MALİYE BAKANLIĞINDAN AKARYAKITTA VERGİ DEĞERLENDİRMESİ

Türkan Al - Maliye Bakanlığına göre, son 6 yılda benzindeki vergi yükünde yüzde 13,1, motorindeki vergi yükünde ise yüzde 14,7'lik bir azalma meydana geldi. 
Benzin ve motorinin vergisiz satış fiyatı da yılbaşından bu yana ham petrol fiyatlarının 2,2 ile 4 puan üzerinde arttı.
AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, Maliye Bakanlığı, benzin fiyatının 4 liraya ulaşmasıyla birlikte başlayan akaryakıtta vergi yükü tartışmalarına rakamlarla yanıt verdi.
''Petrol Ürünlerinin Fiyatları ve Vergi Yükü Gelişimi'' konusunda yapılan değerlendirmede, Özel Tüketim Vergisi Kanununun 5 Haziran 2002 tarihinde yürürlüğe girdiği ve bu tarihten itibaren petrol ürünlerinden maktu ÖTV alınmaya başlandığı hatırlatıldı.
Değerlendirmede, bu tarihten 2005 yılı başına kadar maktu ÖTV tutarlarının aylık Toptan Eşya Fiyat Endeksine göre artırıldığı, 2005 yılı başında ise maktu ÖTV tutarlarının Bakanlar Kurulu Kararıyla belirlenmeye başlandığı vurgulandı.
1 Ocak 2005 tarihinde benzinden alınan maktu ÖTV'nin litrede 1,3625 lira, motorinden alınan ÖTV'nin de 0,8345 lira olarak tespit edildiği kaydedilen değerlendirmede, bu tarihten Kasım 2007'ye kadar olan dönemde, söz konusu tutarların hiç artırılmadığına dikkat çekildi.

-ÜRÜN BAZINDA VERGİ GELİŞİMİ-

Maliye Bakanlığı değerlendirmesinde daha sonra ürün bazında vergi yükleri sıralandı.
Buna göre, 95 oktanlı kurşunsuz benzindeki ÖTV yükü, 31 Aralık 2002 tarihinde yüzde 55, toplam vergi yükü de yüzde 70,3 düzeyinde bulunuyordu. ÖTV yükü, 31 Aralık 2004'te yüzde 59,2'ye yükseldi. Söz konusu rakam, 2005 sonunda yüzde 52,8, 2006 yılı sonunda yüzde 49,5, 2007 sonunda da yüzde 48,4 olarak belirlendi. 2008 sonunda yüzde 54,2 olan benzindeki ÖTV yükü, 2009 sonunda yüzde 52'ye, 10 Aralık 2010 tarihi itibariyle de yüzde 49,5'a geriledi.
95 oktanlı kurşunsuz benzin üzerindeki toplam vergi yükü de 2002 sonunda yüzde 70,3, 2004 sonunda yüzde 74,5 olarak hesaplandı. Söz konusu rakam, 2005 sonunda yüzde 68,1, 2009 sonunda yüzde 67,2, 10 Aralık 2010'da da yüzde 64,8 şeklinde gerçekleşti. Böylece benzindeki toplam vergi yükünde, belirtilen dönemde 5,5 puan düşüş meydana geldi.
2002-2010 döneminde 97 oktanlı kurşunsuz benzin üzerindeki vergi yükü de yüzde 64,8'den yüzde 63,9'a indi.
Bu süreçte, motorin üzerindeki ÖTV yükü 9,5 puan, toplam vergi yükü de 9,1 puan düştü. 2002 sonunda motorinde yüzde 49,8 olan ÖTV yükü, 10 Aralık 2010'da yüzde 40,3'e, yüzde 65,1 olan toplam vergi yükü de, yüzde 55,5'e düştü.

