MANİSA

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Soma'daki Maden Faciasını Araştırma Komisyonu, kazanın meydana geldiği Soma'da ziyaretlerine başladı. 

Soma ilçesinde meydana gelen maden faciası başta olmak üzere, maden kazalarının araştırılarak bu sektörde alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi amacıyla kurulan komisyonun ilk durağı Soma mezarlığı oldu. 

Komisyon başkanı ve AK Parti Aksaray Milletvekili Ali Rıza Alaboyun ve beraberindeki üyeler, hayatını kaybeden işçilerin kabirlerini ziyaret etti. İşçilerden bir kısmının defnedildiği bölümde dua eden heyet üyeleri şehit polis ve askerlerin mezarlarını da ziyaret etti.

Heyet daha sonra Soma Kaymakamlığı'na gelerek kaymakam Mehmet Bahattin Atçı'dan brifing aldı.

Komisyon başkanı Alaboyun, yaptığı açıklamada, 17 komisyon üyesiyle 2 gün boyunca Soma'da incelemelerde bulunacaklarını, Meclis yerine Soma'da toplanmayı tercih ettiklerini söyledi. İlk olarak şehitliği ziyaret ettiklerini kaydeden Alaboyun, daha sonra da aileleri ziyaret edeceklerini belirtti.

Ali Rıza Alaboyun Adana'da öğrencilerin hazırladığı ve Adana Milletvekili Fatoş Gürkan tarafından getirilen "Son namaz" adlı kitabı kaymakam Atçı'ya hediye etti.

Kaymakam Atçı ise, maden sektöründe iş güvenliğinin sağlanması gerektiğini belirterek, madencilikte çevre ve altyapı sorunları için özel pay ayrılması gerektiğini ifade etti. İş güvenliği eğitiminin ciddi şekilde ele alınması gerektiğini bildiren Atçı, "Yerel idareler bu konuda edilgen durumdayız. yerel otoritelerin de katkısı olabilir. Bu konunun sağlam bir yapıya kavuşturulması gerekir" diye konuştu.

Atçı, işçilerin sömürülmemesi için daha basit bir sistem kurulması gerektiğini sözlerine ekledi.

Ailelere ziyaret

AK Parti Aksaray Milletvekili Ali Rıza Alaboyun başkanlığındaki komisyon üyeleri, daha sonra, kızı Serpil'in mezarı başına bıraktığı mektupla tanınan madenci Celal Sevinç'in ailesini ziyaret etti.

Maden işçisi eşi Havva Sevinç, çocukları Döne, Serpil ve Salih ile sohbet eden milletvekilleri, ailenin ihtiyaçlarını dinledi, olay hakkında bilgi aldı.

"Dayalı döşeli bir ev istiyorum"

Havva Sevinç sorumluların cezalandırılmasını istedi, oğlu Salih'in bronşit hastası olduğunu belirtti. Evlerinin oturulmayacak durumda olduğuna dikkati çeken Sevinç, "Dayalı döşeli bir ev istiyorum" dedi.

Eşinin ölümünün ardından kendilerine 600 lira maaş bağlandığının söylendiğini ifade eden Sevinç, maaşın çok az olduğunu belirtti. Sevinç, sorular üzerine herhangi bir yetkilinin ziyaret etmediği ve hiçbir yardım almadıklarını anlattı.

Eşinin 18 yıldır madende çalıştığını ve emekli olmayı tasarladığını kaydeden Havva Sevinç, eşinin madenden sürekli baş ağrısıyla döndüğünü, bir kez de kusma şikayetiyle geldiğini anlattı.

AK Parti Konya Milletvekili Ayşe Türkmenoğlu aileye TOKİ'nin konut projesinden bahsederek kaymakamlığın da daha önce bir ev tahsis edebileceğini söyledi.

Celal Sevinç'in kayınbiraderi Süleyman Özdemir de sorumluların cezalandırılmasını istedi ve dava açacaklarını bildirdi.

Komisyon Başkanı Alaboyun ABD'de 1968'de benzer bir olayın meydana geldiğini, ardından kömür kanununun çıkarıldığını anımsatarak "Biz de bir kömür kanunu çıkaracağız" dedi.

Buradaki sıkıntıları Meclis'e taşıyacaklarını söyleyen Ali Rıza Alaboyun, komisyonun raporu tamamlanmadan da belli aralıklarla toplanarak ilgili bakanlıklara öneri sunacaklarını bildirdi.

Komisyon üyeleri, daha sonra Ali Yüksel ve Niyazi Bayram'ın ailelerini ziyaret etti.

