NEW YORK - Dildar Baykan
ABD Temsilciler Meclisinde onaylanan geçici bütçe yasa tasarısında, Meksika sınırına örülecek duvar için 5,7 milyar dolar fon ayrıldı fakat Senato bu miktarı kabul etmediği için tasarı, ABD Başkanı Donald Trump ile Kongre arasında krize neden oldu.
Hükümet, 22 Aralık'ta kısmen kapandı ve 27 gün geçmesine rağmen hala açılmadı. ABD tarihinde ilk kez hükümet bu kadar uzun süre kapalı kaldı.
Trump, hükümetin kapanmasından Demokratları sorumlu tutarken, söz konusu fonun verilmemesi durumunda hükümetin aylar hatta yıllarca kapalı kalabileceği belirtiliyor.
Kongreden Trump'a iki ayrı mektup
Temsilciler Meclisi Başkanı Demokrat Nancy Pelosi, dün Trump'a gönderdiği mektupta, başkanın 29 Ocak'ta Kongre'de yapmayı planladığı ulusa sesleniş konuşmasını, hükümetin kapalı olması nedeniyle ertelemesini talep etti.
Ayrıca ABD'deki Cumhuriyetçi ve Demokrat senatörlerin, Başkan Trump'a mektup göndererek hükümeti açarsa sınır güvenliği paketi konusunda kendisiyle çalışmaya hazır olduklarını bildirecekleri ileri sürüldü.
Trump Demokratlara yüklenmeye devam ediyor
Hükümet kapanmadan önce Beyaz Saray'da Trump ile bir araya gelen Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, "Amerikalıların Trump yüzünden hükümetin kapanmasını istemediğini" belirtmiş, ikili arasındaki gerginlik kameralara yansımıştı. Bu gerginlik, hükümetin kapanmasının ardından yapılan karşılıklı açıklamalarda da kendini gösterdi.
Trump, en son dün sabah Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, "Dünya çapında duvar örmeyi planlayan ya da ören 45 ülke de dahil dünya çapında 77 büyük ya da önemli duvar var. Sadece 2015'ten bu yana Avrupa'da 800 mil duvar yapıldı. Bunların hepsinin yüzde 100'e yakın başarı sağladığı tespit edildi. Güney sınırındaki suçu durdurun! Radikal Demokratların, açık sınırlar ve suç partisi olduğu her geçen gün daha da belirginleşiyor. Güney sınırımızdaki önemli insani krizle ilgili hiçbir şey yapmak istemiyorlar. #2020!" ifadelerini kullandı.
"Bu durum 45 dakikalık bir toplantıda çözülebilir"
Trump, 8 Ocak'ta yaptığı konuşmada, ülkesinin güney sınırında insani bir kriz yaşandığını belirterek "Hükümet tek ama tek bir sebepten dolayı kapalı: Demokratlar sınır güvenliği için fon ayırmıyor. Bu durum 45 dakikalık bir toplantıda çözülebilir." dedi.
Ertesi gün hükümetin açılması için ABD Senatosu Azınlık Lideri Chuck Schumer ve Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi ile Trump arasında Beyaz Saray'da yapılan müzakereden de sonuç alınamadı.
Trump'ın suçlamaları kamuoyunda karşılık bulmadı
ABD Başkanı Donald Trump'ın her sabah Twitter'dan "Beyaz Saray'da uzlaşma için Demokratları beklediğini" ifade ederek hükümetin kapalı kalması konusunda Demokratları suçlaması Amerikan halkında karşılık bulamadı.
Connecticut'taki Quinnipiac Üniversitesinin ulusal çapta yaptığı ankette, katılımcıların yüzde 63'ünün Demokratların Meksika duvarı ödeneği olmaksızın hükümetin açılması planını desteklediği ortaya çıktı. Ankete katılanların yüzde 56'sı hükümetin kapanmasından Trump'ı ve Cumhuriyetçileri sorumlu tuttu.
Sosyal hayatı da etkiledi
ABD'deki hükümet kapanması nedeniyle zorunlu olarak ücretsiz izne ayrılan ya da maaşlarını alamayan federal çalışanlar, kapanma süresinin uzaması nedeniyle zorluk çekmeye başladı.
Hükümetin kapalı olması federal çalışan olan ABD Ulaştırma Güvenliği İdaresi personelini de etkiledi. Özellikle New York, Chicago ve Washington gibi kentlerdeki havalimanlarında uzun kuyruklar oluştu. Havalimanlarında hizmetlerin yavaşlaması ve uzun kuyruklar oluşmasının yanı sıra personel eksikliği aynı zamanda hava trafiği güvenliği endişesine yol açtı.
Öte yandan maddi zorluk yaşamaya başlayan federal çalışanlar, çareyi internet üzerinden imza kampanyası başlatmakla buldu.
"GoFundMe" adlı internet sitesinde bin 500'den fazla kampanya başlatan çalışanlar, ev kiraları, mortgage ödemeleri, market alışverişi, hatta bebeklerine bez için yardım talep etti.
ABD Vergi Dairesi de 28 Ocak’ta başlayacak 2019 bireysel vergi işlemleri sezonu için ücretsiz izindeki 46 bin çalışanını geri çağırdı. Geri çağrılan 46 bin vergi dairesi memuru, hükümet kapalı olduğu sürece ücretsiz çalışacak.
Federal hükümetin "kapanması" ne demek?
Amerikan kanunlarına göre, Kongre 1 Ekim'de başlayıp 30 Eylül'de sona eren mali yıl için kalıcı bütçeyi onaylayamazsa geçici bütçelerle aranın kapatılması gerekiyor. Geçici bütçenin de onaylanamadığı dönemlerde harcama yetkisini kaybeden federal hükümet kapanıyor.
ABD Başkanı Donald Trump, Meksika sınırına inşa etmek istediği duvar için Kongreden ek ödenek istedi. Kongredeki Demokratlar, ek ödeneğe karşı çıktı. Kongreden ek ödenek bütçesine onay çıkmadığı için hükümet kapandı.
Hükümetin kapanması, yaklaşık 320 milyonu aşkın kişiye hizmet veren federal hükümetin hayati hizmetler dışındaki tüm faaliyetlerini durdurması anlamına geliyor. Bu süreçte hayati olmayan kamu çalışanları zorunlu izne çıkarılırken, ABD ordusu, CIA, FBI ve NSA gibi istihbarat kurumları, kamu hastanelerinde çalışan doktor ve hemşireler, havaalanları ve hapishanelerdeki güvenlik görevlileri gibi kamu çalışanları görevlerine devam ediyor.
"Hayati" personel kategorisinde yer alan bu çalışanlar, kapanma dönemlerindeki maaşlarını genellikle Kongre yeni bir bütçe geçirene kadar alamıyor. Ülkede "hayati olmayan" hizmetler için çalışanların sayısı yaklaşık 850 binken, "hayati" personel sayısının 2 milyon civarında olduğu belirtiliyor.
Federal hükümetin kapanmasında rekor
ABD'de, 1997'den bu yana federal hükümet 21 kez belirli sürelerle kapalı kaldı.
Cumhuriyetçiler ve Demokratların anlaşamamasından ötürü meydana gelen kapanmaların ilki 38'inci ABD Başkanı Gerald Ford döneminde gerçekleşti.
Ülkede hükümetin en uzun süre kapalı kaldığı dönem, Bill Clinton'ın başkanlığında, 1995-1996 arasındaki 21 günlük süre olmuştu.
Barack Obama döneminde de hükümet 16 gün kapalı kalmıştı.
