ИСТАНБУЛ (АА) - Американските агенции за финансирање се подготвени да финансираат проекти за нуклеарна енергија во Турција, особено мали модуларни реактори, но чекаат одржливи предлози, изјави висок советник на американскиот Стејт департмент.

„Чекаме проектите да ни се претстават за да можеме да кажеме - да се усогласи проектот со парите“, изјави Џастин Фридман за Анадолу на маргините на 11-тиот Самит за нуклеарни централи во Истанбул, што се одржа на 1 и 2 јули.

„Тие се подготвени да започнат, само ни требаат добри проекти“, додаде Фридман.

Високиот советник истакна дека американската EXIM банка и Американската меѓународна финансиска корпорација за развој (DFC) веќе издале писма на интерес во вредност од повеќе од 17 милијарди долари за реактори во Романија и Полска и сега ја разгледуваат Турција.

„Знам дека тие истражуваат можности тука во Турција и имаат програми за да помогнат особено за мали модуларни реактори“, додаде тој.

Турција ја гради својата прва нуклеарна централа, проектот со четири единици „Аккују“ на брегот на Медитеранот во партнерство со руската државна нуклеарна агенција, Росатом. Реакторите треба да бидат пуштени во употреба за една година и, откако целосно ќе бидат пуштени во употреба, се очекува да задоволуваат околу 10 проценти од побарувачката на електрична енергија во земјата најмалку 60 години.

Анкара, исто така, планира големи електрани во Синоп на Црното Море и во северозападниот тракиски регион, со цел вкупно 20 гигавати инсталиран нуклеарен капацитет до 2050 година. Паралелно, официјалните претставници ги оценуваат малите модуларни реактори како дел од долгорочниот енергетски микс на земјата.

Коментирајќи ја потенцијалната соработка меѓу двете страни во областа на малите модуларни реактори, Фридман, кој работеше како политички советник во Амбасадата на САД во Анкара помеѓу 2014 и 2017 година, рече: „Треба да очекуваме природна соработка меѓу американските и турските компании“.

„Турските компании веќе, денес, обезбедуваат делови и материјали, како и услуги за нуклеарни проекти надвор од Турција“, рече тој.

„Сосема е природно што американските компании ја сакаат таа експертиза и сакаат да ја искористат додека истражуваат проекти тука во Турција“, додаде тој.

- „Со заедничка работа на нуклеарната енергија, двете земји можат да го развијат партнерството“ -

Фридман го нарече сегашниот момент „едно возбудливо време“ за глобалниот нуклеарен сектор, истакнувајќи дека американскиот претседател Доналд Трамп поставил цел од 400 гигавати нуклеарен капацитет во САД до 2050 година. „Тоа е многу амбициозна цел и затоа САД се водечки во целиот свет“, рече тој.

Додаде дека Вашингтон ја гледа нуклеарната соработка како столб на својот поширок стратешки однос со Анкара. „Нуклеарната (соработка) е дел од тоа. И се надеваме дека со заедничка работа на прашањето за нуклеарната енергија, можеме да го прошириме и развиеме нашето партнерство“.

Високиот советник рече дека САД и Турција се „длабоки пријатели и добри партнери“ и изрази надеж дека нивната соработка ќе продолжи да расте во областа на нуклеарната енергија. „Гледаме индикации од двете страни дека сакаме да продолжиме напред и јас сум среќен што сум тука за да бидам дел од тоа“, рече тој.

На прашањето дали наскоро може да се очекува билатерален нуклеарен договор, Фридман рече: „Се надевам на договор наскоро. Се надевам дека ќе бидам дел од тимот што го развива тој договор. Но, во моментов не можам да кажам ништо.“