İstanbul
Emtia piyasasında geçen ay ABD'de ekonomik aktivitenin gücünü koruması, Çin'den talebin devam etmesi ve ABD Başkanı Donald Trump'ın tarifelerine ilişkin belirsizliklerle yükseliş eğilimi görülürken, kahve ve değerli metallerdeki yükselişler öne çıktı.Emtia piyasasında yılın ilk ayında pozitif bir seyir izlendi. Dolar ve tahvil faizlerindeki yükselişe karşın yatırımcılar süregelen enflasyon risklerine, artan mali borç endişelerine ve gümrük tarifelerinin normal ticaret dinamiklerini alt üst etme riskine karşı korunmak için emtia piyasasına yöneldi.
ABD'den gelen güçlü ekonomik veriler de emtia piyasasında talebin artabileceği öngörülerini güçlendirdi. Kısa vadeli temel görünümdeki iyileşmelere ek olarak, emtia piyasası, yatırımcıların inatçı enflasyon riskinden korunmak için fiziki varlıklara yönelmesiyle de yükseliş eğilimini sürdürdü.
Başkan Trump'ın açıklamalarının göreve geldikten sonra beklendiği kadar sert olmaması emtia piyasasında risk iştahını artırdı. Ticaret gerginliğinin azalabileceğine yönelik umutlar, emtia piyasalarının yükselişine katkıda bulunurken, Trump'ın gümrük vergileri konusunda belirli bir plan olmaması ve yetkililerin yeni vergilerin "ölçülü" bir şekilde uygulanacağına dair sinyal vermesi de emtia piyasasında talep görünümünü destekledi.
Çin ekonomisine ilişkin endişelerin devam etmesine karşın ülkede talebin güçlü seyretmesi de dikkati çekti.
- Altın Mart 2024'ten bu yana en iyi aylık performansı gösterdi
ABD çekirdek enflasyon verilerinin beklentilerden düşük gelmesinin ABD Merkez Bankasının (Fed) genişleme döngüsünün henüz sona ermemiş olabileceği beklentilerini yeniden canlandırması altına talebi artırdı. Londra'daki altın kiralama oranlarındaki artış da fiyatları yukarı yönlü destekledi. Londra kasalarındaki külçe altın sahiplerinin metallerini kısa vadede diğer alıcılara ödünç vermeleri fiyatları yukarı yönlü etkiledi. Hindistan ve Çin'deki özel yatırımcıların da başka yatırım fırsatlarının olmaması nedeniyle büyük miktarlarda altın satın aldığını aktaran analistler, Hindistan'ın altın üzerindeki ithalat vergilerini düşürmesinin altına olan talebin artmasına yol açtığını belirtti.
Bu gelişmelerle geçen ay ons bazında fiyatlar altında yüzde 6,8, gümüşte yüzde 8,4, platinde yüzde 8,7 ve paladyumda 11,5 arttı. Altının ons fiyatı, geçen yılın mart ayında bu yana en iyi aylık performansını gerçekleştirdi. Altının ons fiyatı geçen yılın mart ayında yüzde 9,24 artmıştı.
Analistler, ABD'nin finansal istikrarına duyulan güvenin azalmasıyla birçok yatırımcının tahvilden ziyade altına yatırım yapmayı tercih ettiğini, Trump kaynaklı risklerin devam etmesiyle güvenli liman varlıklara yönelimin artmasının da altının yükselişinde önemli bir faktör olarak öne çıktığını söyledi.
Ayrıca Trump'ın ikinci başkanlık döneminde ABD'nin borcunun artacağı, bunun da doların zayıflamasına ve altına talebin artmasına neden olacağı öngörülüyor. Analistler Trump'ın ABD Başkanlığına başlamasıyla artması beklenen jeopolitik tansiyonun da altın talebini desteklediğini vurguladı.
Washington yönetiminin tarifeleri ve ticaret politikalarına ilişkin belirsizliklerin ve bunların küresel büyüme üzerindeki potansiyel etkilerinin de altının güvenli liman konumunu güçlendirebileceği değerlendiriliyor.
Öte yandan merkez bankalarının altın ve alternatif yatırım araçlarına yönelmesiyle doların küresel rezervler içindeki payının gerileme eğiliminde olduğunu ifade eden analistler, Çin hükümetinin altın rezervlerini artırmayı sürdürdüğünü belirterek ülkenin uzun vadede altın rezervlerini artırmaya devam edebileceği öngörüsünde bulundu.
Bu arada hisse senedi piyasalarındaki volatilitenin artması durumunda da altının 2025'te yükselişlerine devam edebileceği tahmin ediliyor.
- Gümüş fiyatları arz kaynaklı endişelerle yükseldi
Jeopolitik gerilimler gümüş fiyatlarını da yukarı yönlü etkiledi. Özellikle güneş enerjisine olan talebin gücünü koruması ve gümüş arzının sınırlı kalması gümüş fiyatlarında yükseliş eğilimine neden olan başka bir faktör olarak öne çıktı.