"Kazanın tekrarlanmaması için gayret göstereceğiz"

Alaboyun, ziyaretlerin ardından Soma Kaymakamlığı'nda düzenlendiği basın toplantısında, komisyon kurulduktan sonra bir hafta içinde 5 toplantı yaptıklarını, 6'ncıyı yapacaklarını ifade etti.

Hazırladıkları  program kapsamında Soma'ya ilk ziyaretlerini gerçekleştirdiklerine hatırlatan Alaboyun, Soma ve yer altı kömür işletmeciliği hakkında gelmeden önce bilgi aldıklarını dile getirdi.

Ali Rıza Alaboyun, madencilerin halka enerji sağlamak için canlarından, nefeslerinden verdiklerini belirterek hayatını kaybeden 301 madenciye Allah'tan rahmet dilediklerini ifade etti.

Birinci görevlerinin, kazanın bütün safhalarını ortaya koymak olduğunu ifade eden Alaboyun, "Herkesi dinliyoruz, her söyleneni önemsiyoruz. Dinlenecek kimse varsa, burada olmayabilir, Ankara'ya çağıracağız. Onların sözlerini gözardı etmeyeceğiz. Böyle bir kazanın bir daha olmaması yönünde elimizden gelen bütün gayreti göstereceğiz" diye konuştu.

Kömür için ayrı bir kanun olabilir

Mecliste bütün grupların anlaşarak oy birliği ile komisyonu oluşturduğunu hatırlatan Ali Rıza Alaboyun, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Komisyonun amacı Türkiye'de bir daha böyle kazaların olmaması için genel çözümler üretmek. Yani madencilik kanunumuzdan belki kömürü ayırıp, kömürü ayrı bir kanun haline getireceğiz, kömürün denetimini ayrı bir kanun haline getireceğiz. Kömürde çalışanların özellikle yer altı kömüründe çalışanların eğitimine yönelik ayrı bir düzenleme yapılmasını sağlayacağız. Sosyal haklarına yönelik bugün ailelerle görüştük bu yönde adımlar atacağız." 

Belli ocaklarda hala risk olduğuna işaret eden Alaboyun, "Buna köklü bir çözüm getirmemiz lazım. Bunu ABD, Avrupa, Avustralya 30 yıl önce çözmüşler. Biz de birtakım düzenlemeler yapmışız ama çözmekte geç kalmışız" dedi.

Taş ocakları için ayrı komisyon

Alaboyun, "Bizim komisyonumuz bir araştırma komisyonu, soruşturma komisyonu değil. Burada hiçbir kurumu, kişiyi suçlamak veya hakkında soruşturma yapmak durumda değiliz ama araştırma sonucu çıkacak bazı bilgilerin, bulguların mutlaka o soruşturmayı yapacak kişi ve kurumlara çok büyük faydaları olacaktır" diye konuştu. 

Çözüm bulunamadığı takdirde, sektörün zan altında kalacağını söyleyen Alaboyun, "Madencilik derken biz sadece yer altı kömürüne konsantre olacağız ama gördüğüm kadarıyla taş ocaklarında da sorunlar var. Komisyon olarak TBMM'ye bir araştırma komisyonu kurulması yönünde önerimiz olacak" dedi. 

"Hazirandan sonra devam edebiliriz"

Komisyonun çalışmalarının yasama döneminin sonuna kadar yetişip yetişmeyeceğine ilişkin soruya Alaboyun, şu yanıtı verdi:

"Hazirandan sonra karar alırsak devam edebilir fakat cumhurbaşkanlığı seçimleri geliyor, o yüzden haziran ayında, biz mümkün olduğunca kritik görüşmeleri tamamlayalım istiyoruz. Teknik olarak da kaza alanının içerisine giremiyoruz, orayla ilgili bir rapor ve tespit imkanımız yok, ocağın barajlarının açılmasını bekleyeceğiz. Yerinde görmeden, asla komisyon raporunu tamamlamak istemiyoruz." 

Alaboyun, araştırma komisyonunun raporunu hazırlamak için üç ayı olduğunu ancak bu sürenin uzayabileceğini söyledi.

"İş şahsa dönerse bu soruşturmaya döner"

AK Parti Manisa Milletvekili Hüseyin Tanrıverdi'nin, Uyar Madenciliği sahiplendiği ve oradan birçok madencinin Soma'daki madene geçtiğine ilişkin iddia hatırlatılarak Tanrıverdi'nin dinlenip dinlenmeyeceğine yönelik soruyu Alaboyun, şöyle yanıtladı:

"Bizim komisyonumuza bütün milletvekillerimiz gelebilir. Karar merci biziz. Her türlü milletvekillerimiz gelir, dinleyebilir. Biz kimsenin iddiasını soruşturmak durumunda değiliz. Burada kazanın nasıl olduğunu araştıracağız. İş şahsa dönerse bu soruşturmaya döner. Bizim bu olayı şahsileştirmek gibi bir durumumuz olamaz." 