-VERGİSİZ SATIŞ FİYATI, HAM PETROLDEN FAZLA ARTTI-

Maliye Bakanlığı, yılbaşından 9 Aralık'a kadar geçen dönemde akaryakıt ürünlerinin vergisiz satış fiyatları ile ham petrol fiyatları arasındaki değişimi de kıyasladı.
Bu süreçte 95 oktan benzinin vergisiz satış fiyatı 1,19 liradan 1,35 liraya, motorinin vergisiz satış fiyatı da 1,25 liradan 1,44 liraya yükseldi.
Böylece benzinin vergisiz satış fiyatında yüzde 13,45, motorinin satış fiyatında da yüzde 15,20'lik artış meydana geldi. Buna karşılık, yılbaşında 75,55 dolar olan ham petrolün varil fiyatı 9 Aralık'ta 84,02 dolar olarak belirlendi. Yılbaşından bu yana ham petrol fiyatlarındaki değişim de yüzde 11,21 oldu.
Bu durum, benzin ve motorinin vergisiz satış fiyatlarının ham petrol fiyatlarının üzerinde arttığını ortaya koydu. Söz konusu dönemde vergisiz benzin fiyatı, ham petrol fiyatının 2,24, motorin fiyatı ise 3,99 puan üzerinde arttı.

-ENFLASYON KARŞISINDA DURUM-

Maliye Bakanlığı değerlendirmesinde 2002-2010 döneminde akaryakıt ürünlerinden alınan ÖTV ile tüketici fiyat artışlarının durumu da ele alındı.
Buna göre de, Aralık 2002-Kasım 2010 döneminde TÜFE'de yüzde 113'lük bir artış meydana gelirken, 95 oktan benzinden alınan ÖTV'deki artış yüzde 111,1 olarak tespit edildi.
Ocak 2005-Aralık 2010 döneminde de, TÜFE endeksinde yüzde 61,5 oranında artış oldu. Ancak 95 oktanlı benzinden alınan maktu ÖTV yüzde 38,8, 97 oktanlı benzinden alınan maktu ÖTV yüzde 37,4, motorinden alınan ÖTV yüzde 41,6, kırsal motorinden alınan ÖTV de yüzde 47,9 oranında arttı.

-VERGİLERİN SATIŞ FİYATINA ORANI-

Maliye Bakanlığına göre, 95 oktan benzinde toplam vergilerin perakende satış fiyatına oranı 2005 yılı başında yüzde 75,4 düzeyindeyken, Aralık 2010'da bu oran yüzde 64,8'e indi.
Motorinde de, 2005 yılı Ocak ayında satış fiyatının yüzde 65,1'i vergilerden oluşurken, vergi oranı günümüzde yüzde 55,5'e geriledi. Verginin satış fiyatı içindeki oranı, kırsal motorinde de yüzde 63,5'den yüzde 55,1'e düştü.
Buna göre, 2005 yılı başından bu yana toplam vergi yükü, 95 oktan benzinde yüzde 13,1, kırsal motorinde yüzde 13,3, normal motorinde ise yüzde 13,3 oranında azaldı.
Akaryakıt ürünlerindeki en son vergi düzenlemesinin 31 Aralık 2009'da gerçekleştirildiğine de işaret eden Maliye Bakanlığı, bu yıl vergilerde herhangi bir değişikliğe gidilmediğine işaret etti. 2011 yılında da akaryakıt ürünlerinden alınan ÖTV'de artış yapılmayacağını bildiren Bakanlık, buna karşılık 2010-2011 döneminde TÜFE'de yüzde 13,2'lik bir artış öngörüldüğüne dikkati çekti.

-RAKAMLARLA VERGİ YÜKLERİ-

Maliye Bakanlığına göre, akaryakıt ürünlerindeki vergi yüklerinde şu gelişim yaşandı:

* 97 Oktanlı kurşunsuz benzin 2006 yılında satışa sunulduğundan tabloda 2005 yılı yer almamaktadır.

(TAL-TLN)