Analistler, gümüşün öncelikle endüstriyel uygulamalarda kullanıldığını ve sıklıkla otomobil, güneş panelleri, mücevher ve elektronik üretiminde yer aldığını belirterek, değerli metalin yukarı yönlü hareketinin Trump'ın gümrük vergilerinden etkilenecek olan küresel endüstriyel talebe bağlı olacağı öngörüsünde bulundu.
Gümüş madenciliğinde Meksika'nın önde gelen ülkeler arasında olduğunu vurgulayan analistler, bu ülkeye yönelik tarife açıklamalarının gümüşte arz endişelerine neden olabileceğini kaydetti.
ABD Başkanı Donald Trump'ın otomobil endüstrisini "kurtaracaklarına" dair açıklaması ise paladyumda talebin artacağına yönelik tahminleri güçlendirdi.
Analistler, paladyumun otomobillerdeki katalitik konvertör üretiminde kullanıldığını belirterek, elektrikli araçlara talebin artmasıyla normal otomobillere olan talebin düşebileceğine yönelik tahminlerin arttığını ve paladyumda talep endişelerinin öne çıktığını ifade etti.
Dünyadaki paladyum talebinin yüzde 70'inden fazlası otomotiv sektöründen geliyor. Trump'ın açıklamaları sonrasında fosil yakıtlı araçlara talep artışı olması durumunda doğal olarak paladyum tarafında da talep artışı olabileceğini söyleyen analistler, bunun da fiyatlara yansıyabileceğini aktardı.
Analistler, paladyumun onsunda 1100 dolar seviyelerinin söz konusu olabileceğini dile getirdi.
Öte yandan Rusya paladyum üretiminde önde geliyor. Trump'ın Rusya ile gerginliği azaltmaya yönelik açıklamaları ve Rusya'nın yeniden uluslararası piyasalara erişebileceği beklentisinin fiyatlar üzerinde baskı oluşturabileceğini belirten analistler, bu yüzden paladyumda çok hızlı bir yükseliş trendi olmayabileceğini ifade etti.
Trump'ın otomobil endüstrisini "kurtaracaklarına" dair açıklaması, platin fiyatlarını da yukarı yönlü etkiledi. Analistler, platinin de otomotiv üretiminde kullanılan önde gelen ürünler arasında olduğunu belirterek, küresel otomotiv sektöründe talebin artabileceğine yönelik tahminlerle geçen ay platin fiyatlarında da kayda değer yükselişler görüldüğünü aktardı.
Rusya kaynaklı jeopolitik risklerden kaynaklanan arz endişeleri de platin fiyatlarını yukarı yönlü etkiledi.
- Baz metallerde bakır fiyatlarındaki yükseliş dikkati çekti
Tezgah üstü piyasada libre bazında fiyatlar bakırda yüzde 6,8, alüminyumda yüzde 1,5 artarken, nikelde yüzde 0,9, çinkoda yüzde 8 azaldı. Kurşunda ise yatay bir seyir izlendi.
Trump'ın tarifelerinin kademeli olacağına yönelik öngörüler bir taraftan baz metal fiyatlarını olumlu etkilerken, diğer taraftan yüksek enflasyon, yüksek faiz oranları ve güçlenen dolardan oluşan faktörler fiyatlar üzerinde baskı oluşturdu.
Çin'de açıklanan büyüme ve dış ticaret verilerinin beklentilerin üzerinde gelmesi de baz metal fiyatlarını yukarı yönlü etkiledi. Analistler, Çin'de iyi gelen verilerin küresel ekonomide resesyon riskinin azalabileceğine yönelik öngörüleri güçlendirdiğini ve bunun da emtia piyasasında özellikle baz metallere genel olarak olumlu yansıdığını söyledi.
Ülkede, bakır stoklarının düşmesi bakır fiyatlarının artmasında önemli bir neden oldu. Çin'in bakır ithalatı da arttı. Ekonomiye yönelik endişelere karşın ülkede talep artışı sürdü, elektrikli araç, rüzgar, solar panel gibi bazı sektörlerde aktivite etkili bir şekilde devam etti. Çin'de elektrik altyapı yatırımları da devam ediyor.
Bakır, Trump yönetiminin tek seferde büyük vergiler uygulamak yerine ticaret tarifelerini yavaş yavaş artıracağı haberiyle de yükseldi. Öte yandan Şili de ileriki yıllara ilişkin bakır üretim tahminlerini düşürdü.
Çin'in alüminyum ihracatının artması talebin güçlü olduğunu ortaya koydu. Avrupa Birliği'nin (AB), Rusya'ya yönelik hazırlanan yeni yaptırım paketi kapsamında alüminyum ithalatını yasaklamayı planlamasıyla alüminyum fiyatları arttı.
Alüminyumun, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali nedeniyle alınacak yeni önlemlere dahil edilebileceği yönündeki haberlerin ardından da fiyatlarda sıçrama yaşandı. Analistler, Çin'de yeni kapasiteye yönelik kısıtlamalar ve üretim büyümesinin yavaşlamasının bu yıl alüminyum pazarının daralmasına neden olabileceğine olabileceğini söyledi.