Alaboyun, ailelerin "yardımların kendilerine ulaşmadığı" noktasındaki yakınmaları ile ilgili soruya da konuyu kaymakam ve diğer kurumlarla çözeceklerini söyleyerek cevap verdi.

Küçük Esra'ya destek sözü 

Ailelerin yaşadığı sıkıntılarını dinleyen komisyon üyeleri, 3 çocuk babası maden şehidi Kenan Akdeniz’in evini ziyareti sırasında eşi Elveda Akdeniz’den çocuklarının eğitim ve sağlık durumları hakkında detaylı bilgiler aldı. Anne Elveda Akdeniz 3 çocuğundan biri olan 6 yaşındaki Esra Akdeniz’in kalp hastasını olduğunu ve 2 yıl önce İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi’nde açık kalp ameliyatı geçirdiğini anlattı. Tedavisinin devam ettiğini söyleyen anneye komisyon üyeleri, tedavinin aksamaması için her türlü desteğin sağlanacağı güvencesini vererek, telefon numaralarını bıraktı.

Ziyaretler esnasında Soma İlçe Müftülüğü’nce görevlendirilen din görevlileri tarafından ailelerin evinde Kuran-ı Kerim tilaveti okundu.

Yangın devam ediyor

Alaboyun ile komisyon üyeleri, facianın meydana geldiği Soma Kömür İşletmeleri A.Ş'ye ait Eynez bölgesindeki maden ocağında yüzey incelemelerinde bulundu.

Milletvekilleri, İmbat Madencilik İşletme Müdürü Gökalp Büyükyıldız, Soma Kömür İşletmeleri Işıklar Ocağı İşletme Müdürü Haluk Evinç ve Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Personel Müdürü Celalettin Gökaşan'dan bilgi aldı.

İşletme Müdürü Haluk Evinç, facianın meydana geldiği madende, günlük olarak oksijen ve metan değerlerini ölçtüklerini belirterek "Standartlara göre en fazla 2 ay beklenmesi gerekir, içerideki oksijenin kesin olarak döndüğünü teyit ettikten sonra bilirkişiler, bakanlık temsilcileri ile bir araya gelip ocağın açılması ve açıldıktan sonra neyin nasıl yapılacağı değerlendirilecek, ardından ocağı açacağız. Bizim direkt amacımız ocaktaki yangının sönmesi" dedi.

Ocaktaki sensörlerden kablolardaki problemden dolayı veri alınamadığını, bazılarına da savcılığın el koyduğunu söyleyen Evinç, numune borularının ağzını açarak içerideki havanın kontrolünü yaptıklarını kaydetti.

Evinç, olay sonrasında diğer işletmeden geldiğini, havalandırmayı ters çevirerek çok sayıda işçiyi kurtardıklarını anlattı.

"Çalışan farklı ücret alacak"

Aynı şirkete bağlı Işıklar ve Atabacası ocaklarının da 20 gündür çalışmadığını hatırlatan Evinç, ocak durduğu zaman bozulduğunu ve tamir için müsait arkadaşlarının gelmesini istediklerini belirtti.

Evinç "Hepimiz bu işletmede çalışıyoruz, bu işletmeyi yaşatmak istiyorsak elinden tutacağız" dedi.  

İşletme Müdürü Haluk Evinç, CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel'in, işçilerin, şirketin diğer ocaklarında çalışmak üzere çağırıldığı iddiası ile ilgili şunları söyledi:

"Biz şu anda çalışan arkadaşlarımıza da söyledik, 'Eğer siz burada gelip çalışıyorsanız farklı bir ücret alacaksınız' dedik. 'Eğer çalışmayan arkadaşlar da ücretlerini alacaklarsa alırlar ama siz onlardan farklı alacaksınız' dedik." 

Maaş ödemelerine ilişkin soru üzerine, şirketin zor durumda olduğundan üst yöneticilerin çalıştıklarını söyleyen Evinç, çarşamba ya da perşembe günü konuya ilişkin açıklama yapılacağını, maaşların en fazla ayın 20'sine kadar sarkacağını vurguladı.

Evinç, işe gelmeyenlerin işten çıkarılacağı bilgisinin doğru olmadığını şu ana kadar kimsenin işten çıkartılmadığını kaydetti.

"İşçi çıkaracağız diye bir şey yok, işe davet mesajıdır"

Personel Müdürü Celalettin Gökaşan da 900 kadar işçiye telefonla işe dönmeleri yönünde mesaj gönderdiklerini ifade etti.

