Konya Büyükşehir Belediyesinin desteği Kültür ve Turizm Bakanlığının izniyle kent merkezinde Müze Müdürlüğünce yürütülen "Konya Dış Kale Sur Hattı ve Larende Kapısı" arkeolojik kazısı geçen yıl başladı.

Merkez Meram ilçesi Sahipata Mahallesi'nde yürütülen kazıda, tarihi kaynaklardaki çizimlerde ve 19. yüzyıl sonlarındaki fotoğraflarda görülen surların ortaya çıkarılması amaçlanıyor.

Kazılarda, Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat'ın 1221'de yaptırdığı 3 metre genişliğindeki surların 120 metrelik bölümü ile 11 metrelik bir kapısı gün yüzüne çıkarıldı.

11 metrelik kapı ile surların 120 metresi ortaya çıktı

Kazı sorumlusu Mehmet Ali Çelebi, AA muhabirine, kent merkezinde kasım 2024'te başladıkları çalışmalarda önemli bulgulara ulaştıklarını söyledi.

Konya dış sur duvarlarının yaklaşık 120 metrelik kısmının ortaya çıkarıldığını, bu alan üzerinde Larende Kapısı’nın temellerine ulaşıldığını belirten Çelebi, şu bilgileri verdi:

"Yapılan bu çalışmada dış sur hattı tespit edildi. Yaklaşık 120 metrelik kısmı açığa çıkarıldı. Eskiden Larende yokuşu olarak bildiğimiz yerde, Sultan Alaaddin'in devlet bütçesiyle yaptırdığı Larende Kapısı'nın temeli bir bütün olarak açığa çıkarıldı. 11 metre genişliğinde bir kapı. Surlar 3 metre genişliğinde, tamamı toplama taşlardan, sandık duvar tekniği ile yapılmış, içi moloz dolgulu. Dıştan kaplama yapılmış. Hendek kalıntılarına ve köprü ayaklarına ulaştık. Kazı devam etmektedir."

Moğol tehlikesine karşı inşa edildi

Çelebi, surların yapılma amacının Moğol saldırılarına karşı savunma hattı oluşturmak olduğunu ifade ederek, şunları kaydetti:

"Alaaddin Keykubat, Moğol tehlikesinin hissedildiği bir dönemde şehri korumak için dış sur hattını inşa ettirmiştir. Yaklaşık 4,5 ila 5 kilometre uzunluğundaki bu surlar 1255'te tahrip edilmiş, daha sonra Fatih Sultan Mehmet döneminde onarımlar yapılmıştır. Ancak 1835 yılına gelindiğinde surlar, neredeyse tamamen yok olmaya başlıyor. Avrupalı seyyahların o dönemde yaptıkları çizimler bugün yürütülen kazılarda önemli bir kaynak oluşturdu."

Yüzyıllık tartışmaya arkeolojik yanıt

Çelebi, Konya'da uzun süredir tartışılan "dış surların varlığı" konusunun da açıklığa kavuşturulduğuna işaret ederek, "Hendek var mıydı? hangi döneme aitti, şehrin savunması nasıl sağlanıyordu' gibi sorular vardı. Bu soruların cevabını bulabildiğimiz bir arkeolojik kazı yapılıyor. Bu kazı, Selçuklu başkenti Konya'nın tarihi dokusuna ışık tutan en önemli arkeolojik keşiflerden biridir. İsmi bilinen seyyahların anlattığı, çizimleri yapılan kapı, yapılan kazı çalışmasıyla açığa çıkarıldı." diye konuştu.

Şehrin dört anıtsal kapısından biri

Larende Kapısı'nın şehrin 12 kapısından biri ve devlet bütçesiyle yaptırılan 4 anıtsal kapıdan en görkemlisi olduğunu aktaran Çelebi, "Kapı, Karaman yoluna açıldığı için 'Larende Kapısı' olarak anılmıştır. Kapının ön cephesinde yer alan melek figürleri ve kitabesi, bugün Karatay Medresesi Çini Eserler Müzesi’nde sergilenmektedir. Bu figürler, dönemin taş işçiliğinin en zarif örneklerindendir." ifadelerini kullandı.

Çelebi, yüzyıllardır seyyahların çizimlerinden bilinen Larende Kapısı'nın gün yüzüne çıkarıldığını, Konya’nın Selçuklu kimliğine ait önemli bir yapının varlığı somut biçimde kanıtlandığını sözlerine ekledi.

"Restorasyon projeleri hazırlanacaktır"

Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay ise kazının, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile yürüttükleri kentin "Darülmülk" kimliğini görünür kılmayı hedefleyen büyük dönüşümün ana ayaklarından biri olduğunu vurguladı.

Kazı çalışmalarının, kentin üzerinde taşıdığı çok katmanlı mirasın bir başka halkasını ortaya koyduğunu dile getiren Altay, "Kazıların önümüzdeki aşamasında hendek (savunma çukuru) tespitine yönelik kazılar gerçekleştirilecek ve sur hattının restorasyon projeleri hazırlanacaktır. Nihai hedefimiz bu alanı Konya'nın açık hava müzesi rotasına dahil ederek hemşehrilerimizin ve ziyaretçilerimizin tarihsel bir yolculuk yapabilmesini sağlamaktır." diye konuştu.