Ankara
Küresel petrol piyasalarında görülen arz artışlarını yakalamakta güçlük çeken talep sebebiyle nisanın ilk haftasını yüzde 9'dan fazla kayıpla kapatan Brent petrolün varil fiyatının uzun süre 80 doları göremeyeceği düşünülüyor.
ABD Başkanı Donald Trump'ın 2 Nisan'da ithalata yönelik karşılıklı tarifelerin uygulanmasına ilişkin kararnameyi imzalamasının ardından küresel ticaret savaşlarının derinleşerek petrol talebini kısıtlayacağı beklentileri güçlendi.
Trump'ın "kurtuluş günü" olarak nitelendirdiği bu açıklamanın ardından, Brent petrolün varil fiyatı, artan talep endişeleriyle aynı gün yüzde 1'e yakın değer kaybederek 73,64 dolardan kapanırken, Batı Teksas türü (WTI) ham petrol de yüzde 0,6 düşüşle 70,48 dolara geriledi.
Ardından, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun kademeli üretim artışı kararına sadık kalınacağını açıklaması da talep daralmasıyla birlikte arz fazlası endişelerini güçlendirerek fiyatlar üzerinde ek baskı oluşturdu.
OPEC+ grubu, 3 Nisan'da yaptığı açıklamada 1 Nisan itibarıyla günlük 2,2 milyon varillik gönüllü üretim kesintisini kademeli bir şekilde sonlandırarak, mayısta günlük 411 bin varillik üretim artışı yapacaklarını bildirmesinin ardından Brent petrol aynı gün yüzde 5'ten fazla değer kaybederek 69,63 dolardan kapattı ve Ekim 2023'ten bu yana en büyük günlük kaybını yaşadı. WTI da aynı gün 5,6 değer kaybederek 66,33 seviyesine indi.
Söz konusu endişelere ek olarak Çin'in 4 Nisan'da ABD'den ithal tüm ürünlere yüzde 34 ek gümrük vergisi getirileceği belirtmesi de olası küresel "ticaret savaşı" riskini güçlendirerek petrol fiyatlarının 63,85 dolara kadar gerileyerek Ağustos 2021'den bu yana ilk kez 65 doların altını görmesine neden oldu.
Brent petrol aynı günü yüzde 6'ya yakın düşüşle 65,74 kapatırken, WTI da yüzde 6'dan fazla azalışla 62,10 dolardan tamamladı. Böylece Brent petrol nisanın ilk haftasında yüzde 9,2 değer kaybederek 65,74 dolara geriledi ve Ağustos 2021'den bu yana en düşük haftalık kapanışı kaydetti.
- "Fiyatlar uzun süre 80 dolar seviyesine dönmeyecek"
Londra merkezli enerji enformasyon şirketi Energy Intelligence Group'un Petrol Piyasaları Ekonomisti Julien Mathonniere, AA muhabirine konuya ilişkin yaptığı değerlendirmede, küresel petrol talebi görünümünün uzun süre düşük seyredeceğini belirterek, fiyatların uzun süre 80 dolar seviyesine dönmeyeceğini söyledi.
Mathonniere, Trump ve OPEC+ grubunun aldığı kararların petrol talebini büyük ölçüde baskıladığına işaret ederek, "OPEC+ grubu piyasaya fazla arz sağlamaya devam ederken, küresel ticaret savaşlarının yarattığı ekonomik belirsizlikler nedeniyle talepte önemli bir artış beklemiyorum. Bu nedenle, petrol fiyatlarının yakın zamanda varil başına 80 dolara geri dönmesini beklemek zor." dedi.
Bu sebeple petrol fiyatlarındaki düşüşün devam etmesinin beklendiğini ifade eden Mathonniere, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Özellikle dünyanın en büyük talep merkezlerinden biri olan Çin'de yapısal ekonomik sorunlar devam ediyor. Üstelik Pekin'in ABD ile büyük bir ticaret fazlası bulunuyor ve bu durum ülkeyi ABD'nin aldığı tarife kararlarında doğrudan hedef haline getiriyor. Petrol talebi hızla artan Hindistan bile olası bir küresel ticaret savaşının yıkıcı ekonomik etkilerini göz ardı edemez. Öte yandan, ABD ekonomisi de yavaşlama riskiyle karşı karşıya çünkü tarifeler nihayetinde Amerikan vergi mükellefleri tarafından ödenecek."
- "Trump'ın korumacı ticaret politikaları, ihracatı artırma hedefleriyle uyuşmuyor"
Mathonniere, ABD yönetiminin ulusal güvenlik politikası ile gümrük tarifelerini ilişkilendirmesinin küresel "ticaret savaşları"nın yaşanmasına zemin hazırladığını ve bu durumun Trump'ın ihracatı artırma hedefleriyle ters düştüğünü ifade etti.
Trump'ın izlediği politikaların küresel ölçekte rekabetçi devalüasyon riskini artırdığını anlatan Mathonniere, "Ülkeler, ABD'nin uyguladığı tarifelere rağmen ihracatlarını rekabetçi tutabilmek için para birimlerini bilinçli olarak değersizleştirebilir. Bu durumda ABD malları diğer ülkeler için daha pahalı hale gelir ve Trump'ın istediğinin aksine ABD'nin ihracatını artırması zorlaşır." ifadelerini kullandı.
Mathonniere, yatırımcıların bu süreçte ABD dolarını izlemesi gerektiğini ifade ederek, doların diğer para birimleri karşısında zayıflaması durumunda petrol talebinin de artacağı bilgisini paylaştı.
Trump'ın ilerleyen 6 ila 8 ay içerisinde doların değerini düşürmeye yönelik adımlar atabileceğini anlatan Mathonniere, böylece ülkede resesyon tehdidi yaratarak ABD Merkez Bankası'nın (Fed) duruma müdahale etmesinin sağlanacağını ifade etti.
Mathonniere, aynı zamanda ABD'nin İran'a yönelik hamlelerine de dikkat edilmesi gerektiğini belirterek, "ABD'nin İran'a yönelik askeri bir saldırısı petrol fiyatlarını varil başına 5 dolar artırabilir, ancak risk primleri genellikle beklenenden daha hızlı düşme eğilimindedir." değerlendirmesinde bulundu.