Gökaşan, "Bordroların hazırlığı aşamasındayız. İşçi çıkaracağız diye bir şey yok. İşe davet mesajıdır. Üç gün içerisinde işe gelmeleri gerekiyor. İşten çıkartma anlamına gelmeyecek" dedi.

Evinç ise faciadan sonra çalışacak ve çalışmayacakların ayırt edilmesi için işçilere çağrı yapıldığını söyledi. 

Komisyon üyeleri, Eynez ocağındaki yüzey incelemelerin ardından İmbat madenciliğe ait kömür ocağına inerek bilgi aldı.

Madene inip inceleme yaptılar

Bu arada, TBMM Soma'daki Maden Faciasını Araştırma Komisyonu Başkanı Ali Rıza Alaboyun ve beraberindeki komisyon üyeleri, Soma ilçesinde maden faciasının yaşandığı ocağın yanındaki başka bir madene inerek inceleme yaptı.

Alaboyun ve komisyon üyeleri, inceleme yapacakları İmbat Madencilik'e gelerek şirketin genel koordinatörü Gökalp Büyükyıldız'dan brifing aldı.

Büyükyıldız, maden faciasında kurtarma çalışmalarına kurtarma ekipleriyle katıldıklarını, mahkemenin kendisini de şahit olarak dinleyeceğini belirtti.

Maden sahası ve kömür çıkarma yöntemleri hakkında komisyon üyelerinin sorularını cevaplayan Büyükyıldız, denetlemeye gelen müfettişlerin madenleri iyi tanıyan kişiler olmasının faydalı olacağını, denetimlerden kaçmadıklarını, sürekli denetim altında tutulmalarının kendilerini sıkıntıya sokmayacağını, bilakis rahatlatacağını vurguladı. 

Büyükyıldız, facianın meydana gelmesinde sabotajın da az da olsa ihtimallerden biri olduğunu ifade etti.

Madenci kıyafeti giydiler

Komisyon üyeleri daha sonra, madenci kıyafeti giyerek 3 grup halinde madene indi. Yaklaşık 450 metre derinliğe inen komisyon üyeleri, madende yaklaşık 2 saat inceleme yaptı, yeraltında çalışan işçilerle görüştü.

İncelemenin ardından gazetecilere açıklama yapan Komisyon Başkanı Ali Rıza Alaboyun, madencilerin çalışma koşullarını yerinde gördüklerini, gerçekten de çalışma şartlarının çok ağır olduğunu belirtti. Alaboyun, şöyle konuştu:

"Zonguldak'ta da bulunduk bazı arkadaşlarımızla, orası buradan da ağır ama bir madenci olmak ayrı bir yaşam tarzı, ayrı bir kültür, ayrı bir disiplin. Bunun çok iyi anlaşılması lazım. Bazıları için madenci dediğiniz zaman farklı bir atmosfer doğabilir ama onu düşünenler buraya gelmeli, bu havayı teneffüs etmeli, burada yerinde görmeli. Sadece bantlardan kazının yapılmış olduğu, göçertmeli uzun ayağın bulunduğu yere gidebilmek 45 dakika sürüyor. 9-10 derecelik eğimle iniyoruz, tamamen çamur ve zor şartlar altında. Allah kolaylık versin. Bu çerçevede vefat eden madencilerimizi bir kez daha gönülden andık, Allah rahmet eylesin onlara. Aldıkları para sonuna kadar helal. Buradaki bazı düzenlemeler yapılırken de mümkün olduğu kadar sektörün canlı kalması anlamında bir şeyler de yapmamız lazım. Faturayı birine kesmek adına sektörü de öldürürsek Allah göstermesin, burada madencilik de yapılmaz. O yüzden sıkıntı çekeriz. Bir an evvel biz buralara el atacağız. İş sağlığı, güvenliği tedbirlerini alabildiğimiz kadar alacağız, Avrupa ve Amerika standartları neyse, Başbakanımızın da liderimizin de, parlamentomuzun da vermiş olduğu destekle inşallah bu sorunu kökten çözeceğiz. Allah onlara kolaylıklar versin. Biz girdik çıktık ama onlar hala orada üretim yapıyorlar.''

Komisyon üyelerinden MHP Manisa Milletvekili Erkan Akçay ise insan emeğinin ne kadar kutsal olduğunu ve maden işletmeciliğinin de ne kadar zor bir iş olduğunu yerinde gördüklerini belirtti.

Komisyon, çalışmalarını Soma 'da bugün de sürdürecek.

Muhabir: Nevbahar Kabaklı, Turgay Duyar, Ramazan Ercan