TBMM

Taşeron ve madenlerde yeraltında çalışanlara yönelik önemli düzenlemeler içeren yasa tasarısı, TBMM Başkanlığı'na sunuldu.

İş  Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Yasa Tasarısına göre, alt işverenlik (taşeron) uygulamasının kanuni sınırlar içinde kullanılmaması halinde, alt işveren işçilerine ödenecek ücret ve sağlanacak diğer sosyal haklar, asıl işverenin emsal işçisine veya benzer işi yapan işçiye ödenen ücret ve sağlanan sosyal haklardan az olamayacak. 

Asıl işverene; alt işverenin gerekli iş sağlığı ve iş güvenliği tedbirlerinin alıp almadığını gözetmek ve denetlemek yükümlülüğü getiriliyor. Asıl işveren; alt işverenin işçilerini çalıştırmaya başlamadan ve sözleşmenin devamı aşamasında iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini yerine getirmediğini kontrol etmekle sorumlu tutuluyor. Asıl işveren; alt işveren işçilerinin iş güvenliği araçlarının sağlanması, onların eğitilmesi ve iş güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığının belirlenmesi amacıyla gerekli önlemleri almakla yükümlü oluyor. Bu yükümlülük, alt işverenin iş sağlığı ve güvenliği mevzuatından kaynaklanan yükümlülüklerini ortadan kaldırmayacak. 

Yeraltında çalışan işçilere zorunlu nedenler haricinde, zorunlu çalışma yaptırılamayacak. 

Tasarıyla; 30 veya daha fazla işçinin çalıştığı işyerinde, yeraltında çalışan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi, işçinin kıdem süresine bakılmaksızın işverence ancak geçerli bir sebebe dayandıralarak feshedilebilecek. 

Madenlerde yeraltında çalışanlar için çalışma süresi, haftalık 36 saatten fazla olamayacak. Madenlerde yer altında çalışan işçilerin izin süreleri 4 gün artırılacak. Yeraltında çalışan ve 5 yıldan daha az kıdeme sahip olan işçinin iş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesiyle daha fazla belirlenmediği durumlarda en az 18 gün yıllık ücretli izin hakkı olacak.

Soma'daki maden faciasında hayatını kaybedenler

Tasarıya göre, Soma'daki maden faciasında hayatını kaybeden sigortalıların, SGK'ya olan her türlü borçları silinecek. Ölüm geliri bağlanan hak sahiplerine prim ödeme şartı aranmaksızın ölüm aylığı bağlanacak. Anne ve babaya gelir ve aylık bağlanırken muhtaçlık şartı aranmayacak. Ölen işçinin yakınlarından bir kişiye kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilebilme hakkı verilecek.

Söz konusu düzenleme 13 Mayıs 2014 tarihi itibariyle geçerli olacak. 

SGK tarafından ortez ve protezlerde standart fiyatlar belirlenip ilgili firmalarla sözleşme yapılacak. Gaziler, ücret ödemeden ortez ve protez alabilecek.

Yurt dışındaki Türk yatırımcılara prim desteği geliyor

Yurt dışında iş üstlenen işverenlerce bu işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri adına SGK'ya ödenmesi gereken sigorta primlerinin üst sınırı, asgari ücretin üç katına indirilecek. İş gücü maliyetinin düşürülerek Türk firmalarının yurtdışındaki rekabet güçleri artırılacak.

Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı bursu ile Türkiye'ye gelen yabancı uyruklu öğrencilerin prim ödeme yükümlüsü bu Başkanlık olacak.

Sigortalılar adına sonradan tahakkuk ettirilen fark prim tutarları, sigortalılar ile tüzel kişilerin kasıt, kusur, hata ya da yanıltıcı beyanından kaynaklanmaması şartıyla, gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaksızın tahsil edilecek. 

SGK tarafından ödenen gelir ve aylıkların, kuruma iade süresi 6 aydan 12 aya çıkarılacak.

SGK, sağlık hizmetlerinde, kurumun müfettişlerince yapılan incelemede telafisi güç veya imkansız bir zararın ortaya çıkması durumunda, müfettiş incelemesi sonuçlanıncaya kadar, sağlık hizmet sunucusuna ödeme yapılmayacak.

SGK tarafından satın alınan taşınmazlar, kamu hizmetlerinde kullanılmak ya da gerektiğinde Hazine'ye ait diğer taşınmazlar gibi değerlendirilmek üzere satın alınan bedel üzerinden Hazine'ye devredilebilecek.

