Анализа на вести

По повлекувањето од Авганистан, Вашингтон се соочува со недоверба од своите сојузници

Многу американски партнери и сојузници кои традиционално се потпираа на американската воена и безбедносна поддршка може да се чувствуваат вознемирено и сфатат дека поддршката на Америка не е секогаш гарантирана

Jonathan Fenton-Harvey  | 15.09.2021 - Обновена : 16.09.2021
По повлекувањето од Авганистан, Вашингтон се соочува со недоверба од своите сојузници

Пишува Џонатан Фентон-Харви

- Авторот е истражувач и новинар кој пишува за конфликтите и геополитиката на Блискиот Исток и Северна Африка, првенствено на регионот на Заливот.

ИСТАНБУЛ (АА) - Светот со ужас гледаше како талибанците го заземаат Авганистан и главниот град Кабул, а нивното објавување на привремената влада [1] на 7 септември беше дополнителен доказ за повлекувањето на Соединетите Американски Држави (САД) полно со недостатоци.

Навистина, многу американски партнери и сојузници кои традиционално се потпираа на американската воена и безбедносна поддршка може да се чувствуваат вознемирено и сфатат дека поддршката на Америка не е секогаш гарантирана.

Со воочената загуба на глобалното влијание на САД, некои од нивните сојузници може да побараат поддршка на друго место, дури и да создадат нови сојузи надвор од традиционалната хегемонија на Вашингтон. Во меѓувреме, зголемената доминација на Кина и Русија на Блискиот Исток и околните области може да се интензивира, бидејќи и двете суперсили сакаат да го пополнат постојано проширувачкиот вакуум што го остава Вашингтон.

Во врска со повлекувањето на САД од Авганистан, еден од американските партнери што може да се соочи со непосредни последици е Пакистан. Вашингтон честопати го притискаше Пакистан да стори повеќе за да постигне мировен договор меѓу талибанците и сега распуштената авганистанска влада, и покрај тврдењето на Исламабад дека го исцрпил своето влијание врз талибанците. Јазот очигледно се зголемуваше пред целосното повлекување на Вашингтон.

Понатаму, НАТО рече [2] дека Пакистан има „посебна одговорност“ да обезбеди талибанците да ги исполнат своите меѓународни обврски, а пакистанската министерка за човекови права, Ширин Мазари, одговори дека нејзината земја „повеќе нема да прифаќа да биде жртвено јагне за неуспесите на другите“.

Со таквото влошување на сентиментот помеѓу САД и Пакистан за политичката иднина на Авганистан, Исламабад може да се чувствува отуѓен од Вашингтон, служејќи како предупредувачки пример за тоа како сојузниците на Америка може да се почувствуваат напуштени.

- Поместување на рамнотежата на моќта на Блискиот Исток -

Додека соседите на Авганистан се чувствуваат ранливи, намалувањето на влијанието на Вашингтон на Блискиот Исток може да ги натера неговите регионални сојузници да ги преиспитаат своите ставови. САД веќе планираат да се повлечат од Ирак до крајот на 2021 година. Иако САД ја поддржаа актуелната ирачка Влада, Багдад исто така може да се почувствува изложен, доколку Вашингтон не ги научи лекциите од своето повлекување од Авганистан.

Поважно за Вашингтон се неговите односи со сојузниците од Заливот, како Саудиска Арабија и Обединетите Арапски Емирати (ОАЕ), кои би можеле да се расипат, особено ако продолжат да согледуваат дека американските политики се несигурни, па дури и опасни.

Обединетите Арапски Емирати одамна се подготвени да се оддалечат од сферата на влијание на Вашингтон. На ова укажува нивното приближување кон Иран од почетокот на 2020 година, поради сопствените безбедносни грижи по ескалаторската позиција на поранешниот американски претседател Доналд Трамп кон Техеран. Друг случај за ова е приклонувањето на Абу Даби кон Кина и Русија, по експанзијата на двете сили на Блискиот Исток, во услови на намалувањето на моќта на Вашингтон. Дури и Саудиска Арабија почнува со симпатии да гледа кон Москва и Пекинг, паралелно со нивното проширување на делувањето во Заливот.

