SREBRENİTSA - Kayhan Gül

Avrupa'da, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından en büyük insanlık trajedisi olarak kabul edilen ve 8 binden fazla Boşnak erkeğin katledildiği Srebrenitsa'daki soykırımın izleri, aradan geçen 21 yıla rağmen hala belirgin.

Soykırımın 21. yılında, bugün düzenlenecek cenaze töreninde kimlik tespiti yapılan 127 kurban daha Potoçari Anıt Mezarlığı'nda toprağa verilecek. Bugünkü cenaze töreninin ardından mezarlıktaki soykırım kurbanlarının sayısı 6 bin 504'e yükselecek.

11 Temmuz 1995'te, Sırp komutan Ratko Mladic'in emrindeki birliklerin Bosna Hersek'in doğusunda, nüfusunun büyük çoğunluğunu Müslüman Boşnakların oluşturduğu Srebrenitsa'yı işgal etmesi, buradaki Boşnak soykırımının habercisi oldu.

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından "güvenli bölge" ilan edilen Srebrenitsa'da, işgalinin ardından Hollandalı askerlere sığınan binlerce Boşnak, şehre giren Sırp askerlere teslim edilirken, kadın ve çocukların Boşnak askerlerin kontrolündeki bölgeye gitmesine izin verildi, ancak erkekler katledildi.

Soykırımın üzerinden geçen 21 yıla rağmen, bazı kurban yakınları hala eşlerini, oğullarını, babalarını ve kardeşlerini toprağa vermek için beklemeye devam ederken, halen yaklaşık bin 100 kurbanın bulunamaması yakınlarının umutlarını tüketiyor.

Hollanda tazminata mahkum edildi

1995 yılında Srebrenitsa'da yaşananlar, Lahey'deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICTY) tarafından "soykırım" olarak nitelendirilirken, savaş sırasında Bosnalı Sırpların siyasi liderliğini yapan Radovan Karadzic, aralarında Srebrenitsa soykırımının da bulunduğu farklı suçlardan 40 yıl hapse mahkum edildi.

ICTY, Srebrenitsa'da işlenen suçlar nedeniyle bugüne kadar 15 kişiyi suçlu bularak hapis cezalarına çarptırdı.

Öte yandan, kurban yakınlarının 2002 yılında Hollanda aleyhine başlattığı hukuk mücadelesinde de Lahey'deki bölge mahkemesi Hollanda aleyhine karar verirken, soykırımda hayatlarını kaybeden üç kişinin ölümünde bu ülkenin sorumluluğu bulunduğu gerekçesiyle kurban yakınlarına tazminat ödenmesine hükmetti.

2007 yılında Srebrenitsa Anneleri de aynı kapsamda 6 bin mağdur adına Hollanda aleyhine dava açmış, Lahey Bölge Mahkemesi, Srebrenitsa'nın işgali sırasında 300 Boşnak sivilin Sırp askerlerine teslim edilmesinden dolayı Hollanda'yı kısmen suçlu bulmuştu.

Mladic'in yargılanması sürüyor

Bu arada, Srebrenitsa'nın işgali sırasında "Türklerden intikam alma vakti geldi." ifadelerini kullanarak adeta olacakları haber veren Sırp komutan Ratko Mladic'in, ICTY'deki yargılanması sürüyor.

2011 yılından tutuklandıktan sonra yargılanmasına 2012 yılında başlanan Mladic hakkındaki kararın gelecek yıl kasım ayında açıklanması bekleniyor.