ИЗМИР/ИСТАНБУЛ (АА) - Американскиот амбасадор во Турција, Том Барак, ја нагласи клучната улога на Анкара во регионалната динамика, велејќи: „Израел треба да се редефинира, тој е во процес на редефинирање. А она што штотуку се случи меѓу Израел и Иран е можност за сите нас да кажеме, тајм аут, создадете нов пат. Турција е клучна за тој нов пат“, пишува Анадолу.

Во интервју за Анадолу, амбасадорот Барак, кој е и специјален претставник на Соединетите Американски Држави (САД) за Сирија, се осврна на своите длабоки лични врски со Турција.

Потсетувајќи се дека неговиот дедо емигрирал во Америка во 1900 година со отомански пасош и 13 лири, Барак рече:

„Да се има дарба и привилегија да се вратам таму од каде што доаѓа мојата ДНК, како висок дипломат на претседателот (американскиот претседател Доналд) Трамп... тоа едноставно е привилегија.“

Амбасадорот Барак зборуваше за односите меѓу САД и Турција и за најновите случувања на Блискиот Исток. Зборувајќи за средбата меѓу Трамп и турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган, одржана за време на Самитот на шефовите на држави и влади на НАТО во Хаг, Барак рече дека Трамп и Ердоган, како и турскиот министер за надворешни работи Хакан Фидан и американскиот државен секретар Марко Рубио, имаат добри лични односи.

„Започнавме со афинитетот и разбирањето на овие четворица мажи, двајцата претседатели и министрите за надворешни работи, кои имаат личен однос на доверба едни со други во еден многу, многу важен момент од историјата“, истакна тој.

Потсетувајќи дека Трамп и Ердоган разговарале по телефон двапати, Барак рече дека тоа помогнало во градењето доверба меѓу нив. Барак нагласи дека на Блискиот Исток се одвива нова ера и истакна дека САД отсекогаш ја сметале Турција за главен сојузник во НАТО.

- Главен регионален играч

Истакнувајќи дека Трамп и Ердоган ја гледаат оваа ситуација како можност за промена на дијалогот, амбасадорот Барак рече:

„Дијалогот на Блискиот Исток бара лидерство, бара силно лидерство“.

Осврнувајќи се на улогата на Турција во НАТО, тој додаде:

„Пред овој состанок на НАТО, отсекогаш сме ја сметале Турција како голем сојузник на НАТО, но, според мое скромно мислење, Турција никогаш не ја добила важноста што треба да ја има како така важен регионален играч“.

Опишувајќи момент за време на самитот на НАТО, Барак се присети:

„Од тој аспект, гледајќи ја семејната слика од НАТО и претседателот Ердоган како стои веднаш до претседателот Трамп, кога се ракуваа, можевте да го видите претседателот Трамп, кој е многу емотивен одвнатре - всушност сладок, љубезен, нежен - но тој обично не го покажува тоа во средина на моќ... Мислам, тоа беше неверојатен момент. Тие навистина се почитуваат еден со друг.“

Зборувајќи за моменталните превирања на Блискиот Исток, тој рече:

„Се наоѓаме во момент на Блискиот Исток каде што сите земји копнеат по решение. 100 години живееме во конфузија, конфузија предизвикана главно од Западот, од раката на Западот, кој секогаш се обидува да се меша.“

Нагласувајќи дека Ф-16 и Ф-35 се значајни компоненти за Турција, сојузникот во НАТО, амбасадорот Барак истакна дека значителен дел од компонентите на F-35 се произведуваат во Турција. Тој нагласи дека Турција веќе платила за Ф-16 и неговата модернизација, и сподели некои анегдоти од периодот кога беа воведени санкциите ЦААТСА (CAATSA).

Барак ја истакна и важноста на продлабочувањето на стратешката соработка, особено во областа на одбраната.

Тој призна дека прашањето за Ф-35 е долгогодишна тема на дебата, наведувајќи дека двете страни сега сакаат тоа да го „остават настрана“ и изразија желба да се тргне „од почеток“.

„(Американскиот) Конгресот е подготвен повторно да го разгледа тоа. Претседателот Ердоган и министерот за надворешни работи Фидан го прават истото и велат: „Ајде да почнеме од нула“. Мислам дека ќе ги видите претседателот Трамп и претседателот Ердоган како им велат на секретарот Рубио и министерот за надворешни работи Фидан: „Завршете го тоа, пронајдете начин и завршете го“, а Конгресот ќе поддржи интелигентен заклучок. Затоа верувам дека имаме можност да најдеме решение до крајот на годината.“

Во врска со прашањата за Ф-35, Ф-16 и С-400, Барак додаде:

„Затоа мислам дека во следните неколку месеци ќе видите продолжување на состанокот меѓу нашите двајца претседатели и нашите двајца државни секретари, билатерална агенда - сите овие работи што се дискутираат пет години. Ф-35, Ф-16, С-400, санкциите, царините се второстепени во однос на она што е нашата мисија.“

„За прв пат, колку што се сеќавам, имате американска и турска посветеност и можете да кажете: наместо да бидеме само одбранбени партнери, да бидеме офанзивни партнери. Како можеме да му помогнеме на турскиот народ и како можеме да создадеме поголемо разбирање со американското население?“, рече тој.

