Fransa, Afrika ülkeleriyle yaşadığı sorunlar nedeniyle bu ülkelerdeki askeri operasyonlarını ya sonlandırdı ya da bölgedeki askeri üslerini yerel yetkililere teslim etmek zorunda kaldı.

Mali, Burkina Faso ve Nijer'de yapılan darbeler sonrası bu ülkelerdeki askerlerini çekmek zorunda kalan Fransa; Çad, Fildişi Sahili ve Senegal'de de askeri üslerini devretti.

Fransa'nın Ocak 2015'te Mali'de 5 bin, Nijer'de 1500, Cibuti'de 1500, Çad'da 1000, Orta Afrika Cumhuriyeti'nde (OAC) 900, Fildişi Sahili'nde 600, Gabon'da 350, Senegal'de 350 ve Burkina Faso'da 400 askeri bulunuyordu.

OAC'de 2013'te iç çatışmayı engellemek amacıyla başlatılan ve 2016'da son bulan Sangaris Operasyonu kapsamında görev yapan 900 asker, kademeli şekilde Fransa'dan ayrıldı.

Son olarak 47 Fransız askeri de Aralık 2022'de ülkesine döndü.

Mali, Burkina Faso ve Nijer'in askeri yönetimlerinin Fransa ile askeri anlaşmaları feshetmesi üzerine Aralık 2023 itibarıyla söz konusu 3 ülkede Fransa'nın askeri kalmadı.

Çad yönetiminin talebiyle Ocak 2025 itibarıyla ülkedeki 3 askeri üssünü devreden Fransa, Fildişi Sahili'ndeki tek askeri üssünü de şubat itibarıyla Fildişi Sahili ordusuna bıraktı.

Çad'da görevli Fransız askerlerinin tamamı ülkeyi terk ederken Fildişi Sahili'nde 80 asker ülkede görev yapmaya devam ediyor.

Son olarak 350 Fransız askerinin bulunduğu Senegal'de de Fransa'ya ait tüm üs ve askeri yapılar 17 Temmuz'da yetkililere teslim edildi.

Yine 350 askerin bulunduğu Gabon'da da 1 Temmuz itibarıyla asker sayısı 100'e düşürüldü.

Fransa'nın Senegal'deki üssü de kapatmasıyla Sahra Altı Afrika'da tek kalıcı üssünün bulunduğu Cibuti'deki 1500 olan asker sayısı ise değişmedi.

"İstenmeyen kişi" ilan edilen büyükelçiler ve gönderilen askerler

Mali'de 2020'de Assimi Goita önderliğinde yapılan askeri darbe sonrası Fransa'nın 2013'ten bu yana ülkede yürüttüğü askeri operasyonlar tartışma konusu oldu.

Mali, Şubat 2022'de yaklaşık 5 bin Fransız askerinin görev yaptığı Barkhane Operasyonu unsurlarının topraklarından bir an evvel ayrılmasını talep etti ve Mayıs 2022'de de Fransa ile savunma alanındaki işbirliklerini feshetti.

Fransa, Mali'deki Gao askeri üssünü de kapatmak zorunda kaldı.

Burkina Faso'da da Eylül 2022'de yönetime el koyan İbrahim Traore önderliğindeki askeri yönetim, Ocak 2023'te hem Fransa ile askeri işbirliği anlaşmasını feshetti hem de Fransa'nın Vagadugu Büyükelçisi Luc Hallade'yi sınır dışı etti.

Şubatta da Sabre Operasyonu kapsamında konuşlu 400 Fransız askeri, Burkina Faso'nun talebiyle ülkeden ayrıldı.

Mali ve Burkina Faso'dan ayrılmak zorunda kalan ancak Sahel bölgesini terk etmek istemeyen Fransa, askerlerini Nijer'de yeniden konuşlandırsa da bu plan değişikliği Niamey'deki darbe nedeniyle uzun vadeli olmadı.

Fransa ile yakın ilişkiler kuran dönemin Nijer Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum'un Temmuz 2023'te devrilmesiyle Fransa, Sahel'deki yakın müttefiki Nijer'den de çekilmek zorunda kaldı.