ABD Başkanı Trump'ın ABD pazarının iki büyük tedarikçisi olan Kanada ve Meksika'ya uygulayacağı gümrük vergileri de alüminyum fiyatlarının yükselmesine neden olan başka bir faktör olarak öne çıktı.
- Brent petrol arz endişelerinin etkisiyle yükseldi
Dolara talebin artması nikel fiyatlarını olumsuz etkiledi. Geçen ay teknoloji şirkketlerindeki satış baskısından dolayı piyasalardaki genel riskten kaçış eğilimi ise çinko fiyatlarını olumsuz etkiledi.
Enerji grubuna bakıldığında Brent petrolün varil fiyatı yüzde 1,7 artarken, New York Ticaret Borsası'nda işlem gören doğal gazın İngiliz Termal Birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı yüzde 15,4 azalış kaydetti.
Brent petrol ABD yönetiminin Rusya'nın petrol üretimi ve ihracatını hedef alan yaptırımlarını yoğunlaştırmasının ardından arz endişelerinin etkisiyle yükseldi. ABD Hazine Bakanlığı, Rusya'nın enerji gelirlerini azaltmayı amaçlayan G7 taahhüdünü yerine getirmek için kapsamlı adımlar atarak, Rusya'nın 2 büyük petrol üreticisi ve ihracatçısı olan Gazprom Neft ve Surgutneftegas ile bunların iştiraklerini yaptırım listesine almıştı.
Kış mevsimiyle beraber talebin artması da Brent petrolün varil fiyatının yükselişinde etkili oldu. Libya kaynaklı arz endişeleri petrol fiyatlarında yükselişi etkileyen başka bir neden oldu. Libya'nın güneyindeki Şerare Petrol Sahası, Libyalıların akaryakıt eksikliğini protesto etmesi sonrasında kapatılmıştı.
Öte yandan şubat ayında hava sıcaklıklarının yükselebileceğine yönelik öngörüler doğal gaz fiyatlarının gerilemesine neden oldu.
- Tarım gurubunda tarifeler ve hava koşulları etkisini gösterdi
Chicago Ticaret Borsası'nda kile başına fiyatlar, buğdayda yüzde 1,5, mısırda yüzde 5,1, soya fasulyesinde yüzde 3,1 artarken, pirinçte yüzde 1,8 azaldı. Mısırın kilesi 4,9750 dolarla Ekim 2023'ten bu yana en yüksek seviyeyi test etti.
Tarifelerin tahıl arzına yönelik sıkıntılara sebep olabileceğine yönelik ilişkin endişeler buğday ve mısır fiyatlarının artmasına neden oldu. Ukrayna'da fiyatların daha fazla yükselebileceğine yönelik tahminlerle çiftçilerin mısır satmaması da mısırda arz endişelerini öne çıkarak başka bir faktör oldu.
Brezilya ve Arjantin'de devam eden kurak hava koşulları da soya fasulyesi fiyatlarının yükselmesine neden oldu. ABD'de pirinç ihracatındaki azalışın talep endişelerini ön plana çıkarmasıyla pirinç fiyatları geriledi. ABD'de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange'de libre bazında fiyatlar, kahvede yüzde 18,2 şekerde yüzde 1,1 artarken, pamukta yüzde 3,1, kakaoda yüzde 7 azaldı.
Kahvenin libre fiyatı ise Başkan Trump'ın Kolombiya'ya ilave gümrük vergisi uygulayabileceğine yönelik açıklamaları sonrasında sert yükseldi. Daha önce dünyanın en büyük arabica üreticisi Brezilya ve robusta çekirdeğinin ana üreticisi Vietnam'daki sıkılaşan arz görünümünün etkisiyle sert yükselen kahve fiyatları, Trump'ın açıklamaları ile yükselişine devam etti.
Analistler, Kolombiya'nın, kahve üretiminde önde gelen ülkeler arasında bulunduğunu belirterek, Trump'ın en son açıklamalarından sonra meydana gelen arz endişeleriyle kahve fiyatlarında yükselişlerin hızlandığını vurguladı.
Brezilya ve Vietnam'da havanın kurak olması nedeniyle üretime yönelik endişeler halihazırda kahve fiyatlarını etkileyen önemli faktörler arasında yer alıyor. Analistler, Latin Amerika'daki kahve üreticilerinin Kolombiya ile aynı tehdit ile karşı karşıya kalma olasılığı yüksek olduğunu belirtti. Kahve üreten ülkelere tarife uygulanması durumunda fiziksel pazarın sekteye uğrayabileceği endişeleri de öne çıkıyor.
Hindistan'da şeker üretiminin düştüğüne dair haberler şeker fiyatlarının yükselmesine neden oldu. Yükselen petrol fiyatları da şeker fiyatlarını olumlu etkiledi. Kakaonun ise üretim maliyetinin oldukça üzerinde işlem görmesi bu ürüne talebin azalmasına neden oldu.
Dünya pamuk üretim tahminlerinin önceki aya göre artış göstermesi de pamuk fiyatlarında gerilemeye sebep oldu.