Покрај тоа, неодамнешните обиди на Абу Даби да ги поправи односите со Турција може да бидат уште еден резултат на државите кои барем делумно се обидуваат да се оддалечат од потпирањето на американската поддршка. Не е случајно што де факто владетелот на Емиратите и престолонаследник на Абу Даби, Мохамад бин Зајед, на 31 август телефонски го побара турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган по немирите во Авганистан, што набљудувачите го пофалија како позитивен чекор за односите на двете земји.

Ваквиот јасен показател за опаѓачкото влијание на САД и загриженоста во врска со нивната способност да дејствуваат како гарант за светската безбедност го натера Абу Даби да заземе попомирлив став кон Анкара. Турција беше дискутабилно приемчива кон инвестициите на Емиратите пред приближувањето, така што во голема мера беше сопствената иницијатива и прагматичната позиција на Абу Даби што го натера да продолжи со пријателска комуникација со Анкара.

Зближувањето на Турција и Обединетите Арапски Емирати може да претставува еден микрокосмос за тоа како различни земји можат да го земат миротворството во свои раце. Навистина, бидејќи и Анкара и Абу Даби изразија желба да ги зголемат билатералните инвестиции и економските врски, таквите односи би можеле да им овозможат да постигнат повеќе заеднички теми за области како што се Либија и Сирија, за кои претходно се соочуваа со тензии, и каде Вашингтон се бореше да покаже лидерство.

- Јаз во НАТО?

Дури и НАТО може да се соочи со внатрешни јазови по расплетот во Авганистан. Многу од сојузниците на Вашингтон во НАТО сметаа дека администрацијата на Џо Бајден не соработува доволно со своите сојузници во врска со нејзините планови за повлекување. Еден клучен пример е повикот од страна на европските држави [4] Вашингтон да го продолжи планираното повлекување за 31 август, што ќе им даде на тие влади повеќе време да ги евакуираат сопствените државјани.

Сепак, САД одбија и продолжија со своите првични планови. Вашингтон и неговите европски сојузници во НАТО можно е да доживеат поширок раздор. И ако раздорот во НАТО се развие понатаму, тоа ќе биде значителна благодат за Русија, бидејќи таа честопати се обидува да ги искористи областите каде што смета дека НАТО е поделен. Меѓу нив беше Либија, каде што Русија сакаше да го прошири своето влијание во „дворот“ на Европа.

Украина е уште еден сојузник на САД што може дополнително да се почувствува изолирана по повлекувањето на САД, и покрај претходното потпирање на НАТО. Вооружените сили на Украина и безбедноста добија значителни инвестиции во споредба со оние во Авганистан. За време на посетата на Зеленски на Белата куќа на 1 септември, Бајден го увери украинскиот претседател Владимир Зеленски дека Вашингтон ќе пружи „железна“ поддршка на Украина за да се спротивстави на руската агресија.

Но, со оглед на случувањата во Авганистан и потегот на Бајден за [5] санкциите за рускиот гасовод „Северен тек 2“ преку Украина до Германија, за што Зеленски рече дека е изненаден и разочаран, можно е да постои тивка резервираност во Киев за тоа дали поддршката на Вашингтон може да продолжи и да биде сигурно решение.

* Мислењата изразени во овој текст се авторски и нужно не ја одразуваат уредувачката политика на Агенција Анадолија (АА).

[1] https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/anadolu-agency-arrives-at-afghanistans-panjshir-as-armed-clashes-result-in-taliban-s-control/2357396

[2] https://www.dw.com/en/how-the-talibans-afghanistan-takeover-could-hurt-us-pakistan-ties/a-58971659

[3] https://www.aa.com.tr/en/world/uae-hails-positive-phone-call-between-erdogan-bin-zayed/2351546

[4] https://www.euronews.com/2021/08/24/afghanistan-boris-johnson-to-urge-g7-leaders-to-boost-aid-for-refugees

[5] https://www.axios.com/zelensky-biden-ukraine-russia-nord-stream-pipeline-fe50756b-6b82-43f0-b390-734ea3e95de0.html

На веб страницата на Anadolu Agency (AA) објавена е само дел од содржината на вестите од Системот на проток на вести (HAS). За целосната содржина на вестите ве молиме контактирајте нè за претплата.
Поврзани теми
Bu haberi paylaşın