Askeri yönetim, darbeden çok kısa süre sonra Ağustos 2023'te Fransa ile askeri işbirliğini sonlandırdı ve Niamey Büyükelçisi Sylvain Itte'yi "istenmeyen kişi" ilan etti.

Büyükelçi Itte, yaklaşık bir ay ülkeden gitmemek için dirense de Aralık 2023'te Fransa, Niamey Büyükelçiliğini kapattı, yaklaşık 10 yıldır bölgede konuşlu 1500 askerin tamamını da çekti.

Senegal topraklarında 65 yıllık askeri varlık

Fransa, bağımsız Senegal ile imzaladığı anlaşma kapsamında 1960-1974 yıllarında Senegal ordusunun kurulması ve yapılandırılmasında rol oynadı.

Bugün Camp Geille olarak bilinen ancak tam ismiyle Fransız Hava Kuvvetlerinin 160. Hava Üssü'nde Fransızlar, 1974 itibarıyla "Cap-Vert Fransız Kuvvetleri-FFCV" adıyla yeni bir askeri kuvvet kurdu.

Doğrudan Fransa Savunma Bakanlığına bağlı ve Fransa'nın Batı Afrika'daki en önemli askeri gücünden biri olan, 1200 personeli bulunan FFCV, Senegal topraklarında kalıcı muharip gücü olarak 2011'e kadar varlığını sürdürdü.

Senegal'in savunmasına katkı sunma, Senegal ordusuna eğitim, bölgedeki Fransız askeri operasyonları için lojistik ve ikmal üssü hizmeti sunan FFCV, 31 Temmuz 2011'de dağıtıldı.

FFCV'nin yerine ise 2012'de Senegal ile imzalanan yeni bir askeri işbirliği anlaşması sonucu "Senegal'deki Fransız Unsurları-EFS" isimli yeni bir askeri yapılanma kuruldu.

Söz konusu anlaşma ile FFCV'nin aksine Senegal'in toprak bütünlüğünün savunulması ülke ordusuna bırakıldı ve Fransa kendisini sadece destek veren bir ortak olarak yeniden konumlandırdı.

Muharip güç olmayan, Senegal ordusuna askeri eğitim, danışmanlık ve teknik destek veren EFS kadroları subay, uzman eğitmen, lojistik ve teknik personelden oluşuyordu.

Camp Geille'de varlık gösteren EFS'nin personel sayısı da 350-400 arasında değişkenlik gösterdi.

EFS'ye ait Dakar'ın Hann bölgesinde lojistik destek, malzeme ve teçhizat deposu işlevi gören "Camp Marechal" ile Dakar limanı içinde yer alan "Quartier Contre-Amiral Protet" yerleşkeleri de mart itibarıyla boşaltılmıştı.

Atlantik boyunca Fransız askeri haberleşmesini sağlayan stratejik bir merkez konumundaki "Rufisque Yüksek Frekans İletim İstasyonu" da 1 Temmuz'da Senegalli yetkililere devredilmişti.

17 Temmuz itibarıyla Fransa'nın Senegal'de yerleşik herhangi bir üssü, haberleşme merkezi ya da yerleşkesi kalmadı.

Senegal ile Fransa arasındaki iş birliği ise devam edecek.

"Senegal'de neden Fransız askeri bulunsun?"

Senegal Cumhurbaşkanı Bassirou Diomaye Faye, Kasım 2024'te Fransız basınına verdiği röportajda ülkesindeki Fransız üssünden rahatsızlığını dile getirmişti.

Faye, "Fransa'da kaç Senegalli asker görev yapıyor? Senegal'de neden Fransız askeri bulunsun? Egemen bir ülkede kaç Fransız askerinin bulunacağına neden Fransızlar karar veriyor? Bu, bizim bağımsızlık anlayışımızla örtüşmüyor. Bizim hiçbir ülkede askeri üssümüz yok, dolayısıyla topraklarımızda da yabancı askeri unsurları kabul etmememiz son derece normal. ABD, Çin, Türkiye ile ülkemizde üsleri olmadan askeri işbirliği yapıyoruz. Fransa'nın sömürgecilikten bu yana burada olması, onlara ayrıcalık tanınacağı anlamına gelmiyor." ifadelerini kullanmıştı.