- Џихат АЛИЈУ

Гајдаџијата Славчо Трајчов се обидува да го заштити културното наследство на Северна Македонија и Турција, гајдата, која е вклучена во листата на нематеријално културно наследство на УНЕСКО.

Роден во селото Дедино, во градот Конче, 81-годишниот Трајчов ја раскажа за Анадолу својата приказна за тоа како првпат се сретнал со гајдата, на која свири веќе 66 години.

Трајчов изјави дека свири гајда од 15-годишна возраст, велејќи: „Мајка ми имаше еден вујко кој свиреше гајда. Тој имаше гајда, и кога ги водев животните на пасење, свиреше гајда, и така научив да свирам“.

Истакнувајќи дека учествувал на многу фестивали и програми во странство, Трајчов рече дека наишол на голем интерес, особено кога присуствувал на програми во традиционална македонска облека, и сите сакале да се фотографираат со него.

- „Гајдата се свири со прсти и мозок“

Трајчов објасни дека работи напорно за да ја одржи гајдата, заедничкото културно наследство, велејќи: „Постои интерес; луѓето сакаат да ја слушаат. Другите инструменти се полесни, на кажеме, кавалот. Уз уста додаваш нешто, а тамбурата и гајдата, на прсти и мозок“.

Трајчов изјави дека делот од гајдата што се користи за приспособување на нотите со притискање со прстите, е направен од шимшир, додека телото е направено од јарешка кожа, и дека го користи инструментот повеќе од 20 години.

Тој истакна дека традицијата на свирење гајда треба да се одржува жива и рече дека посакува идните генерации да ја изучуваат оваа уметност.

- Здивот што се протега од Црното Море до Овче Поле

Гајдата, или тулум како што се нарекува во Турција, беше вклучена во листата на нематеријално културно наследство на УНЕСКО во 2024 година во партнерство со Турција.

Тулумот, кој генерално се свири во Ризе, Артвин, Ардахан, Ерзурум и Гумушхане во Турција, е инструмент специфичен за регионот на Овче Поле во Северна Македонија.

Во Северна Македонија, инструментот се состои од четири дела: мелодиска цевка, фиксна звучна цевка, дувачка цевка и воздушна комора. Во Турција, тој се состои од мелодиска цевка, дувачка цевка и тело.

Иако гајдата или тулумот е поврзана со народната музика, таа се користи и на настани како што се свадби и фестивали.