ИСТАНБУЛ (АА) - Турција ги предводеше, координираше или ги поддржа сите состаноци за Палестина на 80-тото заседание на Генералното собрание на Обединетите нации, изјави турскиот министер за надворешни работи Хакан Фидан, јавува Анадолу.

Анкара ја бранеше палестинската кауза на најсилен можен начин, изјави Фидан за новинарите во Турската куќа (Туркеви) во Њујорк.

Палестинското прашање и ситуацијата во Газа беа „најважната точка на агендата оваа недела на Генералното собрание“, рече тој.

Нагласувајќи дека турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган е иницијатор на состанокот за Појасот Газа, на кој беа присуствуваа лидерите на осум земји членки на Арапската лига и Организацијата за исламска соработка (ОИС), заедно со американскиот претседател Доналд Трамп, Фидан рече: „На овој состанок, како група земји со муслиманско население од речиси 800 милиони, јасно му ги пренесовме на претседателот Трамп нашите очекувања во врска со Газа.“

„Нагласивме дека прекинот на огнот во Газа мора веднаш да се постигне и дека е од суштинско значење да се достави хуманитарна помош во регионот.“

„Заеднички нагласивме дека анексијата на Западниот Брег од страна на Израел е целосно неприфатлива и дека се спротивставуваме на секој обид да се принудат луѓето од Газа да ја напуштат својата татковина“, рече тој.

Изразувајќи надеж дека ќе се создаде позитивен импулс за прашањата што ги покренаа, турскиот министер за надворешни работи рече дека има почетни знаци дека тоа ќе се случи.

Фидан ја нарече декларацијата од страна на некои западни земји за признавање на државата Палестина за време и непосредно пред Генералното собрание „многу значаен развој“.

„Овој исход е исто така конкретен исход од нашата работа како Заедничка контакт група на Организацијата за исламска соработка и Арапската лига. Ние секогаш ќе продолжиме да ја браниме праведната кауза на Палестинците на секоја платформа“, нагласи тој.

Посочувајќи ја важноста на состанокот за Газа, Фидан истакна: „Следната недела, израелскиот премиер ќе го посети и Вашингтон. За нас е важно Америка да игра централна улога во сето ова и да го искористи своето влијание врз Израел.

„За да се доведат САД до оваа точка, дипломатската постапка, стратегијата и чекорите во односите требаше внимателно да се пресметаат и спроведат, еден по еден.“

Нагласувајќи дека моменталните приоритети се постигнување прекин на огнот во Газа, запирање на масакрот врз цивилите и обезбедување пристигнување на хуманитарна помош што е можно поскоро“, турскиот министер за надворешни работи рече дека се работи на документ што дава приоритет на договорот за прекин на огнот и паралелно се занимава со други прашања.

„Ние го дадовме нашиот придонес како релевантни земји. Преговорите се во тек.“

„Ќе продолжиме да правиме сè што е во наша моќ, користејќи ја целата наша креативност и сила, на овој пат“, изјави тој.

Посочувајќи дека „рекорден број земји“ сега ја признаа Државата Палестина, Фидан нагласи дека Турција има за цел да го запре „историското угнетување“ врз палестинскиот народ.

На прашањето во врска со ставот на Турција за планот за постконфликтна обнова на Газа, подготвен од Институтот Тони Блер (TBI), основан од поранешниот британски премиер Тони Блер, Фидан рече дека неговата земја сè уште не добила ништо јасно и конкретно, како што е „Планот на Блер“.

Велејќи дека Турција не е вклучена во таков план, Фидан рече дека Анкара е вклучена само во напорите за прекин на огнот што Вашингтон исто така може да го прифати, и рамковен план за заздравување на раните во Газа, додавајќи дека преговорите за ова прашање се во тек.

Палестинската и израелската страна исто така мора да го прифатат ова, нагласи Фидан. „Ние ќе го искористиме нашето влијание врз Палестинците. Американците ќе го искористат своето влијание врз Израел за да го спроведат ова преку овој механизам“.

„На Тони Блер можеби ќе му биде дадена улога, особено во организирањето на меѓународната помош во одреден момент; тоа е посебно прашање, но она на што ние, како земји од Контакт-групата, чувствително се фокусираме е дека по евентуалниот договор за прекин на огнот, Газа повторно ќе биде администрирана од самите Палестинци“, истакна тој.

- Средба Ердоган-Трамп, односите Турција-САД -

Посетите на Ердоган на Њујорк и Вашингтон беа исклучително продуктивни во однос на контактите на Анкара во рамките на Обединетите нации (ОН) и односите со Вашингтон, нагласи Фидан.

Во врска со средбата меѓу Ердоган и Трамп во Вашингтон, Фидан рече дека разговарано е за регионални и глобални прашања, додавајќи дека Ердоган го покренал палестинското прашање и ги истакнал важните прашања за Турција.

Примарното прашање меѓу нив било брзото воспоставување прекин на огнот во Газа, а Ердоган ги истакнал и ризиците што ги претставуваат експанзионистичките политики на Израел во регионот, изјави Фидан.

