Lübnan'daki Suriyeli tutukluların büyük bölümü 2011 sonrası iç savaş döneminde tutuklananları kapsıyor. Bu kişilerin çoğunun dosyası hala sonuçlanmadı. Tutuklamalar, Esed rejimine karşı muhalif gruplara destek iddialarına dayanıyor. Rejimin devrilmesinin ardından konu, Beyrut ile Şam arasında adli ve siyasi işbirliğinin başlıklarından biri haline geldi.

Mitri, Lübnan ile İsrail arasında Kasım 2024'te varılan ateşkes kapsamında kurulan Ateşkesi Denetleme Komitesi'nin 19 Aralık'taki toplantısı öncesi AA muhabirine gündeme ilişkin açıklamalarda bulundu.

ABD ve Avrupa baskısı sonucu İsrail ve Lübnan arasında müzakere masasına dönüşen komite toplantısından önemli beklentileri olduğunu belirten Mitri, uluslararası toplumun, Lübnan ordusunun ülkenin güneyinde Litani Nehri'nin güneyinde görevlerini eksiksiz yerine getirdiğini kabul etmesini hedeflediklerini anlattı.

İkinci hedefin ise İsrail'in ateşkes anlaşmasına uyması için Tel Aviv üzerinde siyasi ve diplomatik baskı kurulması olduğunu dile getiren Mitri, saldırıların durmasının "İsrail’in halen işgal ettiği tepelerden çekilmesine ve sayıları 20 olarak açıklanan esirlerin teslim edilmesine zemin hazırlaması gerektiğini" ifade etti.

İsrail, 27 Kasım 2024'te yapılan ateşkes anlaşmasına rağmen, Lübnan topraklarına yönelik saldırılarını sürdürüyor.

Öte yandan İsrail tarafının, "Ateşkesi Denetleme Komitesi'nin ekonomik anlaşmalara doğru geliştirilmesine" ilişkin söylemlerine ilişkin ise Mitri, bunu "saldırıların durdurulması anlaşmasına uyma sorumluluğundan kaçma" olarak niteledi.

Lübnan ile İsrail arasındaki müzakereler ABD ve Avrupa'nın yoğun baskısı altında sürerken, taraflar masaya birbirinden uzak önceliklerle geliyor. Tel Aviv "ekonomik bölge" söylemiyle sınır hattını güvenlik açısından yeniden düzenlemeyi hedeflerken, Beyrut ise kalıcı ateşkes, saldırıların durması ve işgalin son bulmasını önceleyen bir yaklaşım benimsiyor.

İsrail tehditleri

İsrail'in, Hizbullah'ın elindeki silahların yıl sonuna kadar teslim edilmemesi halinde Lübnan'a yönelik saldırılarını genişleteceği yönünde Beyrut'a iletilen uyarılarına ilişkin konuşan Mitri, olası bir İsrail tırmanışına dair ifadeleri "varsayımlar çerçevesinde" gördüklerini dile getirdi.

Mitri, bazı yabancı temsilcilerin Lübnan'a, İsrail'in Hizbullah'ın kapasitesini yeniden inşa etmesine ilişkin endişelerini aktardığını belirterek, "İsrail'in Lübnan'a saldırılarını genişletme niyetine dair bize ulaşan resmi bir uyarı yok, ordumuz üzerine düşeni yapıyor." ifadesini kullandı.

Bu temsilcilerin, "İsrail'in Lübnan'a yönelik bir saldırıya hazırlanıyor olabileceğinden" söz ettiklerini kaydeden Mitri, "Bize kelimenin tam anlamıyla bir uyarı ulaşmadı." dedi.

Başbakan Yardımcısı, İsrail'in "çelişkili" tutum sergilediğini vurgulayarak, Lübnan açısından önemli olanın uluslararası toplumun "ordunun hükümetin desteğiyle üzerine düşeni yaptığını" görmesi olduğuna dikkati çekti.

Suriye ile ilişkiler

Beyrut-Şam hattındaki temaslarda öne çıkan isimlerden olan Mitri, 8 Aralık 2024'te Esed rejiminin yıkılmasının ardından yeni Suriye yönetimiyle temasları da değerlendirdi.

Rejimin devrilmesinden sonra gündemde öne çıkan Lübnan cezaevlerindeki Suriyeli tutuklular konusunda çalıştıklarını anlatan Mitri, bu meselenin yakında çözülmesini umduklarını dile getirerek, "Suriyeli tutuklular dosyası, Şam'la ortak işbirliğini genişletmeye açılan kapı." değerlendirmesinde bulundu.

Mitri, dosyanın çözümü için Lübnan tarafında "güçlü bir siyasi irade" bulunduğunu belirterek, Suriye'yle temasların "kardeşçe bir zeminde" yürüdüğünü söyledi.

İlgili komitelerde görüşmelerin, her ortak çalışmada olduğu gibi, karşılıklı değerlendirmelerle ilerlediğini ifade eden Mitri, Lübnan'ın tutukluların Suriye'ye iadesini de kapsayan bir adli işbirliği anlaşması hazırlığında olduğunu kaydetti.

Lübnan cezaevlerinde yaklaşık 2 bin Suriyeli tutuklu bulunduğu tahmin ediliyor.

İki ülke arasındaki sınır hattındaki duruma ilişkin ise Mitri, "Şu aşamada önceliğimiz Suriye ile sınırımızın kontrol altına alınması; ardından kara, sonra da deniz sınırlarının belirlenmesi." ifadelerini kullandı.

Lübnan Başbakan Yardımcısı Tarık Mitri, 20 Kasım'da Suriye'ye resmi ziyaret gerçekleştirerek, Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ve üst düzey yetkililerle görüşmüştü.