 2,63 milyar dolar, bp 1,38 milyar dolar ve Eni 1,34 milyar dolar kar elde ettiğini duyurdu.
Geçen yılın ocak-mart dönemine kıyasla, bp yaklaşık yüzde 49,3, Chevron yüzde 36,4, TotalEnergies yüzde 32,7, Shell yüzde 27,8, CNOOC yüzde 7,9, ExxonMobil yüzde 6,2, Eni yüzde 2,9 ve Equinor yüzde 1,5 daha az kar açıkladı.
ExxonMobil geçen yılın ilk çeyreğinde yaklaşık 8,22 milyar dolar, Shell 7,73 milyar dolar, CNOOC 5,44 milyar dolar, TotalEnergies 5,72 milyar dolar, Chevron 5,50 milyar dolar, Equinor 2,67 milyar dolar, bp 2,72 milyar dolar ve Eni 1,38 milyar dolar kar açıklamıştı.
Söz konusu firmalar, geçen yılın ilk 3 ayında yaklaşık 39,4 milyar dolar civarında net gelir elde ederken bu yılın aynı dönemindeki gelirleri yaklaşık 31 milyar dolar olarak kayıtlara geçti.
- Brent petrol Trump'ın görevini devraldığı 20 Ocak'tan bu yana 19,9 dolar düştü
Uzmanlar, ABD Başkanı Donald Trump'ın ikinci kez başkanlık koltuğuna oturmasının ardından izlediği korumacı ticaret politikalarının ve OPEC+ ülkelerinin üretimi artırmaya yönelik hamlelerinin etkisiyle gerileyen petrol fiyatlarının küresel petrol şirketlerinin karlılığına olumsuz yansıdığını ifade ediyor.
Trump'ın görevi devraldığı 20 Ocak'tan bu yana Brent petrol yüzde 25,1 düşerek yaklaşık 19,9 dolar, WTI ham petrol ise yüzde 26,4 azalarak yaklaşık 20,2 dolar değer kaybetti.
Brent petrolün varil fiyatı, bugün saat 08.49 itibarıyla kapanışa göre yaklaşık yüzde 3,2 azalarak 59,36 dolar oldu. Aynı saatte Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varili 56,16 dolardan işlem gördü. Böylece her iki referans ham petrol türünün fiyatı Şubat 2021'den bu yana en düşük seviyeye geriledi.
- Düşen petrol fiyatları, şirketlerin karlılığını sarsıyor
Dünyanın en büyük petrokimya piyasası bilgi sağlayıcısı ICIS'te Petrol Piyasaları ve Enerji Dönüşümü Direktörü Ajay Parmar, AA muhabirine, şirketlerin karlılık oranlarındaki azalışın temel nedeninin düşük petrol fiyatları olduğunu söyledi.
Parmar, söz konusu şirketlerin büyük kısmının yatırımın karşılığını veren petrol arama ve üretim faaliyetlerine odaklandığını belirterek, "Rusya-Ukrayna Savaşı, ham petrol fiyatlarının artmasına yol açarak şirketlerin karlılıklarına olumlu yansımıştı. Ancak şu anda ham petrolün varil fiyatı 70 doların altına gerilemiş durumda, bu da benzer kar seviyelerinin yakalanmasını oldukça zorlaştırıyor." dedi.
Pandemi sonrası artan küresel petrol talebinin etkisiyle rafine ürünlerden elde edilen karların bir süre yüksek seviyelerde seyrettiğini ancak bu durumun şimdi normale döndüğünü ifade eden Parmar, "Küresel ekonomiler daha yavaş büyüyor ve petrol talebi artışı zayıf kalıyor. Bu nedenle rafinaj marjları pandemi öncesi seviyelere geriledi." diye konuştu.
Parmar, petrol fiyatlarının bu yıl ve 2026'da aşağı yönlü hareketini sürdüreceğine işaret ederek, şöyle devam etti:
"Küresel petrol talebinin artacağına yönelik beklentiler oldukça zayıf. Ayrıca OPEC+ ülkelerinin belirlenen üretim kısıntılarına tam olarak uymamaları ve ABD, Brezilya, Kanada, Guyana gibi OPEC dışı ülkelerin üretimlerini artırmaları, küresel petrol piyasasında arz fazlası yaratacak. Bu durum fiyatlar üzerindeki baskının devam edeceğini gösteriyor."
Trump'ın açıkladığı karşılıklı gümrük vergilerinin etkisiyle küresel ekonomik büyümenin yavaşlamasının şirket karlarını zayıflatmaya devam edeceğini vurgulayan Parmar, "Son birkaç yılda petrol şirketlerinin kaydettiği rekor kar döneminin son bulduğunu ve ilerleyen yıllarda daha düşük kar oranlarının görüleceğini düşünüyoruz." ifadelerini kullandı.
- Fiyatların uzun süre istikrar kazanması beklenmiyor
Norveç'teki Oslo Üniversitesi'nde Doktora Sonrası Araştırma Görevlisi Francesco Sassi de Trump'ın korumacı ticaret politikalarının küresel ekonomik büyümeyi olumsuz etkilemesinin ve bazı petrol üreticilerine uygulanan yaptırımların petrol fiyatlarının uzun süreli istikrar kazanmasının önünde büyük bir engel olduğunu söyledi.
Sassi, petrol piyasalarını etkileyen çok sayıda unsur olduğuna dikkati çekerek, sözlerini şöyle tamamladı:
"Petrol piyasalarının şekillenmesinde sadece ekonomik faktörler değil, ülkeler arasındaki enerji ilişkileri ve bunların coğrafi-siyasi durumlarla nasıl şekillendiği de büyük etkiye sahip. Ayrıca, tedarik zincirindeki olası bozulmalar ve yaptırım korkusuyla ülkelerin enerji ticaretlerinin bir kısmını gizleme eğilimlerini sonucu petrol ticaretinin giderek daha 'karanlık' hale gelmesi de petrol piyasalarının yönünü belirleyecek."