Тој, исто така, ги пофали достигнувањата на Турција во одбранбената индустрија, особено истакнувајќи го глобалниот успех на беспилотните летала TБ2 и Бајрактар на Бајкар, и ја опиша Туркиш ерлајнс како еден од најдобрите превозници во светот.

Амбасадорот Барак, исто така, ги сподели своите мисли за турскиот град Измир на брегот на Егејското Море, велејќи: „Измир, за мене, е пример за тоа како ги зближувате сите овие заедници, каде што Евреите живееја рамо до рамо со муслиманите, кои живееја рамо до рамо со христијаните“.

„Значи, го гледам ова како пример за тоа што треба да се случи на Блискиот Исток и во светот, што е спојување на култури, мисли, гледишта, без алчност, без непријателство, и мислам дека Турција може да биде централна точка на сето тоа, како што гледате во Сирија. Но, она што се случува во Сирија во голема мера се должи на Турција и нејзиното раководство“, рече американскиот амбасадор.

- Можен договор меѓу Сирија и Израел

На прашањето дали може да се очекува договор меѓу Сирија и Израел, Барак рече:

„Се надевам дека во одреден момент ќе мора да постигнат договор.“

Тој истакна дека сирискиот претседател Ахмед ал-Шара е на власт шест месеци и потсети на историското противење на Израел кон сириската држава. Барак рече дека Ал-Шара отворено изјавил дека не го мрази Израел, не негува верска нетолеранција и сака мир на границата.

„Знам дека Израел го сака истото. Мислам дека она што ќе го видите е почеток на дијалог во позадина за поедноставни гранични прашања за кои можат да се согласат, и на крајот дијалог за деконфликција кој ќе говори како да добиеме стабилна граница?“, рече тој.

Тој изрази верување дека сличен договор може да се постигне со Либан, кој одговара на истиот модел.

„Зошто не можеме да живееме во мир? И какви и да се моите религиозни практики, и тоа ќе го направам во мир... Мислам дека Сирија ќе ја видите како експеримент ова да се заврши што е можно побрзо“, додаде Барак.

Тој нагласи дека трансформацијата е неопходна за да ѝ се даде шанса на Сирија и потсети на поддршката што претседателот Ердоган му ја дава за Ал-Шара.

„Значи, клучот е да се поддржи таа влада сега без мешање во владата, но, нивната иднина е да се ослободат од сите противници на сите свои граници“, рече Барак.

Запрашан за ставот на САД за интеграцијата на североисточна Сирија и улогата на групата што ја нарекуваат Сириски демократски сили (СДС), Барак рече дека Трамп и Рубио јасно ги изразиле своите ставови.

„Ќе има само една национална држава со која ќе се справуваме, а тоа е владата на Сирија“, рече тој.

„СДС, кои имаа компонента од она што го нарекуваме ПКК/ЈПГ, се бореа заедно со Американците и нивната мисија, и против ДЕАШ“, рече тој, додавајќи дека „СДС мора да се интегрира, и воено и политички, во новата Сирија... како што прават Алавитите, како што прават Друзите, како и другите заедници кои бараат застапеност“.

Барак рече дека таков процес бара време.

- Блискиот Исток подготвен за нов дијалог

Кога беше прашан за изјавата на специјалниот претставник на САД, Стив Виткоф, дека голем број земји се подготвени да се приклучат на Абрахамовите договори и покрај тековниот конфликт во Газа, Барак ги пофали исклучителните напори на Виткоф во решавањето на чувствителните прашања.

Тој нагласи дека Израел има секоја можност да изгради единство со муслиманскиот свет. Барак, исто така, ја истакна важноста на првичните договори што ги постигнаа Обединетите Арапски Емирати, Бахреин и Судан во унапредувањето на овој процес.

Барак потсети на забраната за патување за муслиманските земји од 2015 година и како таа на крајот тоа довело до Абрахамовите договори . Тој рече дека првото патување на Трамп во странство, планирано за Ријад во 2016 година, кое ги постави темелите за дијалог меѓу Израел и арапските земји од Персискиот Залив.

Го опиша како „дијалог меѓу Израел и арапските земји од Заливот“, признавајќи дека „многу е тешко да се прошири среде контроверзите околу Газа“.

Нагласувајќи дека сите страни ја преземаат одговорноста за решавање на конфликтот, Барак рече:

„Затоа верувам дека тие ќе го решат проблемот. Во блиска иднина ќе видиме прекин на огнот во Газа. Мислам дека го имаме вистинскиот тим за тоа“.

Тој истакна дека Турција и Израел некогаш имале силни односи и дека таквото помирување е повторно можно, нагласувајќи дека религијата не е причина за судири и додаде:

„Тоа е неразбирање на територијалните желби“.

Амбасадорот Барак, исто така, изрази надеж за обновен дијалог, не само меѓу Сирија и Израел, туку и меѓу Либан и Израел.

„Мислам дека Блискиот Исток е подготвен за нов дијалог. Имаме одлично лидерство од двете страни. Луѓето се уморни од истата стара приказна и мислам дека ќе видите, со мали чекори, како сите почнуваат да се враќаат на Абрахамовите договори - особено како што ситуацијата во Газа исчезнува“, заклучи тој.