Primler faizsiz yapılandırılacak

Gelir testine başvuruda bulunmamış genel sağlık sigortalısı, bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden aybaşından itibaren 3 ay içinde gelir testine başvurması halinde, primler faizsiz yapılandırılacak. Söz konusu süreyi üç ay daha uzatma konusunda Bakanlar Kurulu yetkili olacak.

Esnaf ve sanatkarlar ile ziraat odaları üye kayıtlarında olması gereken yönetim kurulu kararı, tarihi ve benzeri usul ve esasların eksikliği, üye kayıt defterlerinin noter tasdikli olmaması ya da defterlerdeki yıpranmalar nedeniyle tamamen üyenin iradesi dışında oluşan nedenlerle kişilerin sigortalılıkları sona ermeyecek.

Disiplin cezası sonucu 1999 ile 2005 yıllara arasında memuriyetleri sona erenlerden, aradaki geçen sürenin hizmet olarak sayılmasına imkan tanıyan düzenlemeden, gerekli süre içinde müracaat edemedikleri için yararlanamayanların da hizmet olarak sayılan süreleri emekliliklerinde değerlendirilecek.

Davalarda SGK'ya müracaat şartı getiriliyor

Sosyal güvenlik mevzuatı uygulamasından kaynaklanan davalarda, dava açılmadan önce SGK'ya müracaat şartı getirilecek. Yargı yoluna başvurulmadan önce idari aşamada uyuşmazlıkların çözülmeye çalışılacak. Hizmet tespit davalarında, SGK başvuru şartı aranmayacak.

Zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talebi ile işveren aleyhine açılan davalarda, dava, SGK'ya ihbar edilecek. SGK davaya, davalı yanında katılacak ve yargılama sonucu verilecek karar kesinleştikten sonra uygulamakla yükümlü olacak.

Tasarıyla SGK'ya 92, Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı'na 8 kadro ihdas edilecek.

Yeraltında çalışma süresi haftada 36 saat olacak

Tasarıya göre, yer altı işlerinde çalışan işçiler için çalışma süresi haftada en çok 36 saat olacak, günlük çalışma süresi 6 saati geçemeyecek.
Zorunlu ve olağanüstü haller dışında yeraltı işlerinde çalışan işçilere fazla çalışma yaptırılamayacak.
Yer altında çalışan işçiler için izin süreleri dört gün arttırılacak. Böylece yer altında çalışan ve beş yıldan az kıdeme sahip bir işçinin iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile daha fazla belirlenmediği durumlarda en az 18 gün yıllık ücretli izin hakkı olacak.
Asıl işveren, alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin hak kazandıklan yıllık ücretli izin sürelerinin kullanılıp kullanılmadığını kontrol edecek ve ilgili yıl içerisinde kullanılmasını sağlayacak.

Maden işçilerinin emeklilik yaşı 50'ye düşürülecek

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca tespit edilen maden işyerlerinin yeraltı işlerinde sürekli veya münavebeli olarak çalışan maden işçilerinin 55 olan emeklilik yaşı 50'ye düşürülecek.

Yeraltı işlerinde maden ocakları (elementer cıva bulunduğu saptanan cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işlerde çalışan sigortalıların, bu işlerde fiilen çalışmadıkları ücretli izin, sıhhi izin, yıllık izin, eğitim ve kurs süreleri ile resmi tatil günleri de fiili hizmet süresi zammı kapsamında olacak. 

Tasarı, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nundaki sigortalıların borçlanabilecekleri sürelere ilişkin düzenlemede de değişiklik yapıyor. Buna göre, köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile kamu idarelerinde çalışanlara doğum borçlanma hakkı getirilecek. Ayrıca borçlanılabilecek çocuk sayısı 2'den 3'e çıkarılacak.

Terör mağduru olmaları nedeniyle aylık bağlananlar ile yardım ve destek olmaksızın yaşamak için gereken hareketleri yapamayacak derecede malul olan vazife ve harp malulleri ile bakmakla yükümlü olduğu kişiler, tüp bebek uygulanmasında verilecek destek için aranan, "Son 3 yıl içinde diğer tedavi yöntemlerinden sonuç alamama" ve "En az 5 yıldır genel sağlık sigortalısı olma" şartlarından muaf olacaklar.

Başka tıbbi bir yöntemle mümkün olmaması nedeniyle yapılacak yardımcı üreme yöntemi tedavisi dışındaki, yardımcı üreme yöntemi tedavisinde, katılım payı ilk denemede yüzde 30, ikinci denemede yüzde 25, üçüncü denemede yüzde 20 oranında uygulanacak.