- RUSLAN REHİMOV - U Azerbajdžanu se obilježava 33. godišnjica obnove nezavisnosti zemlje, javlja Anadolu.

Nezavisnost Azerbejdžana proglasio je Nacionalni savjet na čelu sa Mehmetom Emin Resulzadeom 28. maja 1918. godine. Zemlja je ponovo zauzela svoje mjesto na sceni historije kao nezavisna država 18. oktobra 1991. godine, nakon što ju je poslije kratkog dvogodišnjeg perioda okupirao Sovjetski Savez.

Iako su Azerbejdžanci živjeli pod sovjetskom vlašću 70 godina, nisu zaboravili da su nekada imali državu koja se smatrala prvom demokratskom republikom Istoka, koja je davala jednaka prava svim građanima bez obzira na rasu, vjeru ili spol.

Masakr žena i djece koji je počinila sovjetska vojska u Bakuu i drugim provincijama 20. januara 1990. godine u potpunosti je poljuljao povjerenje azerbejdžanskog naroda u administraciju Saveza Sovjetskih Socijalističkih Republika (SSSR) i ubrzao proces koji je doveo do nezavisnosti zemlje.

Deklaracija kojom je proglašena nezavisnost prihvaćena je u Vrhovnom vijeću Azerbejdžana, koji je bio parlament tog perioda, 30. augusta 1991. godine. U septembru 1991. održane su sjednice na kojima se raspravljalo o otcjepljenju od Sovjetskog Saveza i proglašenju nezavisnosti. "Ustavni akt o državnoj nezavisnosti Republike Azerbejdžan" prihvatio je Vrhovni savet većinom glasova 18. oktobra 1991. godine.

U prihvaćenom dokumentu Sovjeti su navedeni kao okupatori, a Azerbejdžan je proglašen nasljednikom republike osnovane 1918. godine.

Odluka Vrhovnog vijeća stavljena je na referendum 29. decembra 1991. godine. Na referendumu su skoro svi građani glasali za nezavisnost.

Azerbejdžan je razvio svoju ekonomiju i ojačao svoju vojsku u protekle 33 godine. Povećao je svoje odnose sa sestrinskom zemljom Turkiye na nivo strateške saradnje i postao regionalni akter sa energetskim i transportnim projektima koje je realizovala.

Danas više ne postoji država sa ograničenim ekonomskim mogućnostima i gubitkom svoje zemlje, već snažan Azerbejdžan, čiji se uticaj u regionu i svijetu povećava, čija ekonomija raste i koji je spasio svoju zemlju od okupacije.

- Proces okupacije i oslobođenja Karabaha-

U prvim godinama svoje nezavisnosti, Azerbejdžan se suočio sa teritorijalnim pretenzijama i napadima Armenije.

Iskoristivši političke sukobe u Azerbejdžanu, Armenija je okupirala Karabah i okolne provincije 1991-1993. Kao rezultat okupacije, oko milion Azerbejdžanaca moralo je da napusti svoju domovinu.

Azerbejdžan već godinama pregovarala sa Armenijom preko Minsk grupe-Organizacije za evropsku bezbjednost i saradnju (OEBS), kojom kopredsjedavaju Rusija, SAD i Francuska, kako bi se problem riješio mirnim putem. Nakon što su pregovori propali, a armenska vojska pojačala napade na civilna naselja, Azerbejdžan je pribjegao ostvarivanju svog prava iz međunarodnog prava.

Azerbejdžan je započeo svoju kontraofanzivnu operaciju 27. septembra 2020. godine, nakon što su armenske snage otvorile vatru na azerbejdžanska civilna naselja. U ovoj operaciji, koja se nakon nekog vremena pretvorila u "domovinski rat", azerbejdžanska vojska je spasila svoje teritorije i okončala 30-godišnju čežnju svog naroda.

Drugi rat u Karabahu, koji Azerbejdžanci nazivaju "domovinskim ratom", trajao je 44 dana i završio se 10. novembra 2020. godine, kada je Armenija potpisala deklaraciju prihvatajući svoj poraz.

Azerbejdžanska vojska je za 44 dana oslobodila od okupacije pet gradova, četiri naselja i 286 sela, a u skladu sa potpisanom deklaracijom, armenska vojska je morala da napusti provincije Kalbajar, Lačin i Agdam.

- Azerbejdžanski projekti za naftu i prirodni gas-

Osnova ekonomskog razvoja Azerbejdžana nastala je kada je predsjednik i nacionalni lider Heidar Aliyev potpisao "Dogovor stoljeća" sa 11 kompanija iz sedam zemalja, koji je predviđao eksploataciju najvećeg azerbejdžanskog naftnog polja Azeri-Chirag-Guneshli (ACHG), a vađenje nafte na svjetska tržišta.

Azerbejdžan je sarađivao s Turkiye i Gruzijom na transportu nafte i izgrađen je naftovod Baku-Tbilisi-Ceyhan (BTC).

Azerbejdžan, čija je proizvodnja nafte pala na gotovo nulu početkom 1990-ih, danas prodaje naftu i naftne derivate u više od 30 zemalja.

U periodu predsjednika Ilhama Aliyeva napravljen je iskorak u sektoru prirodnog gasa. Izgrađen je Južni gasni koridor, koji se sastoji od Južnokavkaskog gasovoda, Transanadolskog gasovoda (TANAP) i Transjadranskog gasovoda (TAP), koji omogućava transport prirodnog gasa izvađenog iz polja Shah Deniz 2.

- Azerbajdžan ima aktivnu ulogu u međunarodnim organizacijama-

Azerbajdžan, koji je nakon osamostaljenja uspostavio dobre odnose sa svim susjednim i bliskim zemljama osim s Armenijom, ima aktivno učešće u međunarodnim organizacijama poput Organizacije turskih država (TDT), Zajednice nezavisnih država, Organizacije islamske suradnje (OIC), Pokret nesvrstanih, Organizacija za ekonomsku suradnju i OESS.

Azerbajdžan, koji je bio privremeni član Vijeća sigurnosti Ujedinjenih naroda (UN) u razdoblju 2012.-2013., bio je mandat predsjedavajućeg Pokreta nesvrstanih u razdoblju 2019.-2023.

Azerbajdžan će biti domaćin 29. konferencije stranaka (COP 29) Okvirne konvencije UN-a o klimatskim promjenama od 11. do 22. novembra.