Во врска со Сирија, тој додаде дека „двете земји се согласуваат дека територијалниот интегритет и политичкото единство на Сирија мора да се зачуваат“.

Меѓу двајцата лидери, исто така, разговарано е за заедничките чекори што би можеле да се преземат за да се стави крај на руско-украинската војна и за зголемената координација меѓу Турција и САД во рамките на НАТО, истакна турскиот министер за надворешни работи.

Тој рече дека Ердоган го поканил Трамп во посета на Турција и како дел од самитот на НАТО што ќе се одржи во Анкара следната година, додаде Фидан.

Страните, исто така, постигнаа договор дека „прашања како што се санкциите CAATSA (Закон за справување со американските непријатели преку санкции), кои го попречуваат нашето понатамошно зајакнување на односите, мора да се решат“, нагласи тој.

Се дискутираа потенцијални чекори во одбранбената индустрија, рече Фидан. „Ќе работиме на конкретни проекти за унапредување на економските и трговските односи на избалансиран начин и достигнување обем на трговска размена од 100 милијарди долари“.

- Постоењето на законски ограничувања меѓу две земји членки на НАТО е „голем проблем“ -

Во врска со санкциите CAATSA наметнати од САД врз Турција, Фидан рече дека постоењето на законско ограничување меѓу двајца сојузници на НАТО што ги спречува да добиваат нешто еден од друг е „голем системски проблем“.

Наведувајќи дека техничките прашања поврзани со борбените авиони Ф-35 и националните борбени авиони КААН чекаат на разгледување во Конгресот на САД, тој додаде: „Системските ограничувања во нашите односи со САД неизбежно ќе нè натераат да следиме различни пристапи во меѓународниот систем.

„Веќе ги развиваме сопствените капацитети“, рече Фидан, нагласувајќи дека ниедна земја не е самодоволна со своите капацитети и затоа од земјите се бара да имаат култура на сојуз и екосистем на одбранбена индустрија.

Фидан рече дека на состанокот на кој присуствувал, американските претставници побарале технологиите произведени од турската одбранбена фирма „Бајкар“ да можат да послужат како производствена област за САД, додавајќи дека прашањето CAATSA не е еднострано, туку сега се развива во билатерално, по развојот на сопствените капацитети од страна на Турција.

Претседателите на двете земји имаат одлучност да ги решат сите несогласувања во односите, рече турскиот министер за надворешни работи.

- Сирија е „важна“ за регионот и за безбедноста на Турција -

Прашањата што се однесуваат на Сирија се важни за регионалната безбедност и за безбедноста на Турција, изјави Фидан.

Милиони Сиријци сè уште живеат надвор од Сирија како „бегалци“, а за тоа да заврши, Сирија мора да постигне трајна стабилност и да испрати силни сигнали, рече тој.

Посочувајќи дека постои нова перцепција за закана во регионот, особено во Сирија, што започна со израелските напади, Фидан рече дека Сирија има свои проблеми и закани за својот општествен интегритет, истакнувајќи дека страда од инфраструктурни и економски потешкотии наследени од ерата на режимот на Башар ал-Асад, како и од пустошот што го остави граѓанската војна.

Турција, другите регионални земји, ЕУ и САД брзо постигнаа консензус за поддршка на новата администрација во Сирија и заздравување на раните на Сирија, а единството во дејствувањето веќе започна, нагласи тој, посочувајќи дека во овој момент, нападите на Израел почнаа да ја менуваат равенката.

„Како може да се реши ова? Напорите за решавање на ова се во тек. Нашите сириски браќа и сестри водат разговори за ова прашање, а ние даваме поддршка. Водиме разговори и многу често го покренуваме ова прашање со Американците.

„Водиме разговори со земјите од регионот. Ова е клучно прашање. Се стремиме да го решиме ова преку најсоодветните можни дипломатски средства“, рече тој.

Рамковните прашања поврзани со потенцијалната и постојната закана што ја претставува терористичката организација ПКК/ЈПГ, која го користи името Сириски демократски сили (СДФ), се постојано на агендата, истакна Фидан, наведувајќи дека групата постојано се следи билатерално и трилатерално.

Тој истакна дека преговарачките процеси меѓу сириската влада и СДФ се внимателно следени, истакнувајќи дека САД имаат проценки и упатства во врска со нивните еволуирачки ставови и улога во ова прашање.

- Турција подготвена да направи што е потребно во Сирија -

Целта на Турција е да види создавање средина каде што нејзината национална безбедност не е загрозена, каде што ниедно малцинско или мнозинско население, вклучително и курдскиот народ во Сирија, не се гледа себеси под закана, изјави Фидан.

Тој рече дека Анкара е „подготвена да обезбеди и преземе политичка рамка, економски придонес, институционален капацитет, воени и безбедносни мерки што се неопходни за ова“.

„Подготвена е да го стори ова не еднострано, туку заедно со своите партнери и засегнати страни во регионот“, додаде Фидан.