AA muhabiri, Katolik Kilisesi'nde bir papa öldüğünde ya da istifa ettiğinde bir sonraki papa seçilene dek geçiş sürecini derledi.

• Papa Franciscus hayatını kaybetti

Papa'nın ölümünün ardından Vatikan'da bir papa öldüğünde ya da istifa ettiğinde bir sonraki papa seçilene dek geçiş sürecini yönetecek "Kamerlengo" (Papalık Makam Vekili) Kardinalin, kilise hukuku uyarınca "Sede Vacante" yani Latince "makamın boş olduğunu" ilan etmesi gerekiyor.

Papa, dünyada 1,4 milyar mensubu olan Katolik Kilisesi'nin başı konumunda. Katolik inancına göre Hz. İsa'nın ilk öğrencileri olan havariler arasında başı çeken Aziz Petrus'un yaşayan bir halefi olarak kabul edilir. Dolayısıyla bu durum, Papaları tüm Katolikler için önemli bir otorite kaynağı haline getiriyor.

Halihazırda Kamerlengo olan ve bu sabah Papa Franciscus'un vefat haberini de dünyaya duyuran İrlandalı Kardinal Kevin Joseph Farrell, Papa Franciscus'un ölümünü tasdik etmesi, papalık mührü olan "balıkçı yüzüğünü" imha etmesi, Papa'ya ait özel daireleri mühürlemesi ve "Sede Vacante" ilan etmesi bekleniyor.

Bundan sonra Vatikan'ın, Papa Franciscus için düzenlenecek cenaze törenine dair detayları kısa süre içinde açıklaması gerekiyor.

Papa Franciscus, Aralık 2023'te Meksikalı bir yayın kuruluşuna verdiği demeçte, Vatikan'da şatafatlı bir törenin aksine sade bir törenle son yolculuğuna uğurlanmak istediğini belirtmişti.

Papa, mezarının da geleneklerin dışında diğer papaların aksine Vatikan'daki Aziz Petrus Bazilikası'na değil, her dış gezisinden önce ve sonra Roma'da gidip özel olarak dua ettiği Azize Büyük Meryem (Santa Maria Maggiore) Bazilikası'nda hazırlandığını kaydetmişti.

Buna göre, Papa Franciscus, bir asırdan uzun bir süre sonra Vatikan dışında gömülen ilk Papa olacak.

Papa Franciscus, önceki papaların aksine selvi, kurşun ve meşeden yapılmış üç iç içe tabutta defnedilmek yerine çinko ile kaplanmış basit bir ahşap tabut tercih ettiğini belirtmişti.

Cenaze töreninin ardından da Katolik Kilisesi'nin ruhban sınıfında Papa'dan sonra gelen en önemli din adamı konumundaki kardinaller için yeni Papa'yı belirleme süreci başlayacak.

Papa belirleme süreci: Papalık Seçimi (Konklav)

Halihazırdaki Kardinaller Meclisi Dekanı olan Kardinal Giovanni Battista Re'nin, bir önceki papanın cenaze merasiminin ardından 20 gün içinde 80 yaşını doldurmamış kardinallerden oluşan Kardinaller Meclisi'ni (Konklav) Papalık Seçimi için Vatikan'da toplanmaya davet etmesi bekleniyor.

Teamüllere göre, sayısı 115 ile 120 arasında değişen kardinal sayısı, Papa Franciscus'un son dönemde yaptığı atamalar nedeniyle artmış durumda.

Vatikan'ın nisan ayı başında güncellediği resmi verilere göre, halihazırda 136 Kardinal, bir sonraki papayı seçecek olan Kardinaller Meclisi'ne katılabilecek. Kardinaller, kendi aralarından birini yeni Papa seçmek için ilerleyen haftalarda tarihi Sistine Şapeli'nde kapalı kapılar ardında toplanmaya başlayacak.

Kurallara göre, seçimde üçte iki çoğunluğu alan Kardinal, görevi kabul etmesi durumunda yeni Papa olarak ilan edilecek.

Papalık için öne çıkan adaylar arasında İtalyan Kardinal Pietro Parolin, Macar Kardinal Peter Erdo, ABD’li Kardinal Raymond Leo Burke, İtalyan Kardinal Matteo Maria Zuppi, Filipinli Kardinal Luis Antonio Gokim Tagle, İtalyan Kardinal Pierbattista Pizzaballa, Ganalı Kardinal Peter Turkson ve Maltalı Kardinal Mario Grech gibi isimler yer alıyor.

İtalyan Kardinal Parolin

Vatikan Devlet Sekreteri (Başbakan) İtalyan Kardinal Pietro Parolin, ilericiler ve muhafazakarlar arasında uzlaşma rolü oynayabilecek en güçlü adaylardan biri olarak görülüyor.

Papa Franciscus'un papalığa seçildiği Mart 2013'ten sonra Ekim 2013'te devlet sekreterliği makamına getirdiği 70 yaşındaki Parolin, Vatikan'ın Çin ve Vietnam ile yakınlaşmasının başlıca mimarlarından biri olarak öne çıkıyor.

Parolin'in Kilise'nin dış ilişkilerinde daha dengeli bir yaklaşım benimsediği ve uluslararası diplomasi konusunda oldukça deneyimli olduğu biliniyor.

