Počela je sa svega dve stotine nesređenih kutija nitratnih filmova pronađenih u bunkerima u Tašmajdanskoj pećini, a danas se u njoj mogu na velikom platnu pogledati najpoznatija filmska ostvarenja sa naših prostora i šire, ali i videti klape sa snimanja "Otpisanih" ili haljina koju je legendarna Milena Dravić nosila na dodeli nagrada u Kanu.

Jugoslovensku kinoteku osnovao je 1949. godine Кomitet za kinematografiju tadašnje Federativne Narodne Republike Jugoslavije. Dokument o osnivanju potpisao je maršal Josip Broz Tito, a danas kao jedan od pet najznačajnijih filmskih arhiva na svetu, Kinoteka čuva, prikazuje filmove, kao i prateću filmsku građu, predmete i druge materijale iz istorije sedme umetnosti, piše Anadolu Agency (AA).

- Iskustvo gledanja putem "Carske panorame"-

U samoj zgradi Kinoteke u centru Beograda, nalaze se bioskopske sale, stalna muzejska postavka, kao i biblioteka.

Upravnik Muzeja Jugoslovenske kinoteke Marjan Vujović naveo je za AA da se tokom decenija, Kinoteka razvijala i rasla.

"Ona je bila i tokom bivše Jugoslavije centralna kinoteka, mesto gde su se čuvali svi filmovi koji su stvarani širom Jugoslavije i svi filmovi koji su dolazili kod nas u distribuciju", rekao je Vujović te dodao da je upravo to razlog što je i danas Jugoslovenska kinoteka zadržala isto ime.

Kružni cilindar oko koga su poređane stolice za gledaoce, koji su kroz dva sočiva slična dvogledu mogli da gledaju kako se trodimenzionalne fotografije smenjuju iz 1880. godine, i danas radi, a posetioci Kinoteke mogu da iskuse kako je nekada izgledalo gledanje filmova na mašini poznatoj pod imenom "Carska panorama".

Tu su i Edisonov kinematoskop, kamera braće Limijer s kraja 19. veka, kao i prva filmska kamera braće Pate sa početka 20. veka.

- Klapa sa snimanja serije "Otpisani" -

U prisećanju velikih filmskih dostignuća svakako, osim samih projekcija, pomažu i klapa sa snimanja kultnog ostvarenja, serije "Otpisani" ili železnička kapa koju je Ljubiša Samardžić nosio u filmu "Kraljevski voz", zbog čega upravo legati filmskih umetnika čine još jedno bogatstvo Kinoteke.

"Jedan od delova stalne postavke su i legati. Neke od njih smo dobili i pre nego što smo se uselili u ovu zgradu, neke smo dobili dok su ti glumci i reditelji bili i dalje živi, neki i dalje pristižu. Tu bih izdvojio neke, a plan je da se taj deo širi i dopunjuje. Tu su Milena Dravić i Dragan Nikolić, Ljubiša Samardžić, Pavle Vuisić, Ružica Sokić, Živojin Žika Pavlović i brojne nagrade koje su dobili i brojni predmeti iz njihovog privatnog života, koji i našim posetiocima, iako su poznavali sa malih i velikih ekrana sve te glumce i reditelje, opet daju posebnu toplinu", dodao je Vujović.

Tako se može videti nemačka vojna kapa iz filma "Valter brani Sarajevo", šubara koju je Orson Vels poklonio Pavlu Vuisiću posle snimanja "Bitke na Neretvi", haljina koju je Milena Dravić nosila u Kanu 1980. godine, kada je nagrađena za ulogu u filmu "Poseban tretman" Gorana Paskaljevića, ali i štap Čarlija Čaplina, velikana nemog filma.

Pored čuvanja filmova u arhivu i prikazivanja filmova u bioskopskim salama, jedna od najznačajnijih delatnosti Kinoteke poslednjih godina je digitalna restauracija filmske baštine, istakao je Vujović, kako bi se sačuvali od zaborava svi ti filmski klasici.

Kinoteka svakog meseca ima i programe sećanja posvećene preminulim značajnim umetnicima. Ovaj mesec je obeležila retrospektiva filmova Mire Furlan, jedne od najboljih glumica sa prostora nekadašnje Jugoslavije, ali i ciklus "Velikani svetskog filma" posvećen čuvenom američkom glumcu Кlarku Gejblu.

Kao Dan Kinoteke obeležava se 6. jun, jer je tog dana održana prva filmska projekcija u Beogradu i na Balkanu 1896. godine.