İtalyan Kardinal Zuppi

İtalya Episkoposlar Konferansı (CEI) Başkanı Kardinal Matteo Maria Zuppi, potansiyel adaylar arasında gösteriliyor.

2015'te Bologna Başpiskoposluğuna terfi edilen 69 yaşındaki Zuppi, Jorge Mario Bergoglio adıyla doğan Arjantinli Papa Franciscus'a yakınlığı nedeniyle "İtalyan Bergoglio" olarak anılıyor.

Zuppi'nin, Papa Franciscus gibi göçmenlik ve yoksullukla ilgili konulara odaklı olduğu biliniyor.

İtalyan Kardinal Pizzaballa

60 yaşındaki Kudüs Latin Patriği İtalyan Kardinal Pierbattista Pizzaballa, İsrail, Filistin toprakları ve Ürdün'ü kapsayan başpiskoposluk bölgesiyle Orta Doğu’daki en üst düzey Katolik din adamı.

Papa Franciscus’un Eylül 2023’te atadığı kardinallerden Pizzaballa, Fransisken mezhebine mensup olmasıyla biliniyor.

Pizzaballa, Zuppi ya da Parolin'in seçilmesi durumunda 1978 yılından bu yana ilk kez bir İtalyan Papa olacak.

Trump'la ilişkilendirilen ABD'li Kardinal Burke

76 yaşındaki ABD'li Kardinal Raymond Leo Burke de adı öne çıkan isimler arasında yer alıyor.

Burke, Katolik Kilisesi'ndeki geleneksel öğretileri savunmasıyla öne çıkarken, Papa Franciscus’un reformist yaklaşımlarına karşı profil çiziyor.

Papa Franciscus, Kasım 2014'te, Burke'yi Vatikan'ın en yüksek yargı organı, Kilise'deki tövbe, aforoz ve bağışlama süreçlerinden sorumlu görevinden alarak, Malta Şövalyeleri'nin koruyucusu olarak atadı. 2023'te ise Papa, Burke'nin bu görevini başka bir kardinale devretti.

Yine 2023'te Vatikan, Burke'nin aylık maaşını ve kira ödemediği dairesini iptal etti. Bu olay ayrıcalıkların yeniden düzenlenmesi olarak duyurulmasına rağmen karar cezalandırma olarak değerlendiriliyor.

ABD Başkanı Donald Trump ve Kardinal Burke, kürtaj karşıtlığı, geleneksel aile yapısı ve LGBT hakları gibi konularda ortak görüşlere sahip.

2014'te Papa'nın liderliğini "dümensiz gemiye" benzeten Burke, 2016'da da Trump'ın "Hristiyan değerleri savunacağını ve kürtajla mücadele edeceğini" söylemişti.

Burke, göçmenler konusunda da "temkinli" olunması gerektiğini ifade etmişti.

Macar Kardinal Erdo

Macar Kardinal Peter Erdo, 2013'teki Konklav’da, Avrupa ve Afrika'daki geniş kilise bağlantıları ve Katolik inancını yeniden canlandırmayı hedefleyen Yeni Evangelizasyon hareketinin öncüsü olarak görülmesi nedeniyle papalık için bir aday olarak kabul ediliyor.

72 yaşındaki Erdo'nun adı, Papa Franciscus’un ardından bu yıl yapılacak Konklav'da yeniden öne çıkmış durumda.

Erdo, 2015'teki göçmen krizi sırasında, Papa Franciscus'un kiliselerin mültecileri kabul etme çağrısına karşı çıkmıştı.

Filipinli Kardinal Tagle

67 yaşındaki Filipinli Kardinal Luis Antonio Gokim Tagle ise sosyal adalete olan bağlılığı nedeniyle "Asyalı Franciscus" olarak anılıyor.

1982'de rahip olarak atanmasından bu yana onlarca yıllık pastoral deneyim sahibi olan Tagle, yürüttüğü Imus Piskoposu ve Manila Başpiskoposu görevleriyle de idari tecrübe kazandı.

Tagle, seçilmesi halinde ilk Asyalı papa olacak.

Ganalı Kardinal Turkson

Ganalı Kardinal Peter Turkson, Afrika'da saygı duyulan kilise liderlerinden biri olarak kabul ediliyor.

76 yaşındaki eski Cape Coast Başpiskoposu, Papa Franciscus'un altında Papalık Konseyi Barış ve Adalet Bakanı olarak görev aldı.

Turkson, seçilmesi halinde uzun yıllar sonra bu göreve gelen ilk siyahi papa olacak.

Maltalı Kardinal Grech

Malta'nın Gozo Adası'ndan gelen 68 yaşındaki Piskoposlar Sinodu Genel Sekreteri Kardinal Mario Grech, Papa'nın kilise içindeki reformlarının öncüsü haline geldi.

Grech, 2014'te Vatikan'da yaptığı bir konuşmada ise kilisenin LGBT üyelerine karşı "daha kapsayıcı olması ve çağdaş aile yapılarına dair yaratıcı çözümler bulması" gerektiğini belirtmişti.

Hem muhafazakar hem de ılımlı çevreler tarafından çokça konuşulan Grech, bu özelliği nedeniyle kimileri tarafından güçlü bir aday olarak değerlendiriliyor.